Kimyoning asosiy qonunlari


Download 1.99 Mb.
bet18/41
Sana13.11.2023
Hajmi1.99 Mb.
#1771462
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   41
Bog'liq
2-kitob 2023-2024

Умумий номи ва формуласи

Модданинг номи

Формуласи

Сув билан реакцияси

1.

Гидридлар – MeHn

Натрий гидрид

NaH

MeHn + H2O → Ме(ОН)n + H2

Кальций гидрид

CaH2







2.

Боридлар – Me3Bn

Калий борид

K3B

Me3Bn + H2O → Ме(ОН)n + BH3

Магний борид

Mg3B2




3.

Карбидлар – Me4Cn

Литий карбид

Li2C2

CaC2 + 2H2O → Са(ОН)2 + C2H2
Al4C3 + 12H2O → 4Al(ОН)3 + 3CH4

Кальций карбид

CaC2

Алюминий карбид

Al4C3

Кремний карбид

SiC

4.

Силицидлар – Me4Sin

Натрий силицид

Na4Si

Me4Sin+ H2O → Ме(ОН)n + SiH4

Магний силицид

Mg2Si




5.

Нитридлар – Me3Nn

Калий нитрид

K3N

Me3Nn+ H2O → Ме(ОН)n + NH3

Барий нитрид

Ba3N2

Алюминий нитрид

AlN

Титан нитрид

Ti3N4

6.

Фосфидлар – Me3Pn

Рубидий фосфид

Rb3P

Me3Pn+ H2O → Ме(ОН)n + PH3

Мис (II) фосфид

Cu3P2

Хром (III) фосфид

CrP

Қўрғошин фосфид

Pb3P4

7.

