Кичик бизнесда эркин раљобат муќитини яратиш муаммолари


Download 34.5 Kb.
Sana14.12.2022
Hajmi34.5 Kb.
#1002252
Bog'liq
Кичик бизнесда эркин ра обат му итини яратиш муаммолари


Кичик бизнесда эркин раљобат муќитини яратиш муаммолари
Доцент Усманов И.А.
Магистрант Азаматов Шероз
Жаќоннинг барча мамлакатларида кичик ва ўрта бизнес корхоналари миллий иљтисодиётнинг пойдевори ќисобланади. Ялпи миллий маќсулотнинг ўсиш суръатлари ќал љилувчи даражада айнан уларга бођлиљ, аслида аќолининг фаровонлик даражаси ќам унинг љанчалик ривожланганлиги билан белгиланади.
Мамлакатнинг тадбиркорлик иљлими ќаљида, биринчи навбатда, кичик бизнес соќасидаги ишларнинг ќолати бўйича мулоќаза љиладилар. У асосий ролни ўйнайди ва иљтисодиёт солиђининг барометри ќисобланади. Ташљи сармоядорлар у ёки бу иљтисодиётга сармояларни инвестициялаш ќаљидаги љарорни љабул љилишдан аввал кичик ва хусусий бизнеснинг ривожланганлик даражасини мажбурий тартибда ўрганишлари тасодиф эмас. Уларнинг фикрига кўра бу ўтказилаётган иљтисодий ислоќотларнинг кўзгуда акс эттирилиши, бозор иљтисодиёти жараёнлари барљарорлигининг кафолати ќисобланади.
Ўзининг ривожланиш даражаси дунёга машќур бўлган Японияни олайлик. Япониянинг умумий иљтисодиётида йирик корпорациялар фаљат бир фоизини ташкил љиладилар, 99 фоизи эса - бу кичик ва ўрта корхоналар. Япон иљтисодиётининг муваффаљияти кўпрољ кичик ва ўрта бизнеснинг фаолиятига бођлиљ.
Шундай љилиб, ќар љандай мамалакатнинг иљтисодий салоќиятида кичик бизнеснинг роли ђоятда каттадир. Бошљача љилиб айтганда, у давлатнинг муваффаљиятли ривожланиши ва гуллаб-яшнашининг ўлчовидир. Шунинг учун Ўзбекистонда кичик ва ўрта бизнес, фермер ва деќљон хўжаликлари, якка тадбиркорларнинг ривожланишини рађбатлантиришга алоќида эътибор љаратилган.
Ќар љандай тадбиркорлик маълум бир ќудудда: мамлакат, вилоят, шаќар ёки љишлољ миљёсида олиб борилади. Тадбиркорлик фаолиятини самарали олиб бориш учун маълум бир муќит яратилиши керак.
Бу муќитда фаолият кўрсатаётган тадбиркорлар кичик бизнеснинг хусусиятлари ва имкониятларини англаб етишлари керак. Бу уларнинг ўз фаолиятларини янада ривожлантиришига салмољли ќиссасини љўшади.
Бундай муќит айрим ќудудлар миљёсида ўзида ишбилармонлик функцияларини амалга оширишни мужассамлантирган. Умумий ќолда тадбиркорлик муќити асосан љўйидаги тўртта омил: ќуљуљий, сиёсий, ижтимоий ва иљтисодий омилларнинг ўзаро бођлиљлиги натижасида амалга оширилади.
Ќуљуљий омил — тадбиркорлик фаолиятини юритиш йўлидаги барча љонунлар ва йўриљномалар мажмуи бўлиб, тадбиркорлик фаолиятини тартибга солади ќамда тадбиркорнинг иљтисодий жараёндаги бошља субъектлар билан муносабатини акс эттиради.
Сиёсий омил — тадбиркорлик жараёнида бўлаётган барча ќодисаларга давлатнинг муносабатини ва уларга давлатнинг таъсирини белгилаб беради.
Ижтимоий омил бошљаларга нисбатан ўзининг таркиби жиќатидан анчагина мураккаб ќисобланади. Шунинг учун ќам унинг таркиби кўпгина элементлардан таркиб топади. Агар тадбиркор уларни эътиборга олмаса, келгусида салбий натижаларга олиб келиши мумкин. Љўйидагилар бу омилнинг асосий элементлари ќисобланади:
— жамиятда мафкуранинг ќолати;
— миллатнинг маданий ва маиший одатлари;
— атрофдаги кишиларнинг тадбиркор ва тадбиркорлик фаолиятига бўлган муносабати;
— давлатнинг тадбиркор ва тадбиркорлик фаолиятига бўлган муносабати.
Иљтисодий омил бозордаги раљобатни ва нарх-наво ќолатини ўзида акс эттиради. Нарх-наво тизими ва даражаси, ишлаб чиљариш жараёнига тадбиркор томонидан жалб љилинаётган ишлаб чиљариш омиллари ва ќ.
Иљтисодий омилдан келиб чиљљан ќолда бозор иљтисодиёти шароитида кичик бизнес иљтисодиётини эркин раљобат муќитига тайёрлашда муаммоларни ќал љилиш учун љўйидаги таклифларни берамиз:
— тадбиркорнинг иљтисодий жараёндаги бошља субъектлар билан муносабатини тенглаштириш йўллари. Тадбиркорга ўз фаолияти давомида бошљалар адолатли муносабатда бўлиши, тадбиркор мављеини ва салоќиятини янада ошириш;
— тадбиркор ўз фаолиятини юритишда љонунлар доирасида ишлаши ва бунинг учун ќуљуљий саводхонликни ошириш. Бунда тадбиркор ўз ќаљ-ќуљуљларини билиши ва уни поймол бўлишига йўл љўймаслиги лозим;
— давлатнинг тадбиркор фаолиятига аралашув даражасини илмий асослаб бериш. Давлатнинг кичик бизнес фаолиятига љай даражада аралашишининг маълум бир чегараларини барча субъектлар томонидан билиш ва уларни эркин шакллантириш;
— кичик бизнесга сифат ва раљобатбардошлик механизмларини тарљатиш ва ривожлантириш. Ќозирги ваљтда маќсулотни сертификатлаштириш тизими асосан йирик саноат корхоналарига хос ќолатдир, шу сабабли кичик бизнес фаолиятида сифат даражасини ошириш учун уларга ўзига хос дастур ва сифатнинг меъёрий даражаларини ишлаб чиљиш зарур бўлади;
— иљтисодиётда ахборот алмашиш тизимини такомиллаштириш ва кичик бизнесга ахборот хизматлари кўрсатиш хизматини ташкилий ва иљтисодий жиќатдан ривожлантириш. Тадбиркорлар учун ахборот хизматидан фойдаланиш учун махсус жойлар (масалан, консалтинг фирмалари) бўлишини ва уларга љизиљљан соќаларида семинарлар ўтказишни ташкил љилиш лозим.
Юљоридаги таклифлар амалга оширилса, кичик бизнес соќасида фаолият кўрсатаётган корхоналар ўз маќсулотлари ва хизматлари билан бемалол раљобатлаша оладилар.
Download 34.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling