Kimeviy texnologiyasi

 Rentabellik ko`rsatkichlari 
Rentabellik ko`rsatkichi korxona faoliyatining umumiy samaradorlik darajasini ifodalab, olingan 
natija (yalpi daromad, foyda) ni sarflar yoki iste`mol qilingan resurslar bilan solishtiradi. 
Amalda korxona faoliyatida quyidagi rentabellik ko`rsatkichlar qo`llaniladi: 
1. Mahsulot rentabelligi - asosiy foydani mahsulot tannarxiga bo`lgan nisbati (mahsulot, tovar 
xizmatlar erkin baho bo`yicha sotiladi).
R
m
=(F
ya
/T/N)*100% 
bu erda
38 

---

F
ya – 
asosiy faoliyat foydasi, (sum) 
T/N – maxsulot ishlab chikarish sarflari yoki uning tannarxi (sum) 
2. Ishlab chiqarish rentabelligi - korxona yoki firma ishi samaradorligini umumlashtiruvchi 
kursatkichi bulib, balans yoki sof foydaning ishlab chikarish fondlarining qiymatiga bo`lgan 
nisbatidir. 
R
i/chF
=(F
b
/(A
f
+O
ch.m.
))*100%, yoki 
R
i/chF
=(F
s
/(A
f
+O
ch.m.
))*100% 
bu erda 
F
b
– balans bo`yicha foyda miqdori; 
F
s
– sof foyda; 
A
f
- asosiy ishlab chiqarish fondlar o`rtacha-yillik qiymati, (so`m); 
O
ch.m.
– cheklangan (me`erlangan) aylanma (oborot) mablag’lar qiymati, (so`m). 
Korxonaning ulgurji bahosi – maxsulot tannarxiga kiritilgan ishlab chiqarish sarflari va 
mahsulot sotilishidan tushgan foyda asosida belgilanadi, ya`ni: 
U
b(k)
=T/N+F (QQS va aktsizsiz) 
Erkin- sotish bahosi (kelishilgan baho) korxonaning ulgurji bahosi QQS va aktsiz soliqlari 
asosida tashkil topadi. erkin ulgurji (sotish) baho quyidagi tartibda shakllanadi: 
Aktsiz solig’i belgilangan tovarlar uchun:
U
b(k)a
= U
b
*100 
Bu erda: 100-aktsiz stavkasi. 
Korxonaning erkin- sotish baxosi 
E
b
= U
b(k)+
A+QQS 
Bu erda A- aktsiz solig’i
QQS-qo`shimcha qiymat solig’i
yoki e
b
= U
b(k)a
*1,2 yoki e
b
= U
b(k)*1,2 
1,2 - qo`shimcha qiymat soliq stavkasi (QQS) 
U
b(k)a
– korxonaning ulgurji (sotish) bahosi (aktsiz solig’i inobatga
olingan holda); 
E
b
– erkin ulgurji (sotish) bahosi.