Kegl cc pechat indd


Shaffof bir jinsli muhitda to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi. Yorug


Download 175.39 Kb.
bet88/103
Sana07.01.2023
Hajmi175.39 Kb.
#1081290
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   103
Shaffof bir jinsli muhitda to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi. Yorug£lik tarqalayotgan chiziq yorug‘lik nuri deyiladi.




Yorug£likning qaytish qonuni

N
а=у

у Tushgan nur va nur tushgan nuqtaga „ X i o£tkazilgan perpendikulyar orasidagi a burchak—tushish burchagi, qaytgan nur va perpendikulyar orasidagi у bur- 2 chak—qaytish burchagi deyiladi. Tushish burchagi qaytish burchagiga teng.




Yorug‘likning
sinishi

/
/
Л*

Singan nur va nur tushgan nuqtaga o‘tka- 7 zilgan perpendikulyar orasidagi bur-
\ tezligi katta bo‘lgan muhitdan tezligi kichik ft 2 bo‘lgan muhitga o‘tganda sinish burchagi tushish burchagidan kichik bo‘ladi.




Soya va yarim soya

s T

£ Yorug£likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab £ tarqalishi tufayli to‘siq orqasida ^ yorug£lik mutlaqo tushmaydigan £ soha soya, qisman tushadigan soha yarim soya deyiladi.




Quyosh
tutilishi

:: Yer va Quyosh oraliglga
Qv : Oy tushib qolganda, Qu-
yoshdan Yerga keladigan rmrlarni Ov to‘sib qolish Oyorhnasi hodisasi. Yerdagi kuza- tuvchining joylashgan o‘rniga bogliq holda to‘la tutilish yoki qisman tutilish kuzatiladi.

Oy tutilishi

Oy va Quyosh oraliglga Yer tushib qolganda, Yer- ning soyasi Oyga tushish
Oy urhnasi
hodisasi.

Yorugiik
tezligi

Yoruglikning bir jinsli muhitda 1 sekundda bosib olgan yoli. Yakuumda eng katta г>=300000 km/s ga teng. Boshqa muhitlarda undan kichik. Tabiatda birorta jism yoki zarra yoruglikning vakuumdagi tezligiga teng yoki undan katta tezlikda harakatlana olmaydi. Birinchi bor 1676-yilda dani- yalik astronom O. Ryomer olchagan.

Ko‘zgular

Bir tomoni kumush bilan qoplangan shisha plastina. Plastina shakliga qarab yassi, qavariq va botiq boladi. Yassi ko‘zguda tasvir buyum kattaligida, mavhum, to‘g‘ri, buyum va ко‘zgu oraligHdagi masofasi ko‘zgu va tasvir oraligHga teng, chap va o‘ng tomonlari almashgan holda boladi.

Sferik ko‘z- guda tasvir yasash

1 Ш

■ Tasvir yasash uchun ikkita nur ki-
Щ foya:
:: • buyum uchidan ko‘zgu fokusiga;
: • buyum uchidan bosh optik o‘qqa parallel, so‘ngra ko‘zgudan qaytib, ko‘zgu fokusidan oladigan.

Linza

Sferik sirt bilan chegaralangan shaffof jism. Turlari: qavariq (yig‘uvchi), botiq (sochuvchi). Fokus masofasi (F) linza op­tik markazidan fokusgacha bolgan masofa. ZUnjL — linza­ning optik kuchi. D =A. = 1 dptr. (dioptriya).

Optik asboblar

Proyeksion apparat.

Yorugiik
spektri

Oq yorugiik nurining uchburchakli shisha prizmadan olganda rangli nurlarga ajralishidan hosil bolgan tasvir. 7 ta rangdan iborat: qizil, zargbldoq, sariq, yashil, havorang, ko‘k, binafsha.

154


Download 175.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling