Kasbiy tanlovning umymiy masalalari va uning tuzilishi. Kasbiy faoliyat va bilish jarayonlari. Kasbga yo‘

II - mavzu. Professiografiya (professiogramma) to’g’risida umumiy tushuncha. Kasbiy tanlovning umymiy masalalari va uning tuzilishi. Kasbiy faoliyat va bilish jarayonlari. Kasbga yo‘naltirish omillari va kasblarning psixologik tasnifi (2 soat)
1. Kasblar va ularning klassifikatsiyasi. Kasblarni psixologik tizimlash. Shaxs qiziqishlari va kasb. Professiografiyaning mohiyati va uning tamoyillari.
2. Kasbiy motiv va motivatsiya. Mehnat faoliyati motivlari. Kasb tanlash motivlari. Motivatsiyani boshqarish masalalari. Kasbiy motivlarni shakllantirish masalalari.
3. Diqqat turlari, ularning xuxusiyatlari va rivojlanishi. Kasblarni shaxs diqqatiga qo‘yadigan talablari. Idrok va kasbga yo‘llash, idrok xususiyatlari. Xotira va kasbiy maslahat. Xotira turlari va jarayonlari. Tafakkur va kasbni egallashda tafakkurning o‘rni. Tafakkur shakllari, turlari va operatsiyalari. Nutq, muloqot va kommunikatsiya.
4. Kasbga o‘z-o‘zini yo‘naltirishva o‘z-o‘zini anglash. Shaxsning kasbiy kamoloti. Shaxsning o‘z - o‘ziga baho berishi va kasbiy o’zligini anglash.
5. Psixodiagnostika. Ya.Xolland taklifi bo‘yicha odamlar va ko‘pchilik kasblarni shartli guruhlash (realistik, ijtimoiy, konvensial (shartli), tadbirkor, artistik tiplar).


1. Kasblar va ularning klassifikatsiyasi. E.A.Klimov ishlab chiqqan kasblar tizilmasi ham keng tanilgan. Mehnat ob’ektiga ko‘ra 5 ta kasb turlari ajratiladi.
1. Inson tirik tabiat (P). Bu tur namoyondalari o‘simlik va hayvonot mikroorganizmlar va ular yashash sharoitlari bilan ishlashadi. Masalan meva va sabzavot ustasi, agranom, zootexnik, vitirenar, mikrobiolog.
2. Inson texnika va jonsiz tabiat (T). Ishchilar jonsiz texnik mehnat ob’ektlari bilan ishlashadi. Masalan texnik, mexanik, muxantis mexanik, muxandis elektrik, texnik texnolog va xokozo.
3. Inson – inson. ijtimoiy tizimlar, axloqiy gurhar, turli yoshdagi insonlar bilan ishlash nazarda tutiladi. Masalan oziq – ovqat maxsulotlarini sotuvchisi, sartarosh, shifokor, o‘qituvchi.
4. Inson – belgili tizim. Tabiiy va sun’iy tilliar, shartli belgilar, ramzlar, raqamlar, formulalar kasb turi namoyondalarini qiziqtiruvchi predmetlar olami. Masalan pragrammist, chizmachi – kortagraf, matematik, tilshunos, nashriyot muxarriri.
5. Inson – badiiy obraz (X). Xodisalar badiiy aks etish dalillari – mana shu narsalar bu kasb turi vakillarini qiziqtiradi. Masalan rassom, dekarator, rassom – restavrator, musiqa asboblarini sozlovchi, balet artisti, konsert ijrochisi, aktyor.