Пероксидлар – MenО2

Натрий пероксид

Na2O2

MenО2 + H2O → Ме(ОН)n + O2

Барий пероксид

BaO2

Калий надпероксид

KO2

Стронций пероксид

SrO2





∆ ekvimolyar=miqdor(mol)i-1:1(masalan, ammiak hosil bòlishida azot va vodorod 1 moldan olinadi).
∆ stexiometrik = tòliq reaksiyaga kirishgan nisbat (masalan, ammiak hosil bòlishida azot va vodorod 1:3 nisbat olinadi). odatda bu termin tuzlar hosil bòlishiga nisbatan aytiladi ya'ni òrta tuz hosil bòlishiga aytiladi.
∆ekvimolekular = molekulalar soni teng (masalan, òyuvchi natriy va sulfat kis.ta reaksiyaga kirishib nordon tuz hosil bòlishi).
Eng zarur reaksiyalari.
1. Ammiyakning kislorod bilan reaksiyasi.
a) katalizator ishtirokida
b) katalizatorsiz
2. Fosfor (V) – oksidning suv bilan reaksiyasi.
a) issiq suv bilan.
b) sovuq suv bilan.
3. Azot (IV) – oksidning suv bilan boradigan reaksiya tenglamasini yozing.
a) kislorod ishtirokida
b) kislorodsiz
4. Bertole tuzini 2 xil parchalanish reaksiyasi.
a) katalizatorli
b) katalizatorsiz
5. Ammoniy nitrat va ammoniy nitritlarning parchalanish reaksiyasi.
6. Xlorning ishqor eritmasi bilan reaksiyasi.
a) issiq ishqor eritmasi
b) sovuq ishqor eritmasi
7. Laboratoriya sharoitida kalsiy karbiddan asetilen hosil bo`lib reaksiya tenglamasini yozing.
8. Alyuminiy karbidning suv bilan reaksiyasi
9. Ortofosfat kislotani 2000C dan yuqori haroratda qizdirilsa qanday modda hosil bo`ladi?
10. Malaxitning parchalanishi reaksiya tenglamasini yozing?
11. Dolomit va kalsiy karbonat parchalanish reaksiyalarini yozing.
12. Piritdan (FeS2) sulfat kislota olinishi jarayonidagi reaksiya tenglamalari to`liq yozilsin.
13. Ammoniy bixromat parchalanganda qanday gaz modda hosil bo`ladi.
14. Laboratoriya sharoitida ammiyak olish reaksiyasi ?
15. Natriy atsetat va quruq natriy gidroksid reaksiya tenglamasini yozing.
16. Kaliy bixromat kaliy permanganat marganes (IV) oksidlarining xlorid kislota bilan ta`sirlashish tenglamasini yozing.
17. Kaliy yodid eritmasining ozon bilan reaksiya tenglamasi qanday?
18. Regeneratsiya tenglamasi deb atalgan natriy peroksid va karbonat angidrid reaksiyasi tenglamasini yozing?
19. Oltinning gaz suvi bilan reaksiya tenglamasi qanday bo`ladi?
20. Xona haroratida ham azot(N2) gazi bilan reaksiyaga kirishadigan metall litiy bo`lsa reaksiya tenglamasi qanday?
21. Oltingugurt (IV)-oksidining Br2 li suvni rangsizlantirish reaksiya tenglamasini yozing?
22. Fosgen gazi hosil bo`lishi uchun qaysi gazsimon moddalar o`zaro ta`sirlashishi kerak?
23. Fotosintez jarayonini reaksiya tenglamasi qanday bo`ladi?
24. Quyidagi ionlarga sifat reaksiyasini yozing.
a) xlorid ioniga (Cl-)
b) Sulfat ioniga (SO42-)
25. Bariy peroksidning sulfat kislota bilan reaksiya tenglamasidan qanday modda hosil bo`ladi?
26. Kaliy permanganat termik parchalanganda hosil bo`lgan gaz ozonator orqali o`tkazilsa, shu jarayonlarni reaksiya tenglamasini yozing.
27. Temir metallini quyidagi moddalar bilan reaksiyasini yozing.
a) xlorid kislota bilan
b) xlor qazi bilan
c) konsentrlangan nitrat kislota bilan
28. Quyidagi moddalarni konsentrlangan sulfat kislota bilan reaksiya tenglamasi qanday bo`ladi?
a) Temir
b) Rux
29. Fosfat kislota kumush nitrat bilan reaksiyasi natijasida qanday rangli cho`kma hosil bo`ladi? Shu jarayonni reaksiya tenglamasini yozing.
30. Ammoniy gidroksidning quyidagi moddalar bilan reaksiya tenglamasi qanday bo`ladi?
a) Nitrat kislota
b) Xlorid kislota bilan
31. Fosfor (V) xlorid issiq va sovuq suvdagi reaksiya tenglamasi qanday bo`ladi.
32. Chili selitrasi nomi bilan mashhur bo`lgan moddaning formulasi qanday bo`ladi, uning parchalanish tenglamasini yozing.
33. Alyuminiy gidroksidi ishqor bilan ta`sirlashsa qanday modda hosil bo`ladi?
34. Fosforning kislorod bilan reaksiya tenglamasini yozing?
a) mo`l miqdordagi
b) oz miqdordagi


Kimyoviy reaksiya turlari:

  1. Kimyoviy reaksiyalarni quyidagi belgilariga(1-4) ko’ra qanday turlarga(a-d) ajratamiz?

1. Reaksiyaga kirishayotgan va reaksiyadan so’ng hosil bo’layotgan moddalar soning o’zgarishiga qarab.
2. Issiqlik chiqishi yoki yutilishiga qarab
3. Elementning oksidlanish darajasi o’zgarish yoki o’zgarmasligiga qarab.
4. Reaksiyaga kirishayotgan moddalarning agregat holati bir xil yoki turlichaligiga qarab.
a. gomogen va geterogen reaksiyalar
b. ekzotermik va endotermik reaksiyalar.
c. birikish, ajralish, o’rin olish va almashinish
d. oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari va oksidlanish-qaytarilish bo’lmagan reaksiyalar.
A) 1-a, 2-b,3-c,4-d B) 1-c, 2-b,3-d,4-a
C) 1-c, 2-b,3-a,4-d D) 1-d, 2-b,3-c,4-a

  1. CaO + H2O = reaksiyasining turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. NaOH + CO2 = NaHCO3 reaksiya turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. CaCO3 reaksiya turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. Fe(OH)3 reaksiya turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. AB + C = A + CB Qanday reaksiya turiga kiradi? A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  2. AB + CD = AD + CB Qanday reaksiya turiga kiradi?

A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D) Almashinish

  1. ABC = AC + BC Qanday reaksiya turiga kiradi? A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  2. AB + C = ACB Qanday reaksiya turiga kiradi? A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  3. CuO + H2 = Cu + H2O Qanday reaksiya turiga kiradi?

A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  1. CuO + 2HCl = CuCl2 + H2O Qanday reaksiya turiga kiradi?

A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  1. CaCO3 = CaO + CO2 Qanday reaksiya turiga kiradi?

A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  1. CaO + H2O = Ca(OH)2 Qanday reaksiya turiga kiradi?

A)Birikish B)Ajralish C)O’rin olish D)Almashinish

  1. O’rin olish reaksiyalarining qaysilari boradi?

1. Fe + CuSO4 = 2. Cu + FeSO4 = 3. NaI + Cl2 = 4. NaCl + l2 = 5. NaClO3 + I2 = 6. NaIO3 + CI2 =
A) 1,3,5 B) 1,4,6 C) 1,4,5 D) 2,4,6

  1. Fe + CuSO4 = reaksiya turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. NaI + Cl2 = reaksiya turini aniqlang?

A) birikish B) ajralish C) o’rin olish D) almashinish

  1. Almashinish reaksiyalarining boorish sharti nimalardan iborat(to’liq variantni tanlang)?

1. Reaksiyadan so’ng cho’kma, gaz va suv hosil bo’lishi kerak.
2. Reaksiyag kirishayotgan moddalar elektrolit bo’lishi kerak.
3. Tasirlashayotgan moddalar bir-biriga nisbatan faooligi turlicha bo’lishi kerak.
4. Metallar faollik qatoriga bog’liq 5. Metalmasning NEM ga bog’liq.
A) 1 B) 1,4 C) 4,5 D) 1,2

  1. Quyidagi berilgan almashinish reaksiyalarining qaysilari boradi?

1. CuCl2 + Na2S =
2. CuS + PbCl2 =
3. AgNO3 + NaCl =
4. Ag2CO3 + Ca(OH)2 =
5. Na2CO3 + HCl =
6. NaOH + H2SO4 =
7. Na2SO4 + HNO3 =
8. NaCl + K2SO4 =
A) 1,2,3,4,5,6,7,8 B) 1,2,3,4,5,6 C) 1,3,5,6,7,8 D) 1,3,5,6

  1. Suyultirilgan fosfat kislota qaysi moddalar bilan almashinish reaksiyasiga kirishadi?

a) Ca(OH)2 b) Li2O c) NaCl d) NH3
A) a,c B) a.b C) b.c D) b.d

  1. Kalsiy gidroksid qaysi moddalar bilan almashinish reaksiyasiga kirishadi?

a) H2SO4 b) CO2 c) Na2CO3 d) NH3 e) Cl2
A) a,c B) a,b,c C) a,b D) b.d

  1. Quyidagi qaysi modda(lar)ning suyultirilgan sulfat kislota bilan o‘rin olish reaksiyasi natijasida, gaz ajraladi?

1) Ba(HS)2; 2) Zn 3) NaCl; 4) Си.
A) faqat 2 B) 1,2C) 1, 3 D) 2, 4

  1. Zn———> ZnCl2—-—>ZnS o‘zgarishlar sxemasida birinchi reaksiya o‘rin olish, ikkinchisi almashinish reaksiyasi bo‘lsa, X va Y reagentlarni aniqlang.

A) xlorid kislota va mis (Il)-sulfid
B) xlor va bariy sulfide

Download 1.99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   41



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling