Kimyoviy texnologiya
Download 1.97 Mb. Pdf ko'rish
|
Kimyoviy texnologiya
- Bu sahifa navigatsiya:
- Absorbstiya
- Adsorbstiya usuli.
- Birinchi turi
- Ikkinchi turi
- Uchinchi turi
Rektifikastiya usuli: Haydash ajralib chiqqan bug’ kondensastiya jarayoniga uchraydi, hosil bo’lgan kondensat distilyat yoki rektifikat deb ataladi. Rektifikastiyali haydash, atmosfera bosimida yoki vakuum ostida olib boriladi. Hattoki, XIX asrning oxirlarida rektifikastiya usuli bilan neft fraksiyalarga ajratilib identifikastiya qilingan edi.Bular jumlasiga: pentan, izopentan, 2–metilpentan, 2 va 3–metilgeksan, 2,3– dimetilbutan va qator past haroratda kaynovchi uglevodorodlar kiradi. Ko’p komponentli aralashmani rektifikastiya qilishda misol uchun benzinni xaydash jarayonida haroratning ixtiyoriy intervalida (5,6 yoki 10 0 S da) kam mikdordaga koiponentlarni taxlil kilish uchun qisman olib tekshirish mumkin. Laboratoriya sharoitida rektifikastion kolonna ko’p pog’onali bo’lib, ajralishning aniqlik darajasi ko’p omillarga bog’liq. Bu erda muhim ahamiyatga ega bo’lgan narsa nasadka formasi va materiali bo’lib, u juda yaxshi ishlov berilgan yuzaga ega bo’lishi kerak, chunki unda bug’larning flegmalar bilan o’zaro to’qnashuvi sodir bo’ladi. Agar nasadkaning sifati qanchalik yaxshi bo’lsa, bitta nazariy hisoblangan tarelkaning balandligi shunchalik kam bo’ladi, buning hisobiga kolonnaning balandligi ham kamayadi. Flegma sonini xam to’g’ri tanlab olish o’ta muhim hisoblanadi. Flegma soni–flegma xajmining bir vaqt oralig’ida olingan xajmning nisbatiga aytiladi. Rektifikastiyalashning aniqligi bundan tashqari yana kolonna diametriga xamda boshqa konstruktiv xarakteristikalariga xam bog’liq. Boshqacha qilib aytganda, issiqlikdan izolyastiyalanganligiga ham bog’liq. Laboratoriya kolonnasining ish sharoitida effektivligini nazariy tarelkalar soni bilan baholash qabul qilingan. Amaliyotda foydalani-ladigan komponentlarning tarkibiga qaprab, ya’ni aralashmalarga qarab tarelkalar soni 20 dan to 150 tagacha bo’lish mumkin. Aralashma komponentlarining uchuvchanligi o’rtasidagi farq ancha katta bo’lsa, bunda oddiy haydash usulidan foydalaniladi. Oddiy haydash paytida suyuqlikning bir marta qisman bug’lanishi yuz beradi. Odatda bu usul suyuq aralashmalarni birlamchi ajratish hamda murakkab aralashmalarni keraksiz qo’shimchalardan tozalash uchun ishlatiladi. Suyuq aralashmalarni komponentlarga to’la ajratish uchun rektifikastiya usulidan foydaniladi, ya’ni rektifikastiya usuli bilan bir jinsli suyuq aralashmalarni komponentlarga ajratishda foydalaniladi.
Suyuq aralashmalarni rektifikastiya yordamida ajratish kolonnali qurilmalarda olib boriladi, bunda bug’ va suyuqlik fazalari o’rtasida uzluksiz va ko’p marotobalik kontakt yuz beradi. Fazalar o’rtasida modda almashinish jarayoni boradi. Suyuq fazadan engil uchuvchan komponent bug’ tarkibida o’tadi, bug’ fazasidagi kiyin uchuvchan komponent esa suyuqlikka o’tadi. Rektifikastion kolonnaning yuqorigi qismidan chiqayotgan bug’ asosan engil uchuvchan komponentlardan iborat bo’lib, u kondensastiyaga uchraganda so’ng ikki komponentga ajraladi. Kondensatning birinchi komponenti distilyat yoki rektifikat (yuqoridagi mahsulot) deb aytiladi. Kondensatning ikkinchi komponenti esa qurilmaga qaytariladi va u flegma deb yuritiladi. Hozirgi vaqtda kimyoviy texnologiyaning ko’pchilik sohalari ayniqsa neft sohasida shuningdek, organik sintez, izotoplar, polimerlar, yarim o’tkazgichlar va hokazolar toza mahsulot ishlab chiqarishda rektifikastiya keng qo’llaniladi. Bundan tashqari spirt, vino, likyor-aroq va efir moylari ishlab chiqarishda ham rektifikastiyadan foydalaniladi. Ekstrakstiya – bu moddalarni aralashmalardan erituvchilar bilan ajratib olish usuli bo’lib, bitta moddani aralashmalardan toza holda ajaratib olish yoki kondentrastiyalash yoki aralashma tarkibidagi hamma moddalarni alohida–alohida toza holda ajratib olish usulidir. Ekstrakstiya usuli ikkita bir–birida aralashmaydigan suyuqliklarda moddaning taqsimlanish qonuniga va tozalanayotgan aralashmadagi moddaning erituvchilarda har xil erishiga asoslangan. Ajralishi zarur bulgan aralashma eritmasini yoki emulstiyani ajratish voronkasiga solib aralashma erigan erituvchida aralashmay-digan, lekin moddani yaxshiroq eritadigan erituvchi (ektragent)dan ozroq solib chaykatsak, ajratib olinayotgan modda ikkala erituvchi orasida taksimlanadi. Erituvchini ma’lum miqdoridagi moddani to’laroq ajratib olish uchun erituvchi qayta-qayta ekstrakstiya qilish kerak. Qattiq moddalarni aralashmadan kamroq miqdordagi erituvchi bilan qayta-qayta ekstrakstiya qilib ajratib olish mumkin. Bu usul agar xona haroratida olib borilsa migrastiya, qizdirish bilan olib borilsa, digerirlash, agar to’xtovsiz ekstrakstiya qilinsa perkolyastiya deyiladi. Yuqorida aytganimizdek ekstrakstiyalash deb – eritmalar yoki qattiq moddalar tarkibidan bir yoki bir necha komponentlarni erituvchilar yordamida ajratib olish jarayoniga aytiladi. Ekstrakstiyalash jarayoni ham asosan rektifikastiya kabi suyuqlik aralashmalarni ajratish uchun ishlatiladi. Bu usullarni qaysi birini tanlash aralashma tarkibidagi moddalarning xossalariga bog’liq. Rektifikastiyalashda odatda issiqlik kerak. Ekstrakstiyalashda esa isssiqlik talab etilmaydi. Aralashma komponentlarining qaynash haroratlarga beqaror bo’lsa, bunday xollarda ekstrakstiyalash jarayoni qo’llaniladi. Ekstrakstiya usulida tanlab olingan erituvchining zichligi ekstrakstiyalanishi lozim bo’lgan suyuqlik zichligidan kam bo’lishi shart. Ekstrakstiyalash jarayonida eritma va erituvchi o’zaro ta’sir ettirilganda ikkita faza (ektrakt va rafint) hosil bo’ladi. Ajratib olingan modda erituvchidagi eritmasi ektrakt, dastlabki eritma qoldig’i esa rafinat deyiladi. Rafinat tarkibida ma’lum miqdorda erituvchi bo’ladi. . Ekstrakstiyalash usulida suyuqliklarni ekstrakstiya qilish boshqa usullardan ko’ra bir qancha afzalliklarga ega. Jarayon past haroratda olib boriladi, eritmani eritmani bug’latish uchun issiqlik talab etilmaydi, yuqori tanlovchilikka ega bo’lgan istalgan erituvchini ishlatish mumkin. Absorbstiya– bug’, gaz yoki tutunli gazlarning hamda bug’–gaz aralashmalaridagi bir yoki bir necha komponentlarning suyuqlikka yutilish jarayoniga aytiladi. Yutilayotgan gaz absorbtiv, yutuvchi suyuqlik absorbent deyiladi. Absortiv