Kichik biznesning mohiyati va kichik korxonalarni tashkil qilish asoslari

4. Kichik biznesning iqtisodiyotda tutgan o’rni

Jahonning barcha mamlakatlarida kichik biznes korxonalari milliy iqtisodiyotning poydevori hisoblanadi. YaMM o’sish sur’atlari hal qiluvchi darajada aynan ularga bog’liq, aslida, aholining farovonlik darajasi ham uning qanchalik rivojlanganligi bilan belgilanadi.
Bozor iqtisodiyotiga yo’naltirilgan ko’pgina mamlakatlarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik eksport bozorlari faoliyatida faol ishtirok etib, yalpi ichki mahsulot (YaIM)ning ko’payishiga ko’maklashib va aholi bandligini ta’minlab, iqtisodiyotning asosini tashkil qiladi. Rivojlangan mamlakatlarda band aholining katta qismi aynan kichik biznesda band bo’lib, ularning mamlakat YaMMni ishlab chiqarishdagi ulushi yuqoridir. Shu sababli rivojlangan mamlakatlarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikka iqtisodiy o’sish va aholi turmush darajasining oshishini ta’minlovchi asosiy richaglardan biri sifatida qaralishi bejiz emas. Buni 4-jadvalda keltirilgan ma’lumotlari asosida ham ko’rish mumkin.
4-jadval
Xorijiy mamlakatlarda kichik biznesning rivojlanganlik darajasi¹

Mamlakatlar	Kichik biznes sub’ektlari soni (ming)	1000 kishiga to’g’ri keladigan KB soni	Kichik biznesda bandlarning umumiy bandlikdagi ulushi (%)	Kichik biznesning YaIMdagi ulushi (%)
Buyuk Britaniya	2930	46	49	50-53
Germaniya	2290	37	46	50-54
Italiya	3920	68	73	57-60
Frantsiya	1980	35	54	55-62
AQSH	19300	74	54	50-52
Yaponiya	6450	50	78	52-55

Jadvaldan ko’rinishicha, bir qator mamlakatlarda ki­chik biznesning umumiy iqtisodiyotdagi ulushi ancha katta va hatto ustuvor-dir. Mehnatga yaroqli aholining yarmidan ko’prog’i shu sohada ishlaydi va bu sohada butun mahsulotning 50-60 foizi ishlab chiqariladi.
O’zbekistonda ushbu ko’rsatkichlar nisbatan pastroqdir (5-jadval).