Muvozanatga haroratning o'zgarishi, moddalar kontsentratsiyasi, tizimdagi bosim ta'sir qiladi (agar reaktsiya sonining o'zgarishi bilan sodir bo'lsa). mol gazsimon moddalar). Katalizatorning kiritilishi muvozanatni o'zgartirmaydi, chunki u to'g'ridan-to'g'ri va teskari reaktsiyalarning tezligini teng ravishda o'zgartiradi. Katalizator faqat tizimning muvozanatga erishish vaqtini qisqartiradi.
Umumiy holatda muvozanatning siljish yo'nalishi bilan belgilanadi Le Chatelier printsipi: agar muvozanatdagi tizimga tashqi ta'sir ko'rsatilsa, muvozanat bu ta'sirni zaiflashtiradigan tomonga siljiydi.
CaCO3 =CaO+ CO2 qaytmas
2KClO3=2KCl+3O2 reaksiyalar
Qaytar reaksiyalar
N2+3H2↔ 2NH3
Kimyoviy muvozanat deb nimaga aytiladi.
ν1 = 10, 9, 8, 7, 6, 5
ν2 = 0, 1, 2, 3, 4, 5 ν1=ν2
ν1=K[N2] [H2]3 ν2=K[NH3]2
nA+mB=qC+lD K=([C]2[D] 2)/ ([A]n[B]m)
N2+O2=2NO-43 kkal temperatura nisbiiy ta’sir qiladi.
N2+3H22NH3+22 kkal temperatura salbiy ta’sir qiladi.
Kimyoviy muvozanatga bosim ta’siri
M: N2+3H2 =2NH3
H2+Cl2=2HCl bosim qancha kuchli bo‘lsa NH3 ko‘p hosil bo‘ladi.
Kimyoviy muvozanatga koncentratsiya ta’sir
konc
FeCl3+3NH4CSN = NH4Cl+Fe(CSN)3
Zanjir reaksiyalar:
Kimyoviy reaksiyalar temperatura ta’siridan tashkari nur ta’sirida murakkab zanjirli reaksiya beradi .
Bular quyidagi reaksiyalar:
1. Aktiv markazlarni hosil bo‘lishi .
2. Reaksiya davomida zanjirlarni o‘sishi.
3. Zanjirni uzilishi kabi jarayonlarni o‘z ichiga oladi.
Misol: HCl- ni hosil bo‘lish mexanizmi
hν
H2+Cl2 →2HCl
Energiya kvanti hν -ning Cl2 ga yutilishidan Cl atomi hosil bo‘ladi. Cl2 + hν =2 Cl• (aktiv markaz);
Cl•+H2=HCl+H•H•+Cl2=HCl+ Cl•
H va Cl atomi to‘qnash kelsa uziladi, reaksiya tez boradi. Uni soni 100000 gacha etishi mumkin. Akademik N.N. Semenov o‘rganib bu ishlari uchun Nobel mukofotini olgan ( fotografiyada parchalash)
3. Kimyoviy kataliz
Kataliz 2 xil bo‘ladi: gomogen va getorogen
M: MnO2
2KClO3 → 2KCl+3O2
2KClO3+4 MnO2=2KCl+2Mn2O7
Do'stlaringiz bilan baham: |
