Kimyo tarixi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA

MAHSUS TA’LIM VAZIRLIGI

CHIRCHIQ DAVLAT PEDOGOGIKA INSITITUTI Yo’nalishi: K.O’.M. 19/2- GURUH TALABASI.

Mardiyeva Sevaraning

“KIMYO TARIXI” FANIDAN

MAVZU: ORGANIK MODDALAR HAQIDAGI DASTLABKI TUSHUNCHALAR.

Tekshirdi : Tursunmurodov. O. X.

Bajardi: Mardiyeva .S.

REJA:

1.Organik kimyo fanining shakllanishi.

2. Organik moddalar haqida daslabki tushunchalar.

3. Organik kimyoning fan sifatida ajralib chiqishi.

4.Radikallar va tiplar nazariyasi

XULOSA

Atamalar.

1.Organik kimyo fanining shakllanishi.

Organik moddalar insoniyatga juda qadimdan ma'lum bo‘lgan. Ular qadim zamondan buyon shakar va moy olishni, yog‘larni qaynatib sovun olishni bilganlar. Qadimgi Hindiston va Misrda organik kimyo fan sifatida shakllanmagan bo‘lsada, odamlar organik bo‘yoqlardan foydalanib, bo‘yash san'atini rivojlantirgan. Tabiiy organik birikmalardan oqilona foydalanishda bizning ajdodlarimiz ham dunyoda peshqadamlardan bo‘lishgan.

Sof holdagi organik moddalar dastlab 900 yillarda arab alkimyogarlari tomonidan hosil qilingan edi. Buyuk mutafakkirimiz, tibbiyot ilmining ustozi Abu Ali ibn Sino juda ko‘plab o‘simliklardan organik tabiatli moddalarni ajratib olgan. Kimyoviy bilimlar 16 asrdan boshlab jadal

sur'atda rivojlana boshladi. O‘sha davrda nazariy asosda bo‘lmasada lekin moddalar to‘g‘risida juda ko‘p tajribalar to‘plangan edi. Moddalar organik va noorganik moddalarga bo‘linmagan edi.

1851 yilda A.Kekule organik kimyoni uglerod kimyosi sifatida ta’rifladi. Lekin bu fikr ham noto‘g‘ri ekanligi aniq edi. Chunki, uglerodning ba’zi birikmalari (uglerod oksidlari, metall karbonillari, karbonat kislota va karbonatlar) noorganik moddalar sifatida qaraladi. Ba’zi mellorganik birikmalarni esa noorganik moddalar sifatida ko‘rish mumkin. Organik kimyoga aniqroq ta’rif 1889 yili K.Shorlemmer tomonidan berildi: