Keselliktiń kelip shiǵiwinda uzatiwshi faktor xizmet etedi, kesellik deregi bolsa bakteriyalar, viruslar, rikkeciyalar, ápiwayi haywanlar esaplanadi

Keselliktiń klinik kórinisi.
Keselliktiń a) asqazan ishek formasi b) tifoid formasi v) grippsiman hám g) septik formalari ushirasadi.
a) Asqazan ishek formasi: kesellik birden baslanadi, dene temperaturasi 38-40 ⁰C qa ko‘teriledi, qaltiraw, bas awiriwi, qusiw, qarinda awiriw, ish ketiwi gu’zetiledi. Tez-tezden ish ketiwi, dáreti geyde suwli defekaciyani shaqiriwshi halat, tenezmlar, silekey ajraliwi, geyde qan ajiraliwi da gu’zetiledi, awir hallarda: qaltiraw, organizmniń uliwma intoksikaciyasi, reńsizleniw hám ju’z mimikasiniń o‘zgeriwi gu’zetiledi.
Kesellik jeńil formada, awir tu’rde ótiwi hám geyde o‘lim halati menen keshiwi mu’mkin. Kesellik dawamliliǵi 1-2 sutka, geyde 4-5 sutka.
b)Tifoid formasi: tif yáki paratifke uqsap keshedi, lekin joqari temperaturaniń shiǵiwiniń qisqaliǵi, geyde tolqinsiman xarakterge iye boliwi menen ajiraladi.
v) Keselliktiń grippsiman tu’rinde nawqasta grippke uqsas belgiler guzetiliwi mu’mkin, 3-5 ku’n dawam etip keyin sawalip ketedi.
g) septik formasi uzaq dawam etiwshi isitpalaw menen keshedi.
Salmonellyoz jas balalarda 1. dispeptik forma, 2. kolit forma, 3.o‘kpe formasi,
4.xoleraǵa uqsas forma, 5. septik formalarda keshedi.
Salmonellyozlar diagnostikasi: mikrobologiyaliq tekseriw: gu’man qilinǵan ónimler, qan, qusiq massasi, asqazan juwilǵan suw, sidik, dáret tekseriledi. O‘lim jaǵdayinda-sekcion materiallar tekseriledi. Bunnan tisqari serologik usullari, aglyutinaciya reaksiyasi, passiv gemaglyutinaciya reaksiyasi (RPGA) standart eritrocitar diagnostikumlar qollaniladi.
Salmonella toksikonfeksiyada, kesellik kelip shiǵiwinda tómendegiler tiykarǵi faktorlar esaplanadi: go‘sh hám go‘sh ónimleri ( 70-80%), su’t hám su’t ónimleri, tawiq máyegi, suwda ju’ziwshi quslar (ǵaz, u’yrek).
Salmonelleǵa qarsi profilaktik is-ilajlar u’sh baǵdarda alip bariladi:
A. Den-sawliqti saqlaw xizmetkerleri tárepinen shólkemlestirilgen ilajlar
B. Veterenariya xizmetkerleri tárepinen shólkemlestirilgen ilajlar.
V. Aziq-awqat islep shiǵariw hám uliwma awqatlaniw kárxanalarinda shólkemlestirilgen ilajlar.