Kasbiy psixologiyada shaxs va jamiyat muammosi. Individ va Shaxs tushunchalari

Odam boshqalar bilan munosabatda bo`lgandagina unda ong paydo bo`ladi va psixik hayot muayyan mazmun kasb etadi. O`z – o`zini anglash odam ongining yuksak belgisidir. Bu belgi odamning sub’ektiv ravishda o`zini «men» deb his qilishida namoyon bo`ladi. Odam o`z tevarak-atrofidagi olamdan ajralgan holda o`z «men»ini anglay olmaydi, chunki odam ongining real voqelik in’ikosidir.

Odam boshqalar bilan munosabatda bo`lgandagina unda ong paydo bo`ladi va psixik hayot muayyan mazmun kasb etadi. O`z – o`zini anglash odam ongining yuksak belgisidir. Bu belgi odamning sub’ektiv ravishda o`zini «men» deb his qilishida namoyon bo`ladi. Odam o`z tevarak-atrofidagi olamdan ajralgan holda o`z «men»ini anglay olmaydi, chunki odam ongining real voqelik in’ikosidir.

Shaxs hamma vaqt muayyan maqsadni ko`zlaydi va unga intiladi. Bunda Shaxsning o`zini anglashini mazmuni ifodalanadi. Odam hayotini busiz tasavvur qilish mumkin emas.

«Individ» va «Shaxs» tushunchalarining bir biriga mos kelmasligi va aynan o`xshash emasligi faktidan shu narsa ayonki, Shaxs tushunchasi birgalikdagi faoliyatning har bir ishtirokchisi uchun ushbu faoliyatning mazmuni, qadriyatlari va mohiyati orqali namoyon bo`ladigan Shaxslararo barqaror bog`lanishlar tizimidagina anglanilishi mumkin. Tashqaridan shunchaki qaraganda bu sub’ek-sub’ekt munosabatidek ko`rinadi, chuqurroq yondoshadigan bo`lsak bevosita sub’ekt-sub’ek aloqasi shunchaki o`zicha mavjud bo`lishidan ko`ra ko`proq allaqanday ob’ektlar (moddiy yoki xayoliy) vositasida namoyon bo`lishi aniqlanadi. Bu individning boshqa individga munosabati faoliyat ob’ekti (sub’ekt-ob’ekt-sub’ekt) orqali namoyon bo`ladi, demakdir.

«Individ» va «Shaxs» tushunchalarining bir biriga mos kelmasligi va aynan o`xshash emasligi faktidan shu narsa ayonki, Shaxs tushunchasi birgalikdagi faoliyatning har bir ishtirokchisi uchun ushbu faoliyatning mazmuni, qadriyatlari va mohiyati orqali namoyon bo`ladigan Shaxslararo barqaror bog`lanishlar tizimidagina anglanilishi mumkin. Tashqaridan shunchaki qaraganda bu sub’ek-sub’ekt munosabatidek ko`rinadi, chuqurroq yondoshadigan bo`lsak bevosita sub’ekt-sub’ek aloqasi shunchaki o`zicha mavjud bo`lishidan ko`ra ko`proq allaqanday ob’ektlar (moddiy yoki xayoliy) vositasida namoyon bo`lishi aniqlanadi. Bu individning boshqa individga munosabati faoliyat ob’ekti (sub’ekt-ob’ekt-sub’ekt) orqali namoyon bo`ladi, demakdir.