Kechirganlari

O eN IKKINCHI BO B  
MUSHUK VA DOR1VOR
Tomdayangi vajiddiy qayg\i tuglldi: Bekki Techer 
maktabga kelmaydigan bolib qoldi. Bu tashvish- 
lar bilan Tom o‘zini hayajonlantirgan qayg4ili simi 
tamomila unutgan edi. Tom bir necha kunlargacha 
o‘zini takabburona olib yurib, Bekkini esidan chi- 
qarishga urinsa-da, bunga muyassar bola olmadi. 
U kechalari Bekkining hovlisi atrofida tentirab yurar 
va o'zini juda baxtsiz his qilardi. Bekki kasal bolib 
qolgan edi. Endi u olib qolsa nima boladi? Bu fikr 
uni zo‘r umidsizlikka solib qo*ygan edi. Uni endi 
urush ham, hatto dengiz qaroqchiligi ham qiziqtir- 
masdi. Hayotning butun go'zalliklari yo'qolib, faqat 
ко‘ngilsizlikkina qolgan. U hatto o'zining tayoq bilan 
g'ildiragini ham tashlab qoydi. Bu narsalar hozir 
uni ilgarigidek qiziqtirmas edi. Holasi Tomning 
sogligi haqida qaygWib, uni davolay boshladi va 
ko'rgan-bilgan dorivorlarining hammasini bir-bir 
ishlatib ko‘rdi. U har bir yangi о у lab chiqarilgan 
va iste’mol etish uchun ijozat berilgan dorivorlarga
106

---

qiziqar, har un deyarlik tajribalar qilib ko'rishdan 
charchamas edi. Biror yangi dorivor chiqsa, xola 
darhol uni sinab koYar, sinaganda ham o‘zi iste’mol 
qilib ko'rmas edi. U buni dafatan to‘g‘ri kelgan biror 
kishiga berib tajriba qilib ko‘rar, chunki o‘zi hech 
kasal bolmas edi. U «sogliq» deb ataluvchi har xil 
jurnallar va frenologlaming15 risolachalariga obuna 
bolar va ulardagi tolib-toshib yotgan ma’nosiz nar- 
salar uning uchun asaldan ham shirin tuyulardi.
Uyni shamollatish, to‘shakda qanday yotish, 
о‘rindan qanday turish, nima yeyish, nima ichish, 
har kuni necha marta aylanib yurib kelish, o‘z ruhiy 
ahvolini qanday tutish va qanday kiyim kiyish kabi 
har xil dovdirashlarning hammasi uning uchun 
Tavrotdan chiqqan haqiqatdek tuyular va uning shu 
oy ichida olgan jumallarida bayon etilgan narsalar 
otgan yil xuddi shu jumalning o‘zi tavsiya etgan 
narsalarga tamom zid chiqishini u sezmas edi. 
U sodda va ko'ngli ochiq ayol, - shuning uchun 
u shu kabi har xil narsalarga aldanar edi. 0 ‘sha 
vaqtlarda suv bilan davolash endigina rasm bolib 
kelayotgan edi, shuning uchun bechora Tomning 
kasallik holati xuddi shu vaqtga to‘g‘ri keldi. Xolasi 
uni tong otar-otmas o‘midan turg'izib, otinxona- 
ga yetaklab olib borib sovuq suvga pishar, keyin 
dag‘al bir sochiqni olib, tanlari qizarib ketguncha 
qashlag'ich bilan qashlagandek ishqar, so'ngra 
uni hoi choyshabga o'rab, yaxshiroq terlasin deb 
ustini qalin ko‘rpalar bilan yopib qo“yar edi. Tom 
bechora shunchalik terlar ediki, o‘zi ning aytishicha, 
«ichidagi barcha ghaborlari terisining yoriqlari orqali 
tashqariga chiqqandek» bolar edi.
Shuncha harakatlarga qaramay, bola kun- 
dan-kun rangi ketib oriqlay borar, ko'rinishi juda