- Reja:
- Kuzatish metodi.
- Test metodi.
- Biografiya (tarjimaihol) metodi.
- Anketa metodi.
- Sosiometriya metodi.
- Faoliyat mahsulini tahlil qilish metodi.
Avvalo metodlar haqida ikki og‘iz so‘z. Metod so‘zi - yunoncha methodos bo‘lib tadqiqot, tekshirish degan ma’noni beradi. Nazarimizda yuqoridagilarga yana yo‘l, usul so‘zlarini ham kiritish mumkin. - Avvalo metodlar haqida ikki og‘iz so‘z. Metod so‘zi - yunoncha methodos bo‘lib tadqiqot, tekshirish degan ma’noni beradi. Nazarimizda yuqoridagilarga yana yo‘l, usul so‘zlarini ham kiritish mumkin.
- Metodlar tadqiqot ishlarida ham, bilim berishda ham qo‘llaniladi. Ushbu bobda bilim berish metodlari haqida emas, balki fan uchun, uning rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlarni to‘plashdagi qo‘llaniladigan tadqiqot metodalari haqida so‘z boradi.
Psixologiya fanining empirik (amaliy) metodlari turkumidan muhim o‘rin egallagan diagnostik xususiyatli metodlaridan biri - kuzatish metodidir. Mazkur metod fanimizning eng qadimgi tadqiqot vositasi bo‘lib hisoblanib, uzoq o‘tmish zamonidan to hozirgi davrgacha ilmiy izlanuvchilarning asosiy tekshiruv qurollaridan biri bo‘lib, keng ko‘lamda foydalanib kelinmoqda. - Psixologiya fanining empirik (amaliy) metodlari turkumidan muhim o‘rin egallagan diagnostik xususiyatli metodlaridan biri - kuzatish metodidir. Mazkur metod fanimizning eng qadimgi tadqiqot vositasi bo‘lib hisoblanib, uzoq o‘tmish zamonidan to hozirgi davrgacha ilmiy izlanuvchilarning asosiy tekshiruv qurollaridan biri bo‘lib, keng ko‘lamda foydalanib kelinmoqda.
Lekin bugungi kunda uning obekti, ko‘lami yanada kengaydi, murakkab psixologik jarayonlar, holatlar, hodisalar, kechinmalar, faoliyat va muomala xususiyatlari o‘rganish imkoniyati tug‘ildi, sifat hamda mazmun jihatidan katta o‘zgarishlar yuzaga keldi. - Lekin bugungi kunda uning obekti, ko‘lami yanada kengaydi, murakkab psixologik jarayonlar, holatlar, hodisalar, kechinmalar, faoliyat va muomala xususiyatlari o‘rganish imkoniyati tug‘ildi, sifat hamda mazmun jihatidan katta o‘zgarishlar yuzaga keldi.
- Kuzatishning texnologiyasi takomillashdi, uning yangi shakllari, vositalari, usullari paydo bo‘ldi, xolisonalik (obektivlik) darajasi ortdi, ishonchliligini ifodalovchi mezonlar, o‘lchovlar yaratildi.
Buning natijasida kuzatish psixologiya fanining universal tadqiqot metodlari qatoriga kirib, uning barcha sohalarida qo‘llanilmoqda, ayniqsa, tatbiqiy imkoniyatining yuksakligi, statistik hisoblashga beriluvchanligi xususiyati bilan boshqa metodlardan ajralib turadi. Yuqoridagi mulohazalardan kelib chiqqan holda uning yoritilmay qolib ketgan jihatlari, tarkiblari, yordamchi jabhalari yuzasidan mulohaza yuritamiz. - Buning natijasida kuzatish psixologiya fanining universal tadqiqot metodlari qatoriga kirib, uning barcha sohalarida qo‘llanilmoqda, ayniqsa, tatbiqiy imkoniyatining yuksakligi, statistik hisoblashga beriluvchanligi xususiyati bilan boshqa metodlardan ajralib turadi. Yuqoridagi mulohazalardan kelib chiqqan holda uning yoritilmay qolib ketgan jihatlari, tarkiblari, yordamchi jabhalari yuzasidan mulohaza yuritamiz.
- Kuzatish metodining texnologiyasi quyidagilardan tashkil topadi:
- Voqeli (atrof- muhit, inson shaxsi)ni kuzatish oqimini muayyan qismlarga, yo‘nalishlarga ajratish (nemischa-lotincha «kvantifikasiyalash», ya’ni zarur, birincha darajali jihatlarini saralash);
- Kuzatishning ko‘lami (hajmi), xususiyati va o‘ziga xosligini aniqlash, ya’ni uning nimalarga qaratilganini belgilab olish;
Adabiyotlar: - Kelvin SeiferT va Rosemary Sutton. Educational Psixologii 2009 Kelvin Seifert.10-16 pages. Bordavskaya N.V., Rean A.A. Pedagogika.-M.: Piter, 2004.
- Professionalnaya pedagogika.Uchebnik dlya studentov.–M.: Pedagogika, 2002.
- Nishonova S. Komil insonni tarbiyasi:o‘rta maxsus, kasb-hunar ta‗limi muassasalari uchun qo‘llanma. -T.: Istiqlol. 2003
- G‘ulomov S.S. va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari. T.: ―Sharq nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2000.
- Egamberdiyev E., Xo‘jamqulov H. Kichikbiznes va tadbirkorlik. – T.: Manaviyat, 2003.
Do'stlaringiz bilan baham: |
