Karyer mexanik uskunalari

EKG-8I Ekskavatorning ko’rsatgichlarini aniqlash.
Ekskavatorlar yordamida qazib olinayotgan yoki yuklanayotgan kon jinslari to’g’risidagi ma’lumotlar jadvaliga keltirilgan.
1-jadval

Protodyakonov shkalasi bo’yicha qattiqlik koeffitsienti	Jinslar	Jinslarning qazishga bo’lgan nisbiy qarshiligi KF, MPa	Jinslarning ko’pchish koeffitsienti Cho’michning to’lalik koeffitsienti	Jinslarning zichligi, t/m^3
13	Mustahkam yarim toshli jinslar,portlatilgan qoyalar	0,4	1,4 0,8	3,0

Mexanik lopatalar uchun cho’mich massasi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

M_k = C₁· E=1,26·8= 10 t

bu yerda: C₁ – cho’michning osmasi bilan birgalikdagi tara koeffitsienti.

Cho’mich masasini hisoblashda C₁ koeffitsientining qiymati ishlash sharoitiga bog’liq holda quyidagicha belgilanadi.
2-jadval

Ishlash sharoiti	C1
Yengil	0,9 – 1,2
O’rtacha	1,5 – 1,7
Og’ir	1,8 – 2,1
Juda og’ir	2,1 – 2,4

Aniq ekskavator modeli uchun C₁ koeffitsientining qiymatini aniqlashda interpolyatsiya usuli (biror miqdorning bir necha ma’lum qiymatlaridan foydalanib, shular o’rtasidagi noma’lum qiymatlarini aniqlash) ishlatiladi.

bu yerda:

K_n – koeffitsientning boshlang’ich qiymati; 0,9

K_k – koeffitsientning oxirgi qiymati; 2,4
E_k– EKG cho’michlarining oxirgi xajmi, 20 m³;
E_n – cho’michlarning boshlang’ich hajmi, 2 m³;
E_i – ekskavator cho’michining berilgan hajmi, 8 m³.
Cho’mich massasiga mexlopata koromislasi massasi (cho’mich massasining 15% miqdori) ni qo’shish kerak, u holda

Cho’mich o’lchamlari quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:

Izlanayotgan ko’rsatgichlar, m	Formula
Eni	m
Uzunligi
Balandligi

Strela va rukoyat massasi quyidagicha aniqlanadi:

M_str= C₃M_k,; M_ruk=C₄M_k

bu yerda: C₃ va C₄ – proportsionallik koeffitsientlari (3-jadval) koeffitsientlar qiymatlari

3-jadval

Rukoyat	C3	C4
Tashqi ikki balkali	1,55 – 1,7	0,8 – 1
Ichki bir balkali	1,2 – 1,4	0,4 – 0,45

Strela massasi M_str= C₃M_k=1,612,88= 20,6 t

Rukoyat massasi M_ruk=C₄M_k = 0,4312,88= 5,53 t

1.2 SBSH-160 burg’ulash stanogi
5-rasm. SBSH-160 tipidagi burg’ulash stanogining umumiy ko’rinishi
Sharoshkali SBSH rusumli stanoklarda jinslarni buzuvchi instrument sifatida qattiq qotishma bilan armirovka qilingan tishli yoki shtirli dolotalardan foydalaniladi. Dolotaning aylanish jarayonida tishlar yoki shtirlar skvajina kavjoyidagi konjinslariga botib kirib, jins zarrachalarini chatnatib massivdan ajratib oladi va ular skvajinadan siqilgan havo yoki havo-suv aralashmasi yordamida chiqarib tashlanadi. Sharoshkali stanoklar istiqbolli bo‘lib, ular burg‘ulanuvchanlik ko‘rsatkichi P_b=6÷15 bo‘lgan jinslarni burg‘ulashda keng qo‘llanmoqda va yuqori samaradorlikni ta’minlamoqda. Sharoshkali stanoklarning burg‘ulanuvchanlik ko‘rsatkichi P_b=12÷15 bo‘lgan jinslarni burg‘ulashdagi smenalik unumdorligi 50-60 m ni tashkil qiladi. Yumshoqroq jinslarni burg‘ulashda esa sharoshkali stanoklarning smenali unumdorligi 100 m va undan ham katta bo‘lishi mumkin.
Sharoshkali stanoklar massasi va o‘q bo‘yicha ta’sir etadigan kuchi (bosimi)ga ko‘ra engil (massasi 40 tonnagacha, o‘q bo‘yicha ta’sir kuchi 200 kN gacha, skvajina diametri 150-200 mm), burg‘ulanuvchanlik ko‘rsatkichi P_b=6÷10 bo‘lgan jinslarni burg‘ulashda qo‘llaniladigan o‘rtacha og‘ir (massasi 65 t. gacha, o‘q bo‘yicha ta’sir kuchi 350 kN gacha, skvajina diametri 220-270 mm), burg‘ilanuvchanlik ko‘rsatkichi P_b=10÷14 bo‘lgan jinslarni burg‘ulashda qo‘llaniladigan va og‘ir (massasi 120 t.gacha, o‘q bo‘yicha ta’sir kuchi 700 kN gacha, skvajina diametri 295-320 mm), burg‘ulanuvchanlik ko‘rsatkichi P_b=14÷17 bo‘lgan jinslarni burg‘ulashda qo‘llaniladigan stanoklarga bo‘linadi.
Sharoshkali burg‘ulash stanoklarining texnik tavsifi jadvalda keltirilgan.