Kerakli asboblar

Laboratoriya ishi № 4. Yigʻuvchi linzalarning fokus oraligʻini aniqlash


KERAKLI ASBOBLAR
Optik taglik, yigʻuvchi linzalar toʻplami, chizgʻich, yorugʻlik manbai (buyum), ekran.
NAZARIY QISM
Qurilmaning tavsifi
Linzalar barcha optik asboblarning asosiy qismi hisoblanadi. Linza deb ikki tomoni sferik sirt bilan chegaralangan shaffof moddaga aytiladi. Ikki tomoni qavariq linzani koʻraylik (2-rasm). Uning egrilik radiuslari R₁ va R₂, egrilik markazlari C₁ va C₂ boʻlsin. Linzaning chegaralovchi sferik sirtlarning markazlari orqali oʻtuvchi toʻgʻri chiziq linzaning bosh optik oʻqi deyiladi (2-rasm). Linzaning oʻrta qismiga joylashgan O nuqtani uning optik markazi deyiladi.
O
ptik markazdan oʻtgan barcha toʻgʻri chiziqlar linzaning optik oʻqlari deyiladi. Optik markazdan bosh fokusgacha boʻlgan masofa OF linzaning fokus masofasi deyiladi (3- rasm).

Bosh fokus masofa F linzaning egrilik radiuslari R₁ va R₂ va uning sindirish koʻrsatkichi n bilan

(1)
formula orqali bogʻlangan. Bu yerda 1/F = D - linzaning Optik kuchi deyiladi va dioptriyada oʻlchanadi (Fokus masofasi 1 m boʻlgan linzaning Optik kuchi 1 dioʻtriya boʻladi).
Qavariq linzalarning bosh fokus masofasini aniqlashda turli usullardan foydalaniladi.
1 usul: Fokus masofasini an`anaviy usul bilan aniqlash.
Agar linza bilan buyum orasidagi masofani d va linza bilan tasvir orasidagi masofani f bilan belgilasak (4-rasm ), linzaning fokus masofasi:



(2)
_yoki (3)
formula bilan ifodalanadi.