Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

 
Mexnatni tashkil etishning sanitar-gigienik talablari 
Displey ish joyida joylashuvini boshqarish doimiy ravishda 
tekshiriladimi + - 
Agar zarur bo’lsa, ko’zoynak to’g’ri tanlanganmi + - 
Foydalanuvchilarga displey bilan ish joylarini tashkil etish 
soxasidagi 
yangiliklar uz vaqtida etkaziladimi+ - 
Displey qo’shimcha shovqin yuzaga keltiradimi - + - 
Uskunalardan kuchaygan issiqlk ajralishi mavjudmi + - 
Uskunalardan nurlanishni kuchaygan darajasi mavjudmi - + 
Ish zonasidagi havo tarkibida zararli moddalarning
kuchaygan mizdori mavjudmi + - 
 
5 ilova 
 
Operatorlar, shaxsiy kompyuterdan foydalanuvchilar, SHEXM 
ekspluatatsiyasi va videoterminallar bilan ishlovchilar uchun 
mexnatni Muhofaza qilish bo’yicha namunaviy qo’llanma 
 
1.Umumiy qism 
1.1.Ushbu ommaviy qo’llanma VDT va SHEXMlarda axborotlarni 
qabul qilish va kiritish, tayyor dasturlar asosida masalalar echishni nazorat 
qilish va to’g’rilash jarayoni bilan bog’liq ishlarni amalga oshiruvchi 
xizmatchilar, dasturchi-muxandislar, profilaktika va ta`mirlash ishlarini, 
buzulish sabablarini tekshiruvchi muxandislar, texnik xodimlar xamda ish 
vaqtini yarmidan ko’pini VDT va SHEXM bilan ishlovchi operatorlar 
uchun ishlab chiqilgan. 
1.2.Operatorning ishi zararli va xavfli mexnat sharoitlari bilan 

---

541 
bog’liq bo’lgan ishlar toifasiga kiradi. Ish jarayonida SHEXM operatoriga 
quyidagi xavfli va zararli ishlab chiqarish faktorlari ta`sir qiladi: 
 
fizikaviy: 
-elektromagnit nurlanishning kutarilgan darajasi; 
-rentgen nurlanishning kutarilgan darajasi; 
-ult'rabinafsha nurlanishning kutarilgan darajasi; 
-infraqizil nurlanishning kutarilgan darajasi; 
-statik elektrning kutarilgan darajasi; 
-ish zonasi havosining changlanishini kuchaygan darajasi; 
-ish zonasi havosidagi manfiy aeroionlar tarkibini pasayishi; 
-ish zonasi havosidagi musbat aeroionlar tarkibini oshishi; 
-ish zonasi havosining namligini kamayishi yoki ortishi; 
-ish zonasi havo xarakatini kamayishi yoki ortishi; 
- ISHEMII darajasini kuchayganligi; 
-yoritilganlik darajasining pasayishi yoki ortishi; 
-to’g’ridan tushadigan yaltillaganlikning kuchaygan darajasi; 
-aks etadigan yaltillaganlikning kuchaygan darajasi; 
-ko’z qamashishining oshgan darajasi; 
-ko’rish chegarasidagi yorqinlikning bir tekisda tarqalmasligi; 
-nurli tasvirning kuchaygan yorqinligi; 
-eruglik oya;imi pul satsiyasining kuchaygan darajasi; 
-inson tanasi orqali tok utishi mumkin bo’lgan elektr zanjiri 
kuchlanishining ortgan darajasi; 
kimyoviy: 
-ish zonasi havosining tarkibidagi uglerod ikki oksidi, ozon, 
ammiak, fenol, folmal'degid va polixlorlangan bifenillarning kupayishi; 
psixofiziologii: 
-ko’rish zo’riqishi; 
-divdatni zo’riqishi; 
-intellektual yuklamalar; 
-emotsional yuklamalar; 
-uzoq statik yuklamalar; 
-mexnatning bir zayildaligi; 
-vaqt birligida qayta ishlanadigan axborot xajmining kattaligi; 
ish vaqtini noratsionalligi;
biologik: 
-ish zonasi havosi tarkibidagi mikroorganizmlarning ortishi. 
13 SHEXM va VDT foydalanuvchi yoki operator, dasturchi, 

---

542 
muxandis va texnik sifatida ishlashga quyidagilarga ruxsat beriladi: 
-mexnatni muhofaza qilishning kirish yo’riqnomasini o’tganlar; 
-korhona raxbari tasdiqagan, dastur asosida ishlab chiqilgan 
mexnatni xavfsizligini ta`minlovchi uslublar yordamida bilimlari 
tekshiruvdan, shu jumladan, elektr xavfsizligi bo’yicha 1- kvalifikatsiya 
gurux olganlar; 
-konkret o’quv dasturi asosida shaxsiy kompyuterda ishlashni 
o’rgatuvchi kurslarni tamomlaganlar; 
-ushbu instruktsiya bo’yicha konkret ish joyida mexnatni Muhofaza 
qilish bo’yicha instruktajdan o’tganlar 
1.3. "Videodispleyli terminallarga, shaxsiy elektron-hisoblash 
mashinalariga gigienik talablar va ishlarni tashkil etish" deb nomlangan 
Sanitar qoida va me`yorlar SanQ va M 2.2.2.542-96 da "ayollar 
xomiladorlik paytida va bolani ko’krak suti bilan ovqatlantirayotgan 
davrida VDT va SHEXM bilan bog’liq ishlarda ishlashga yo’l 
qo’yilmaydi". 
1.4.Operatorning shaxsiy muhofaza vositalariga: 
antistatik modda shimdirilgan qoramtir ip xalat; "to’la ximoya" 
sinfiga mansub ximoya filtri; maxsus spectral ko’zoynaklar.