Kasbiy ta ‟ lim metodologiyasi

R
h 
= R
o„b 
x K
f 
Bu erda: 
K
f 
- S|100-fan koeffitsienti bo„lib, o„quv jarayoni rejasida ma‟lum bir fan 
uchun ajratilgan soatlarga bog„liq; 
S – o„quv jarayoni rejasida ma‟lum bir fan uchun semestrda ajratilgan 
soatlar soni. 
O„quvchining ma‟lum fanlar bo„yicha to„plagan reyting ballarini 
aniqlaganimizdan so„ng barcha fanlar bo„yicha umumiy reyting ballini quyidagi 
formula bilan aniqlaymiz: 
R
u
= R
h1 
+ R
h2
 + R
h3 
+ . . . + R
hn
(4) 
Bu erda: n – fanlar sonini bildiradi. 
Masalan: 1 kurs bo„yicha n – 18 ga teng, chunki o„quv jarayoni rejasi 
bo„yicha ushbu kursda 18 ta fan o„qitilishi mo„ljallangan. Xuddi shunday kurslarda 
yoki butun 3 kurs mobaynida to„plagan umumiy reyting ballini aniqlash mumkin. 
Bu aniqlangan reyting balli o„quv jarayoni rejasida ajratilgan umumiy soatlar soni 
(4560) bilan mos keladi. Agar diplom himoyasi va davlat imtihonlariga ajratilgan 
ballarni qo„shsak bu ball yana ozgina ko„payishi mumkin. O„quvchining 3 kurs 
mobaynida to„plagan umumiy balini hisoblashda 4 formulaga albatta diplom 
himoyasi va davlat imtihonlariga ajratilgan ballarni ham qo„shib hisoblash kerak. 4 
formula guruhda eng yaxshi o„quvchini aniqlashga imkon beradi, lekin kursda, 
kollejda va kollejlararo eng yaxshi o„quvchini aniqlash uchun quyidagi formuladan 
foydalanamiz: 
R
n
 = R
ur 
| R
o„m
 x 100 
(5) 
Bu erda: 
R
n 
– o„quvchining nisbiy reyting balli; 
R
ur
– o„quvchining fanlar bo„yicha to„plagan umumiy real balli
R
o„m
– o„quvchining fanlar bo„yicha to„plashi mumkin bo„lgan maksimal 
balli. 
5 formula o„quvchilarning o„zaro taqqoslash uchun to„rt, besh va undan 
ortiq xonali sonlardan Yana 100 ballik mezonga o„tishga imkon yaratadi. Bu ballar 
foiz jihatdan quyidagicha taqsimlanadi: 
- 0-54,9%, ya‟ni o„qish jarayonida reyting ko„rsatkichi 0-54,99 ballgacha 
bo„lgan o„quvchilar qoniqarsiz; 
- 55-69,9%, ya‟ni o„qish jarayonida reyting ko„rsatkichi 55-69,99 ballgacha 
bo„lgan o„quvchilar o„rta; 
- 70-84,9%, ya‟ni o„qish jarayonida reyting ko„rsatkichi 70-84,99 ballgacha 
bo„lgan o„quvchilar yaxshi; 
- 85-100%, ya‟ni o„qish jarayonida o„qish ko„rsatkichi 85-100 ballgacha 
bo„lgan o„quvchilar a‟lo. 

---

122 
Bu reyting ko„rsatkichlari o„quvchilarning bilim sifatini 100 ballik tizim 
bo„yicha taqqosla shva ularning o„zaro bellashishga chorlash imkoniyatini 
yaratadi. Chunki o„quvchilar bilimini baholashda ballar intervalidan foydalanganda 
ikki o„quvchining reyting ko„rsatkichi bir xil bo„lish ehtimoli nolga yaqin. (jadval 
4). 
Yuqorida keltirilgan formulalar bo„yicha hiosb-kitob ishlari o„quv 
muasasalarining metodik xonalarida o„quv ishlari bo„yicha direktor o„rinbosari 
boshchiligida amalga oshiriladi. Bu ishlarni kompyuterga ma‟lum bir dastur kiritib 
amalga oshirish hisob-kitob ishlari ancha engillashtiradi.