va absorbentning o’zaro ta’siriga ko’ra absorbstiya jarayoni ikki xil bo’ladi. 1) Fizik absorbstiya 2) Kimiyoviy absorbstiya (xemosorbstiya) 1) Fizik absorbstiyada yutilayotgan gaz bilan absorbent o’zaro bir –biri bilan kimyoviy birikmaydi. Agar yutilayotgan gaz absorbent bilan o’zaro birikib, kimyoviy birikma hosil qilsa xemosorbstiya deyiladi. Fizik adsorbstiya ko’pincha qaytar jarayondir, ya’ni suyuqlikda yutilgan gazni ajratib olish mumkin bo’ladi, bu xol desorbstiya deyiladi. Absorbstiya bilan desorbstiya jarayonlarini uzluksiz olib borish natijasida yutilgan gazni toza holda ajratib olish va yutuvchi absorbentni bir necha marta qayta ishlatish imkoni tug’iladi. Absorbtiv va absorbent arzon va ikkilamchi mahsulot bo’lgani uchun ular jarayondan keyin qayta ishlatilmaydi. Absorberlarda kontakt yuzalar fazasida boradi. Shu yuzaning o’lchamlariga qarab absorberlar 4 ta guruhga bo’linadi. 1) Sirtiy va plyonkali absorber 2) Nasadkali absorber 3) Torelkali yoki barbotajli absorber 4) Sochiluvchan absorber 1) Sirtiy absorberlar. Bu absorberlar yaxshi eriydigan gazlarning suyuqlik hajmda yutilishida ishlatiladi. Bunda qurilmalarda haratkat-siz va juda sekin harakatlanayotgan suyuqlik yuzasidan gaz o’tadi. 2) Plenkali absorberlar. Bu absorberni tuzilishi sirtiy absorber-larga nisbatan ixcham, plyonkali absorberlarda fazalarning kontakt yuzasi oqayotgan suyuqlik plyonkalari orqali hosil qilinadi. Bu absorberlar quyidagi turlarga bo’linadi. a) Trubali absorber b) Listli–nasadkali absorber v) ko’tariladigan suyuqlik plenkali absorberlar Sanoatda absorbstiya quyidagi maqsadlarda ishlatiladi. 1) Gaz aralashmalaridan qimmatbaho komponentlarni (masalan: krekinglangan gazlardan yoki metan pirolizidan astetilenni; koks gazi aralashmasidan olingan, benzolni; neftni qayta ishlash natijasida hosil bulgan gaz aralashmalaridan har hil uglevodorod va shu kabilarni) ajratib olishda; 2) Komponentlarni har xil zaharli moddalardan tozalash uchun (mineral ug’itlarni olishda hosil bulgan gaz aralashmalarini ftor birikmalaridan, ammiak sintez qilganda azot–vodorod aralashmalarini SO va SO 2 oksidlardan tozalashda) ; 3) Tayyor mahsulotlar masalan SO 3 va azot oksidlar, HCl ning suvda yutilishi natijasida sulfat, azot xlorid kislotalar olishda ishlatiladi. Adsorbstiya usuli. Gaz aralashmalari hamda eritamalarida bir va bir necha komponentlarning g’ovaksimon qattiq jismlar yuzasi bo’lib (adsorbentda) yutilish jarayomi absorbstiya deyiladi. Yutiluvchi modda adsorbent yoki adsorbtiv deyiladi. Har bir adsorbent murakkab aralashmalarda ma’lum komponentlarni yutib, aralashmaning boshqa komponentlariga ta’sir qilmaydi. Demak, adsorbentlar tanlovchanlik qobiliyatiga ega. Yutitlgan modda adsorbentdan desorbstiya yo’li bilan ajratib olinadi. Adsorbistiya jarayoni ko’pincha gaz va suyuuqlik aralashmalaridagi yutilayotgan komponentning konstetrastiyasi kam miqdorda bo’lganda, adsorbtivni butunlay ajratib olish uchun qo’llaniladi. Agar yutilaytgan komponentning konstertrastiyasi yuqori bo’lsa, u xolda adsorbstiya jarayoni qo’llaniladi. Adsorbstiya jarayoni ikki xil: fizik va kimyoviy (xemosorbstiya) bo’ladi. Fixik adsorbistiyada adsorbent va yutilayotgan komponent o’zaro kimyoviy jihatdan ta’sir qilmaydi. Kimyoviy adsorbstiya prossesida adsorbent bilan yutilayotgan moddanging molekulalari o’zaro ta’sir-lashib, adsorbentning yuzasida kimyoviy birikma hosil bo’ladi. Klassifikastiyalash jihatdan adsorbentlarni uch turga bo’lish mumkin: Birinchi turi: nospestifik adsorbentlar, ularga grafitlangan qurum kiradi. Bu turdagi adsorbentlar sirtida almashinishga qodir funkstional guruh va ionlar bo’lmaydi. Yuqori molekulali uglevodorodlarni, masalan, polietilenni ham shu turga kiritish mumkin.
zaryadlar, masalan silikagellarda gidroksil guruhlar, steolitlarda kationlar to’plangan bo’ladi. Bu turdagi adsorbentlarga ayrim chetki zvenolarida elektron zichligi to’plangan molekulalar bilan o’ziga xos ta’sirlanish xarakterlidir. Uchinchi turi: sirtida elektron zichligi to’plangan bog’lanishlar yoki atomlar guruhlari bo’lgan spestifik adsorbentlar. Bunday adsorbentlar nospestifik adsorbentlar sirtiga elektron zichligi to’plangan molekulalarning monoqatlamini joylashtirish yo’li bilan olinadi. Bu turdagi adsorbentlarga qutbli serg’ovak polimerlar kiradi. Adsorbentlardagi xromatografik zonalarning yuvilib ketish sabablarini ko’rib chiqishda shuni nazarda tutish kerakki, adsorbstiya izotermasi ko’pincha to’g’ri chiziq shaklida bo’lmaydi, natijada zonaning orqa tomoni asimmetrik yuvilib ketadi va xromatogrammada «dum» lar paydo bo’ladi. Adsorbentlar kamdan-kam hollarda barcha aytilgan talablarga javob beradi. Adsorbentlarning ayrimlari ba’zi moddalarni qaytmas tarzda yutadi, boshqalari katalitik ta’sir ko’rsatadi, uchinchilari xromato-grafiyalanuvchi moddalarning polimerlanishiga imkon beradi. Shuning uchun gaz–adsorbstion xromatografiyada, ko’pincha, adsorbentlarni modifikastiyalashdan foydalaniladi. Adsorbentlar quyidagicha modifikastiyalanadi: 1) kislota, ishqor yoki anorganik tuzlar bilan ishlov berish; 2) qutbli adsorbentlar sirtidagi gidroksil guruhlarni xlorsilan yoki boshqa moddalar vositasida bog’lash; 3) suv bug’i bilan to’yintirish; 4) geometrik modifikadiyalash.
Birinchi usul xalaqit beruvchi aralashmalarni, masalan silikagel kabi adsorbentlardagi metal oksidlarini chiqarib yuborishni ta’minlaydi. Ikkinchi usulda adsorbent sirtda joylashgan faol guruhlar faol bo’lmagan guruhlarga almashtiriladi. Masalan, silikagelni silanlashda gidroksil guruhlar faol bo’lmagan metall guruhlarga almashinadi. Uchinchi usulda adsorbentlarning dezaktivastiyasi, ya’ni faol-ligining kamayishi sodir bo’ladi. Masalan, suv bug’lari miqdorini o’zgartirish natijasida alyuminiy oksidining adsorbstion faolligini o’zgartirish mumkin. Bundan tashqari, adsorbent yuzasiga bug’lanmaydigan organik suyuqliklar kiritish ularning faolligini pasaytiradi. Bu usul quruq tashuvchi yuzasiga suyuq faza kiritish singaridir. Geotermik modifikastiya usuli adsorbentlarni 900–1000°S da qizdirishdan iborat bo’lib, bunda qovushib qolish natijasida adsorbentdagi g’ovaklarning tuzilishsi o’zgaradi va ultrag’ovaklar yo’qolib, adsorbent sirtida faqat yirik g’ovaklar qoladi.
I.3. Mazutni vakuumli haydash texnologik tizimi tavsifi Neftning har qanday tovarli surkov moylarini ishlab chiqarish jarayoni 4 bosqichdan iborat: 1) Mazutni vakuumli haydash bilan moyli fraksiyalar va gudronni olish 2) Moyli fraksiyalarni tozalash bazali moylarni olish 3) Moylarga prisadkalar tayyorlash 4) Komponentlarni aralashtirish (kompaundirlash) va moylarni tovarli navlarini olish uchun prisadkalarni qo’shish Mazutni vakuumli haydash bilan moyli fraksiyalar va gudronni olish Birinchi bosqichni mazutni (qoldiq >350 0 C) vakuumli haydash bilan amalga oshiradilar. 350-500 0 C dagi fraksiya birinchi navbatda etiborga loyiqdir, bu fraksiyani moyli distillyatlar va qoldiq ( >500 0 C ) aytadilar. Mazutni vakuumli haydashda moyli distillyatli fraksiyalarni oladilar, bu fraksiyalar vakuumli ustun (kolonna) larning yonaki haydash mahsulotlari sifatida ajratib olinadi. Bu 300-400, 350-420, 400-450, 450-500 0 C dagi fraksiyalardir. Gudrondan olingan moylar (qoldiq >500 0 C) qoldiqli deb ataladi. Moyli fraksiyalarni olish bilan sodir bo’ladigan mazutni vakuumli haydash jarayoni 7- bobda batafsil bayon etilgan. Moyli distillyatlar va gudron o’z tarkibida oltingugurtli va azotli birikmalarni, smola va asfaltenlarni, porfirinlar, ko’phalqali aromatik uglevodorodlar, qattiq parafinlarni saqlaydi. