Kichik biznesni qo’llab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish Assotsiatsiyasining 5 mln. Aqsh dollari miqdorida kredit liniyasi bo'yicha loyihalarni moliyalashtirish amalga oshirildi
Download 36.25 Kb.
|
agro bank
|
KIRISH Milliybank mamlakatimizning barcha hududlarida o’zining muassasalariga ega bo’lib, Qoraqalpog’iston Respublikasi va 12 ta vilojat boshqarmasi, 170 ta tuman (shahar) filiali, 145 ta bank xizmatlari markazi, 371 ta bank kassalari , 289 ta xalqaro pul o'tkazmalari shoxobchalari, 215 ta valyuta ayiraboshlash shaxobchalari orqali 258 mingdan ortiq yuridik shaxslarga hamda 2,4 milliondan ortiq jismoniy shaxslarga sifatli zamonaviy bank xizmatlarini ko’rsatib kelmoqda.Milliybank o’z faoliyati davomida asosiy urg’uni iqtisodiyotning agrar sektorini moliyalashtirish, aholining bo’sh pul mablag’larini bank pul aylanmasiga jalb qilish, filiallar tarmog’i, xizmat turlari hamda mijozlari sonini ko’paytirish, bankning belgilangan beznes-rejasi va byudjetining asosiy parametrlarini bajarishga qaratgan. Kichik biznesni qo’llab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish Assotsiatsiyasining 5 mln. AQSh dollari miqdorida kredit liniyasi bo'yicha loyihalarni moliyalashtirish amalga oshirildi. Milliybank va Osiyo Taraqqiyot Banki o’rtasida 20,0 mln. AQSh dollari miqdoridan iborat bo’lgan «Kichik va mikromoliyalashni rivojlantirish. II bosqich» loyihasi bo’yicha kredit shartnomasi imzolangan. Ushbu loyihaning maqsadi respublikada mikromoliyalashtirishni yanada rivojlantirish hisoblanadi. Shuningdek, Milliybank Osiyo Taraqqiyot Bankining savdoni moliyalashni qo’llab-quvvatlash dasturiga kiritilgan va revol’ver kredit to’g’risida kelishuv imzolangan. «VISA International» xalqaro to’lov tizimiga prinsipal a’zolikka o’tish bo’yicha qator ishlar amalga oshirildi. Protsesning markazini tashkil etish bilan bir qatorda chipli plastik kartalarni emissiya qilish yo’lga qo’yildi. Bank kichik biznesni rivojlantirish maqsadida KfV, YTTB, OTB va Xitoy Xalq Respublikasining Eksimbanki, Xalqaro Taraqqiyot va Tiklanish bankining (XTTB) kredit yo’nalishlarini jalb etgan. Milliybank ning xalqaro operatsiyalari xorijdagi va Respublika ichidagi 23 ta bankdagi vakillik hisob raqamlari orqali amalga oshiriladi. Milliybank Osiyo Tinch okeani Qishloq va qishloq xo’jaligini kreditlash Assotsiatsiyasi (APRAKA) hamda Qishloq xo’jaligi krediti Xalqaro Konfederatsiyasi (KIKA)ning teng huquqli a’zosi hisoblanadi. 2010 yilning iyun oyida Toshkentda Milliybank ishtirokida Osiyo-Tinch okeani mintaqasi Qishloq va qishloq xo’jaligini kreditlash assotsiatsiyasi Bosh Assambleyasining 17-yig’ilishi va Ijroiya qo’mitasining 58-majlisi o’tkazildi. Ushbu tadbirlar doirasida qishloq xo’jaligini kreditlashda kredit tavakkalchiligini boshqarish bo’yicha konferensiya bo’lib o’tdi. Bosh Assambleya qaroriga muvofiq 2010–2012 yillar davomida APRAKAga raislik qilish vazifasini bajarish Milliybank ka topshirildi. 1988 yil - Bank 1988 yil 1 yanvarda O'zSSR Davlat banki asosida SSSR MILLIY prombankining bo'linmasi sifatida O'zSSR MILLIY prombank nomi bilan va respublikada 155 filiali bilan tashkil etilgan. 1990 yil - 18.07.1990 yildagi SSSR Vazirlar Maxkamasining №703 sonli qaroriga asosan MILLIY prombank SSSR tizimidan ajralib chiqqan xolda mustaqil yopiq aksionerlik jamiyati sifatida yangi O'zbek aksionerlik tijorat bank "UzMILLIY prombank" tashkil etish to'g'risidagi qaror qabul qilindi. 1993 yil - mamlakatning tarixida birinchi marta "UzMILLIY prombank" tomonidan Turkiya "Ziroat Banki" bilan birgalikda "UT Bank - O'zbekiston - Turkiya" qo'shma banki ta'sis etildi. 1994 yil - "UzMILLIY prombank" birinchi bo'lib nominal qiymati 1000 so'mlik bo'lgan 100 mln so'mlik aksiyalarni chiqardi. 1995 yil - O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995 yil 27 iyuldagi №294-sonli qarori asosan yopiq aksiyadorlik tijorat banki "UzMILLIY prombank" asosida yangi ochiq aksiyonerlik tijorat banki "Milliybank " tashkil etildi. 1997 yil - "Paxta-Bank" SWIFT OATB jahon banklararo moliyaviy telekommunikatsiyalar hamjamiyati a'zoligiga qabul qilindi. 1998 yil - OATB "Paxta Bank" Osiyo-Tinch okeani qishloq xo'jaligini kreditlash assotsiatsiyasining (APRAKA) a'zosi bo'ldi. 1999 yil - OATB "Paxta Bank" qishloq xo'jaligini kreditlash Xalqaro Kenfederatsiyasi (KIKA) ning teng huquqli a'zosiga aylandi . 2000 yil - Evropa tiklanish va taraqqiyot banki keridt linyasini jalb etish bo'yicha bitm imzoladi. 2001 yil - "Paxta Bank"ning birinchi plastik kartochkasi joriy qilindi. 2001 yil - Eksimbank va Xitoy Xalq respublikasining kredit liniyasi ochildi. 2003,2004,2007,2008,2009 - Britaniyaning "FT Business Financial Times" gazetas va "The Banker" jurnali fikriga binoan bank O'zbekiston respublikasida "Yil banki" sifatida tan olindi. 2007 yil - "Paxta Bank" O'zbekiston Respublikasidagi tijorat banklar ichida birinchi bo'lib Fitch Ratings xalqaro reyting kompaniyasining to'liq xalqaro reytingini olishga muvaffaq bo'ldi. 2008 yil - Axolining omonatlarini jalb qilish bo'yicha banklar aro tanlovda "Eng yaxshi emitent bank" nominatsiyasi bo'yicha Paxtabank 1 - o'rin soxibi bo'ldi hamda "Qishloq joylarida joylashgan axoli omonatlarini jalb qilish bo'yicha yilning eng yaxshi bank filiali" nominatsiyasi bo'yicha "OATB Paxtabank"ning Chust filiali 1 - o'rin soxibiga aylandi hamda diplom va bosh sovrin "Damas" avtomabili bilan taqdirlandi. 2009 yil - O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 30.03.2009 yildagi №101084-sonli qaroriga asosan OATB "Paxta-Bank" asosida ochiq aksiyadorlik tijorat banki "Milliybank " tashkil etildi. 2010 yil - Kichik biznesni qo'llab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish uyushmasining 5 million AQSh dollari miqdorida kredit liniyasi ochildi va loyihalarni moliyalashtirish boshlandi. 2013 yil - Turkiyaning "Ziroat" bankidan 5 million AQSh dollari miqdorida kredit linyalari jalb qilinishi bo'yicha shrtnoma imzolandi. 2005-2021 © Barcha huquqlar himoya qilingan. Barcha xizmatlar Bank missiyasi - iqtisodiyotning agrar sektorini yanada barqaror rivojlantirish, qishloq xo'jaligida iqtisodiy islohotlarni izchillik bilan chuqurlashtirib borish, fermerlik harakatini qo'llab-quvvatlash, uning moddiy va moliyaviy bazasini mustahkamlash, qishloq xo'jalik mahsulotlarini chuqur qayta ishlovchi, zamonaviy raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarish bo'yicha ilg'or texnika va texnologiyalarni amaliyotga tatbiq qilish hamda ichki bozorni mahalliy oziq-ovqat tovarlari bilan to'ldirishga yo'naltirilgan keng turdagi bank xizmatlarini ko'rsatishdir. MILLIY BANK Qarshi filiali o’z faoliyati davomida asosiy urg’uni iqtisodiyotning agrar sektorini moliyalashtirish, aholining bo’sh pul mablag’larini bank pul aylanmasiga jalb qilish, filiallar tarmog’i, xizmat turlari hamda mijozlari sonini ko’paytirish, bankning belgilangan beznes-rejasi va byudjetining asosiy parametrlarini bajarishga qaratgan. Kichik biznesni qo’llab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish Assotsiatsiyasining 5 mln. AQSh dollari miqdorida kredit liniyasi bo'yicha loyihalarni moliyalashtirish amalga oshirildi. MILLIY BANK Qarshi filiali va Osiyo Taraqqiyot Banki o’rtasida 20,0 mln. AQSh dollari miqdoridan iborat bo’lgan «Kichik va mikromoliyalashni rivojlantirish. II bosqich» loyihasi bo’yicha kredit shartnomasi imzolangan. Ushbu loyihaning maqsadi respublikada mikromoliyalashtirishni yanada rivojlantirish hisoblanadi. Shuningdek, Asia Alliance Osiyo Taraqqiyot Bankining savdoni moliyalashni qo’llab-quvvatlash dasturiga kiritilgan va revol’ver kredit to’g’risida kelishuv imzolangan. «VISA International» xalqaro to’lov tizimiga prinsipal a’zolikka o’tish bo’yicha qator ishlar amalga oshirildi. Protsesning markazini tashkil etish bilan bir qatorda chipli plastik kartalarni emissiya qilish yo’lga qo’yildi. Bank kichik biznesni rivojlantirish maqsadida KfV, YTTB, OTB va Xitoy Xalq Respublikasining Eksimbanki, Xalqaro Taraqqiyot va Tiklanish bankining (XTTB) kredit yo’nalishlarini jalb etgan. MILLIY BANK Qarshi filiali xalqaro operatsiyalari xorijdagi va Respublika ichidagi 23 ta bankdagi vakillik hisob raqamlari orqali amalga oshiriladi. MILLIY BANK Osiyo Tinch okeani Qishloq va qishloq xo’jaligini kreditlash Assotsiatsiyasi (APRAKA) hamda Qishloq xo’jaligi krediti Xalqaro Konfederatsiyasi (KIKA)ning teng huquqli a’zosi hisoblanadi. 2010 yilning iyun oyida Toshkentda Asia Alliance ishtirokida Osiyo-Tinch okeani mintaqasi Qishloq va qishloq xo’jaligini kreditlash assotsiatsiyasi Bosh Assambleyasining 17-yig’ilishi va Ijroiya qo’mitasining 58-majlisi o’tkazildi. Ushbu tadbirlar doirasida qishloq xo’jaligini kreditlashda kredit tavakkalchiligini boshqarish bo’yicha konferensiya bo’lib o’tdi. Bosh Assambleya qaroriga muvofiq 2010–2012 yillar davomida APRAKAga raislik qilish vazifasini bajarish MILLIY BANK topshirildi. Banklaming o‘ziga xos xususiyatlari ulaming faoliyatiga bevosita bogMiqdir. Ushbu faoliyatning natijasi esa bank xizmatining yaratilishi hisoblanadi va uni quydagilarga: to‘lov vositasini amalga oshirish hamda xizmatlar ko‘rsatishga ajratish mumkin. Shu boisdan, Banklarda amalga oshirilayotgan operatsiyalami alohida xususiyatlariga ko‘ra turkumlash mumkin (1-chizmaga qarang). Bank operatsiylarining turkumlanishi. Quydagi chizmadan shuni ta'kidlash mumkinki, tijorat banklari tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlami o‘z faoliyatiga mos xizmatlar va o‘z faoliyatiga mos bo’lmagan xizmatlarga bo‘ldik. Demak, o‘z faoliyatiga mos xizmatlar deganda, - tijorat banklari faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, ko‘rsatiladigan xizmatlari tushuniladi va Banklaming bajaradigan uchta operatsiyalarini ya'ni: depozitlar operatsiyalari; kredit operatsiyalari; hisob-kitob operatsiyalarini kiritish mumkin. Yuqorida ta'kidlangan xizmat turlarini ba’zan ana'naviy bank operatsiyasi ham deb atash mumkin va ulami bir vaqtda barcha banklar amalga oshiradilar. Chunki shunday xizmat turlaridan birini boshqa kredit muassasalari ham bajarishi mumkin. Banklar ko‘rsatadigan depozit, kredit va hisob-kitob operatsiyalaridan tashqari, kassa operatsiyalarini ham amalga oshiradilar. 0‘z faoliyatiga mos boMmagan yoki noana'naviy xizmat turlariga qo‘shimcha operatsiyalar kiradi. Ulaming tarkibiga quydagi operatsiyalami kiritish mumkin: valyuta, qimmatli qog‘ozlar, oltin va qimmatbaxo metallar hamda qo‘yilmalar bo‘yicha oshiriladigan operatsiyalar. Bank xizmatlaridan huquqiy va jismoniy shaxslaming barchasi birday foydalanishlari mumkin. Ammo Respublikamiz banklarining jismoniy shaxslarga ko‘rsatayotgan xizmatlarining hajmi sezilarli emas. Shuning uchun ham kelgusida ulaming turlari va miqdorini ko‘paytirish zarur. Ma'lumki, banklar bo‘sh pul mablag‘lami yig‘adi va ulami o‘z mijozlari o‘rtasida qaytarish sharti bilan taqsimlaydi. Bank tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlar aktiv va passiv shakllarda amalga oshirilishi mumkin. Passiv operatsiyalar yordamida banklar resurslarini shakllantiradi. Banklar aktiv operatsiyalarini amalga oshirish orqali o‘zining va chetdan jalb qilingan resurslarini turli xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarga hamda aholining ehtiyojlarini qondirish uchun joylashtiradi. Tijorat banklari tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlami toManishiga qarab, pullik va bepul xizmat turlariga boMinadi. Ammo bu bankdagi xizmat turlarining ba'zilari bepul yoki pulli degan ma'noni bildirmaydi. Chunki, tijorat banklari o‘z imkoniyatlaridan kelib chiqib, hisob-kitob, depozit va kredit operatsiyalarining tarkibidagi ba'zi xizmat turlariga haq toMashni belgilamasliklari mumkin. Moddiy ne'matlaming harakati bilan bogMiqligiga qarab, bank xizmatlarining turkumlanishi: uning xarakati bilan bog‘liq bo‘lgan xizmatlar va sof xizmatlarga ajratiladi. Banklar o‘zlarining mijozlariga ayrim operatsiyalar bo‘yicha pullik xizmatlar ko‘rsatishlari bilan moddiy ne'matlar ishlab chiqarishning xarakatiga hamda ulaming hajmini oshirishlariga yordam berishlari mumkin. Sof xizmatlar - bevosita moddiy ishlab chiqarish jarayoni bilan band boMgan xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarga va alohida jismoniy shaxslaming talablarini qondirish uchun xizmatlarini taklif etishidir. Umuman olganda, banklar tomonidan ko’rsatiladigan xizmatlar quydagi xususiyatlarga ega: ulami zaxira sifatida ko’rsatish mumkin emasligi, unumli xarakterga ega ekanligi, kapital bank xizmatining ob’ekti bo‘lib hisoblanishi, aktiv va passiv operatsiyalami o‘z ichiga olishi, fakat bankning monopoliyasiga aylanmasligi va boshqalardan iborat boMishidir. Aktiv operatsiyalaming keng yoyilgan turlariga quydagilami: kredit; investitsiya; depozit; boshqa chet el valyutalari bo‘yicha operatsiyalami kiritish mumkin. Passiv operatsiyalarga esa: tijorat banklari qimmatli qog'ozlarining birinchi emissiyasi; foydadan fondlami tuzish va ulami ko'paytirish uchun ajratmalar qilish; boshqa yuridik shaxslardan kreditlar olish; depozit operatsiyalarini kiritish mumkin. Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, Banklarda amalga oshiriladigan operatsiyalami turkumlash bank xizmatlaridan foydalanuvchi jismoniy va yuridik maqomga ega bo'lgan shaxslarga xizmat turlaridan foydalanishlari uchun qulay shart- sharoitlar yaratishdir. Shuningdek, bank ko‘rsatadigan xizmat turlari bo‘yicha to‘liq ma'lumotlar olish imkoniyatini beradi. 0‘zaro yoki filiallararo hisob-kitoblar bu 0‘zbekiston Respublikasidagi banklar o'rtasida bo'ladigan hisob-kitoblardir. Banklar o'rtasidagi vakillik munosabatlari - shartnomaviy munosabatlar bo‘lib, ularga koTa bir bank (vakil bank) boshqa banklarning tegishli depozitlarini saqlaydi va ularga to'lov bilan bog‘liq hamda boshqa operatsiyalar yuzasidan xizmatlar ko‘rsatadi. Banklararo hisob-kitoblar har bir bankka Markaziy bankda ochiladigan "Rezident banklarning vakillik hisobvarag'i - Vostro", "XKKMning HMdagi vakillik hisobvarag'iga - Vostro", banklarda "Markaziy bankning vakillik hisobvarag'i - Nostro" vakillik hisobvaraqlari orqali amalga oshiriladi. Shuningdek, boshqa Banklarda xorijiy valyutada vakillik hisobvaraqlari ochilishi mumkin. Vakillik hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalar faqat tijorat banklari taqdim etadigan to'lov topshiriqnomalari asosida, bu hisobvaraqlarda mavjud bo'lgan mablag‘lar doirasida amalga oshiriladi. Vakillik hisobvaraqlari bo'yicha ikki nusxada shaxsiy hisobvaraqlar yuritiladi. Ulaming birinchisi hisobvaraq egasi bo'lgan bankda (tijorat banki) va vakil bankda vakillik hisobvarag'idan ko'chirma sifatida xizmat qiladi. Markaziy bank va boshqa barcha banklar vakillik hisobvaraqlarining ahvolidan xabardor bo'lib turishlari, "Boshqa banklarning vakillik hisobvaraqlari - Vostro”, "XKKMning HKMdagi vakillik hisobvarag'i - Nostro" hisobvaraqlari bo'yicha debet qoldiq yuzaga kelishiga yo'l qo'yilmaydi. Ushbu hisobvaraqlar bo'yicha Markaziy bankda yuzaga kelgan debet saldosining hisobi "Rezident banklarning vakillik hisobvaraqlari - Vostro, overdraft" hisobvarag'ida yuritiladi. Markaziy bankda yuzaga kelgan debet saldosining hisobi bank bo'limlarida " Markaziy bankning vakillik hisobvarag'i - Nostro, overdraft" hisobvarag'ida, Banklarda esa "HKKMning hisob markazidagi vakillik hisobvarag'iga - Nostro, overdraft" hisobvarag'ida yuritiladi. Markaziy bankda vujudga kelgan debet saldosi bo'yicha banklar har bir kun uchun debet saldosi summasining 1 foiz miqdorida jarima, shuningdek, overdraft harzidan foydalanganlik uchun foizlar to'laydi. Bu to'lovlar vakillik hisobvarag'i bo'yicha xizmat ko'rsatish to'g'risidagi shartnomaga muvofiq debet saldosi batamom yo'qotilgunicha to'lanadi. Jarima debet saldosi qoplanganidan keyin Markaziy bankning hududiy bosh boshqarmasi yozgan inkasso topshiriqnomalari bilan undiriladi. Shuning uchun tijorat banklari vakillik hisobvarag'idagi operatsiyalami nazorat qilib turishlari shart hamda to'lovlar o'tkazilishi uchun zarur hajmdagi mablag'lar ulaming vakillik hisobvaraqlariga o'z vaqtida kelib tushishini ta'minlashlari lozim. Наг kuni ish boshlanishidan oldin (8.00 dan) vakillik hisobvaraqlari tekshirib chiqiladi. Tijorat banklari hisob-kitoblar markaziga ichki vakillik hisobvaraqlarida turgan qoldiqlar haqida ma'lumot berib turishlari kerak. hisob-kitob markazida bank bo‘limlaridan olingan ma'lumotlar ulardagi qoldiqlar bilan taqqoslanadi. Agar o‘rtada tafovut chiqsa, tijorat banki mazkur tafovut sabablarini aniqlab, bartaraf etmagunicha, hisob-kitob markazi orqali ishlashiga ruxsat etilmaydi O‘zaro hisob-kitoblar 0‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining hisobvaraqiar rejasidagi 16103- «Bosh bank/filiallardan filiallar va banklararo hisob kitoblar bo‘yicha olinadigan mablagMar» va 27406- "Filiallararo aylanmalar tranzit hisobvaraqlari" hisobvaraqlarida hisobga olinadi. 0‘zbekiston Respublikasi hududida banklararo hisob-kitoblar Banklaming Markaziy banki hududiy Bosh Boshqarmalari (hisob-kitoblar Markazi)da ochilgan vakillik hisobvaraqlari orqali elektron toMovlar tizimi bo'yicha milliy valyutada amalga oshiriladi. Banklarda hujjat aylanishi 0‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi doirasida Markaziy bank tomonidan tasdiqlangan amaldagi Nizom1 talablari asosida tashkil qilinadi. Banklarda buxgalteriya apparatini tashkil qilish Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishni bank filial! rahbari amalga oshiradi. Buxgalteriya apparatiga bankning bosh buxgalteri rahbarlik qiladi. U bank tizimining bosh buxgalterlari to’g’risidagi namunaviy nizom asosida ish olib boradi. Bosh buxgalter bo’lmagan vaqtda uning vazifalarini bosh buxgalter o’rinbosari bajaradi. Banklarda buxgalteriya ishlarini yuritish uchun buxgalteriya apparati tuziladi. Bank buxgalteriya apparatiga shartnoma asosida chetdan jalb qilingan buxgalterlar yoki buxgalteriya firmasi xodimlarining kiritilishi qat'iyan taqiqlanadi. Bank buxgalteriya apparatining tashkiliy tuzilishi va unda tashkil etiladigan bo’limlar soni amalga oshiriladigan operatsiyalar hajmiga va ulaming avtomatlashtirilganlik darajasiga bog’iq bo’ladi. Ish hajmi kichik banklarda buxgalteriya apparati bankning yaxlit bo’linmasi sifatida faoliyat yuritishi mumkin. Bunda banklararo hisob-kitoblar, chet el valyutasi bo’yicha operatsiyalar va bankning ichki hisobvaraqlari bo’yicha operatsiyalaming hisobini yuritish maxsus bo’limlarga topshirilishi mumkin. Ish hajmi katta banklarda buxgalteriya apparati asosiy talablami hisobga olgan holda tashkil etilishi lozim. Shuningdek, barcha operatsiyalar mas'ul ijrochi buxgalterlar tomonidan dastlabki va nazoratchi buxgalterlar tomonidan joriy nazoratdan o’tishini ta'minlash maqsadida ish hajmidan kelib chiqqan holda mas'ul ijrochi va nazoratchilar soni o’rtasida mutanosiblik saqlanishi lozim. Buxgalteriya apparati xodimlarining aniq vazifalari bank rahbari buyrug’i bilan tasdiqlanadi. Mas'ul ijrochi va nazoratchi buxgalterlar zimmasiga muayyan hisobvaraqlami yuritish yoki alohida tartibda raqamlanadi. Masalan: 10100 - “Naqd pullar va boshqa kassa xujjatlari” deb nomlanadi va quyidagi shaxsiyvaraqlami o‘z ichiga oladi: 10101- “Amaliyot (operatsion) kassadagi naqd pullar”, 10105 - “Cheklar va boshqa kassa hujjatlari”, 10109 - “YoMdagi pullar” bo'yicha ma'Iumot beradi. Xuddi shunday misolni “Passivlar” kategoriyasi bo'yicha bank passivlari talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit» hisobvaraqlaridan boshlanadi: ya'ni, 20200- «Talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit» hisobvaraqlari, bunda, 2 - passivlar kategoriyasini, 02 esa shu passivlarga tegishli asosiy hisobvaraqni bildiradi. Korxona va tashkilotlar o'zlarining ortiqcha pul mablagMarini jamg'armali (20400) yoki " Узбекистан Республикаси тижорат банкларида бухгалтерия йисобининг йисобвараклари режаси. УзР АВ 13.08.2004 йилда 773-17-сон бнлан р^Йхатга олинган (янги тайрири). muddatli (20600) depozitlarda saqlashlari mumkin. Bu asosiy hisobvaraqlar ham talab qilib olinadigan depozitlar hisobvaraqlari kabi raqamlanib, o‘z ichiga yuqorida ko‘rsatiIgani kabi 6ta qo‘shimcha hisobvaraqlami oladi. Hisobvaraqalar rejasining qolgan bo'limlari ham xuddi shunday tartibda raqamlanadi. Yordamchi kitobda aks ettiriladigan litsevoy hisob raqamlar esa quyidagi tartibda kodlashtirilgan: Banklarda amalga oshirilayotgan operatsiyalaming analitik va sintetik hisob ma'lumotlari birlamchi ma'lumotlar hisoblanadi. Shu boisdan, ushbu hisob ma'lumotlaming bosh hamda yordamchi kitoblarda to‘g‘ri rasmiylashtirilishi buxgalteriya hisobini yuritishni osonlashtiradi. Shuningdek, ulami banklarda buxgalteriya hisobining hisobvaraqlari tizimida aks ettirishga yaqindan yordam beradi. Bu o‘z navbatida, bankning buxgalteriya balansini tuzishga sharoit yaratadi. Buxgalteriya balansi ikki qismdan: aktiv va passivdan iborat bulib, ulaming o‘zaro tengligi balansning to‘g‘ri tuzilganligini, ya'ni, bankning ish kuni to‘liq yakunlanganligini ifodalaydi. Banklarda amalga oshirilgan operatsiyalar ro‘y berishidan qat'iy nazar har doim tegishli hisobvaraqlarda 2 yoki undan ortiq hisobvaraqlarda aks ettiriladi, ya'ni ikkiyoqlama yoziladi. Ikki yoqlama yozuv - bu ro‘y berayotgan operatsiyalar yuzasidan vujudga keladigan o‘zgarishlami hisobvaraqlar tizimi orqali ifodalashdir. Ikki yoqlama yozuv usulining ahamiyati shundaki, uning yordamida, hisob ishlari to‘g‘ri yuritilayotganligini nazorat qilib borish imkoniyati yaratiladi. Ikkiyoqlama yozuv buxgalteriya o'tkazmalari orqali amalga oshiriladi. Operatsiyalami bir hisobvaraqning debeti va ikkinchi hisobvaraqning kreditida aks ettirishga buxgalteriya o'tkazmasi deyiladi. Buxgalteriya o'tkazmasining ikki turi mavjud bo‘lib, oddiy va murakkab o‘tkazmalardan iboratdir. Oddiy buxgalteriya o'tkazmasi - bu bir hisobvaraqning debetlanishi va ikkinchi hisobvaraqning kreditlanishidir. Murakkab buxgalteriya o'tkazmasi esa - bir hisobvaraqning debetlanishi va bir necha hisobvaraqlaming kreditlanishi yoki bir necha hisobvaraqning debetlanishi va bir hisobvaraqning kreditlanishidir. Bank faoliyatini amalga oshirish davomida turli operatsiyalar ro‘y berib, bu operatsiyalar natijasida ushbu bankka tegishli bo'lgan bank mablag'lari va ulaming tashkil topish manbalari tarkibiy hamda qiymat jihatidan o'zgaradi. Demak, tabiiyki, mablag'lar va ular tashkil topish manbalarining o‘zgarishi natijasida balansda ham o'zgarishlar ro‘y berishiga olib keladi. Sababi, o'zgarish natijasida mablag'lamingo‘zaro ikki turi yoki mablag* manbalari turlarining ikki yoki undan ortigM o‘zgarishi yoki ham mablag* ham ulaming tashkil topish manbalari o‘ MILLIY BANK Qarshi filiali Balansning aktiv tomonidagi bir (yoki bir necha) moddasi kamaysa, balansning passiv tomonidagi bir (yoki bir necha) moddasi ham kamayadi, balansning jami summasi ham shu summaga kamayadi. Masalan, Jismoniy shaxsning arizasiga asosan jamg‘arma depozit * Ma'lumotlar shartli ravishda berilgan. Shunday qilib, Banklarda analitik va sintetik hisob ma'lumotlarining dastlabki hisobi har bir hisobvaraqlar bo'yicha o‘z vaqtida aniq hamda to‘g‘ri rasmiylashtirilishi, ulaming qayta ishlanishi buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilishni engillashtiradi va balans hisobotlarini tuzishni tezlashtiradi, shuningdek, bankning ish kuni yakunlanishiga yordam beradi. Qisqa xulosalar Banklarda buxgalteriya hisobini tachkil etich - uning o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanishidir. Chunki banklarda buxgalteriya hisobi korxona va tashkilotlarda yuritiladigan buxgalteriya hisobidan farqli o'laroq, hisobni yuritishdagi operativliligi, aktiv va passivlami real baholashning mavjudligi, kapitaldan samarali foydalanish imkoniyatining realligi, kundalik mijozlar bilan boMadigan operatsiyalarning o‘z vaqtida ramiylashtirilishi va shaxsiy hisob varaqalarga to‘g’ri o‘tkazilib, kundalik balans tuzish orqali umumlashtirish asosida nazorat qilish xususiyatlari bilan keskin farq qilishligidir. Nazorat va muhokama uchun savollar: Bugungi kunda banklarda buxgalteriya hisobining ahamiyati nimalardan iborat? Banklarda buxgalteriya hisobini yuritishning asosiy vazifalari nimalardan iborat? Banklarda buxgalteriya hisobining o‘ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat? Bank operatsiyalari qanday turkumlanadi? Buxgalteriya apparatining tarkibi kimlardan tashkil topadi? Buxgalteriya apparatini kim boshqaradi va uning asosiy vazifalari nimalardan iborat? Banklarda buxgalteriya hisobini yuritish qaysi me'yoriy hujjatlar asosida tartibga solinadi? Buxgalteriya hisobining schyotlar rejasi necha boMimdan iborat va ulaming farqlanishini aytib bering? Banklarda tuziladigan buxgalteriya hisobotidan foydalanuvchilaming manfaatlari nimadan iborat? Bank balansi deganda nimani tushunasiz? 11. Asosiy adabiyotlar: Каримов И. Жахон молиявий-иктисодий инкирози, Узбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йуллари ва чоралари. -Т.: “Узбекистон”. 2009й. -56 бет Узбекистон Республикасининг “Банк ва банклар фаолияти тугрисида»ги конуни. 25.04.1996 й. Курсов В.Н. Бухгалтерский учет в комерческом банке. -М.: 2008, стр. 209 Усатова Л.В., Серошин М.С. Бухгалтерский учет в комерческих банках.- М.: 2007, стр.399 Banklarda Bank to’lovchi bo’lib ishtirok etgan va memorial orderlar ishlatilgan hollarda, ular bank rahbarining va bosh buxgalteming imzo lari bilan tasdiqlanadi, boshqa holatlarda memorial orderlar ushbu bank hisobvarag’ini olib boruvchi buxgalter va bosh buxgalteming imzosi bilan tasdiqlanadi. Muddatida to’lanmagan pul hisob-kitob hujjatlari (2-kartotekaga kirim qilingan to’lov talabnomalari, to’lov topshiriqnomalari va inkasso topshiriqnomalari)ni qisman to’lash maqsadida tuzilgan memorial orderlarda operatsiya mazmunini bildiradigan matn o’miga uning shartli belgisi - "1" va "2" raqamlari hamda to’lov talabnomasi yoki Xulosa MILLIY BANK Qarshi filiali mamlakatimizning barcha hududlarida o’zining muassasalariga ega bo’lib, Qoraqalpog’iston Respublikasi va 12 ta vilojat boshqarmasi, 170 ta tuman (shahar) filiali, 145 ta bank xizmatlari markazi, 371 ta bank kassalari , 289 ta xalqaro pul o'tkazmalari shoxobchalari, 215 ta valyuta ayiraboshlash shaxobchalari orqali 258 mingdan ortiq yuridik shaxslarga hamda 2,4 milliondan ortiq jismoniy shaxslarga sifatli zamonaviy bank xizmatlarini ko’rsatib kelmoqda. MILLIY BANK o’z faoliyati davomida asosiy urg’uni iqtisodiyotning agrar sektorini moliyalashtirish, aholining bo’sh pul mablag’larini bank pul aylanmasiga jalb qilish, filiallar tarmog’i, xizmat turlari hamda mijozlari sonini ko’paytirish, bankning belgilangan beznes-rejasi va byudjetining asosiy parametrlarini bajarishga qaratgan. Kichik biznesni qo’llab-quvvatlash uchun Islom xususiy sektorni rivojlantirish Assotsiatsiyasining 5 mln. AQSh dollari miqdorida kredit liniyasi bo'yicha loyihalarni moliyalashtirish amalga oshirildi. MILLIY BANK va Osiyo Taraqqiyot Banki o’rtasida 20,0 mln. AQSh dollari miqdoridan iborat bo’lgan «Kichik va mikromoliyalashni rivojlantirish. II bosqich» loyihasi bo’yicha kredit shartnomasi imzolangan. Ushbu loyihaning maqsadi respublikada mikromoliyalashtirishni yanada rivojlantirish hisoblanadi. Shuningdek, MILLIY BANK Osiyo Taraqqiyot Bankining savdoni moliyalashni qo’llab-quvvatlash dasturiga kiritilgan va revol’ver kredit to’g’risida kelishuv imzolangan. 1 Download 36.25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|