Yoki CH3F (CH3+- yumshoq kislota, F--yumshoq asos CH3I (CH3+- qattiq kislota, I-- юмшоқ asos) birikmasiga qaraganda beqarorroq moddadir. CH4, (CH3)4C kabi birikmalar ayniqsa qarorli birikmalardir. Agar anion (asos) erituvchi (suv, spirtlar, karbon kislotalar) protoni bilan vodorod bog‘ hosil qilsa, uning qattiqligi kamayadi. Shuning uchun xajmi kichik bo‘lgan anionlar F-, Cl- spirt eritmalarida dimetilsulfoksid eritmasidagiga nisbatan asosliligi kam bo‘ladi, chunki ular qattiq kislota H+ bilan ta’sirlashadi. Agar anion (asos) erituvchi (suv, spirtlar, karbon kislotalar) protoni bilan vodorod bog‘ hosil qilsa, uning qattiqligi kamayadi. Agar anion (asos) erituvchi (suv, spirtlar, karbon kislotalar) protoni bilan vodorod bog‘ hosil qilsa, uning qattiqligi kamayadi. Shuning uchun xajmi kichik bo‘lgan anionlar F-, Cl- spirt eritmalarida dimetilsulfoksid eritmasidagiga nisbatan asosliligi kam bo‘ladi, chunki ular qattiq kislota H+ bilan ta’sirlashadi. Yumshoq kislota va asoslar to‘g‘risidagi tasavvurlardan foydalanib ko‘pgina kimyoviy hodisalarni kamida sifat jihatdan tushuntirish mumkin. Masalan, fenolyat-metall bikimasini alkillashda (alkilgalogenidlar bilan) yumshoq-qattiq kislota-asos nazariyasidan foydalanish mumkin. Kislota (alkil kationi, qisman musbat zaryadlangan uglerod) qancha yumshoq bo‘lsa u yumshoq markaz (S-atomi) ga, qancha qattiq bo‘lsa qattiq anion (o-reaksion markaz) ga birikadi. Yenolyatlardan (masalan, atsetosirka efiri misolida) alkillash yo‘nalishini ham shunday tushuntirish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
