“kasbiy pedagogika” fan sifatida

ETISH VA TA’LIM-TARBIYA SIFATINI NAZORAT QILISH
6.1. KASB-HUNAR KOLLEJLARIDA O’QUVCHILARNI TARBIYALASH
Reja:
1. Kasb - hunar kollejlarida o‘quvchilarni tarbiyalashning maqsad va
vazifalari, kasb - hunar kollejlarida o‘quvchilar tarbiyalashga qo‘yiladigan
talablar.
2. O‘quvchilarni o‘rganishning pedagogik-psixologik metodlari.
3. Kasb-hunar kollejlarida o‘quvchilarni tarbiyalash metodlari.
1. Kasb - hunar kollejlarida o‘quvchilarni tarbiyalashning maqsad va
vazifalari, kasb - hunar kollejlarida o‘quvchilar tarbiyalashga qo‘yiladigan
talablar
Buyuk kelajakni yaratuvchi yangi avlodni tarbiyalash bugungi kundagi eng
dolzarb masalalardan biri. Fundamental o‘zgarishlar natijasida ijtimoiy-siyosiy va
iqtisodiy asoslar o‘zgardi. Lekin bu o‘zgarishlar ko‘pgina hollarda “yuqori”da sodir
bo‘ldi va asosan qonuniy darajalarda yuz berdi. Ammo odamlar ongi va
munosabatida o‘zgarishlar juda sekinlik bilan kechmoqda. Olimlarning e’tirof
etishicha, davlat tomonidan qo‘yilgan maqsadga erishish uchun yosh avlodni yangi
qonunlar asosida to‘g‘ri tarbiyalash kerak.
Mamlakatimizda olib borilayotgan islohotlar jarayoni, boshqarishning
demokratik va bozor iqtisodiga o‘tish, shuningdek ta’lim, ayniqsa tarbiya maqsadi va
usullarining yangilanishi kasb-hunar tizimidagi o‘quvchilarning ma’naviy qiyofasini
mutlaqo o‘zgartirib yubordi. Endi oldindan belgilangan stereotip (o‘xshash) bo‘yicha
yosh avlodlarni tarbiyalash vaqti o‘tdi. Hozirgi  vaqtda  shaxsni  shakllantirish  uni
jamiyat taraqqiyotining turli ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy tendensiyalari bilan
tanishtirish asosida amalga oshiriladi. Yangi maqsadlarga muvofiq holda o‘quv-
tarbiyaviy  jarayonni tashkil  etish  usullari o‘zgarmoqda, ta’limning variativ usullari,
pedagogik texnologiyalar keng qo‘llanilmoqda. Tarbiyaviy ishlarning aniq maqsad va
vazifasini belgilash bu ta’lim muassasasi pedagogik jamoasi faoliyatining mazmunini
aniqlaydi.
Ta’lim muassasalaridagi tarbiyaviy tizimning konseptual g‘oyasi – shaxs
rivojlanishini maqsadga yo‘naltirilgan holda boshqarish. Buning uchun esa yaxshi
shart-sharoit yaratilishi va avtoritarizmdan voz kechishi zarur. Bizning nazarimizda,
bunday hamkorlik pedagogikasai juda qo‘l keladi. Hamkorlik pedagogikasining
mazmuni o‘quvchi-yoshlarning o‘z kuchiga ishonishini ifodalovchi munosabatlar
yordamida unga tanlash erkinligini berishda namoyon bo‘ladi. Demak, bunda
pedagogik jamoa tomonidan o‘quvchi-yosharning o‘z-o‘zini belgilash, mustaqil
faoliyat ko‘rsatishi uchun vaziyatlar yaratilib berilishi nazarda tutiladi. Bu degan so‘z,
ular o‘z oldiga maqsad qo‘yish va unga erishish yo‘llarini belgilashda, o‘z faoliyatini

---

135
boshqarish usullarini tanlashda ham erkin bo‘ladilar. O‘qituvchi unga faqat rahbarlik
qilib, yo‘l-yo‘riq ko‘rsatib turadi.
Tarbiya – tarbiyachi va tarbiyalanuvchi faoliyatlarini o‘z ichiga olgan ikki
yoqlama jarayon. Tarbiyachilar bilan va tarbiyaga ega bo‘lgan kishilar
tarbiyalanuvchilar bilim va tajriba o‘rganuvchi yoshlardir. Ammo tarbiyalanuvchilar
muayyan darajada aktiv faoliyat ko‘rsatmasalar tajriba va bilim o‘rgana olmaydilar.