Kimyoviy muvozanat. Massalar ta'siri qonuni va uning amaliy qo'llanilishi. Muvozanat doimiysi Reja

Termodinamikaning ikkinchi dastlabki fikridan muvozanatli ichki parametrlar va temperaturaning funktsiyasi bo‘lishidan sistema holatining termik va kalorik tenglamalarining mavjudligiga olib keladi, ya’ni temperaturada T va tashqi parametrlar l1 qandaydir muvozanatli ichki parametr bk bilan bohlovchi tenglama olib keladi.

Agar ichki parametr va ichki energiya e(bk=E) bo‘lsa, u holda tenglama

Energiya tenglamasi yoki holatning kalorik tenglamasi deyiladi. SHunday nomlanishiga sabab, bu tenglama yordamida kaloriyada ifodalanuvchi issiqlik sihimi va boshqa shunga o‘xshagan kattaliklarni topish mumkin.

Agar ichki parametr va tashqi parametrga li- qo‘shma bo‘lgan umumlashgan kuch fi bo‘lsa, u holda tenglama fi = fi (l1, …, ln; T) (i = 1, 2, …, n) іolatning termik tenglamasi deb yuritiladi.

Bunday nom bilan yuritilishiga sabab bu tenglamalar yordamida temperaturani hisoblash mumkin.

Јolatning termik va kalorik tenglamalarining umumiy soni uning ozodlik darajalarining soniga teng bo‘ladi, ya’ni sistema holatini xarakterlovchi bohlanmagan parametrlar soniga teng bo‘ladi.

Agar holatning termik va kalorik tenglamalari ma’lum bo‘lsa, u holda termodinamikaning boshlanishlari yordamida sistemaning hamma termodinamik xususiyatlarini aniqlash mumkin. Termodinamikaning boshlanishlariga asoslanib holat tenglamalarini chiqarish mumkin emas. Ular yoki tajribadan tiklanadi yoki statistik fizika metodi yordamida topiladi. Bu hol esa termodinamika va statistik fizikasi bir –birini to‘ldirishini va ularni tamoman ajratish mumkin emasligini ko‘rsatadi.

Muvozanatli sistemalarning xususiyatini o‘rganishda, termodinamika eng avval, oddiy sistema deganda ikkita parametr bilan aniqlanuvchi bir fazali sistemalarga aytiladi.

Oddiy sistema holatining termik va kalorik tenglamalari mos ravishda quyidagi ko‘rinishni oladi: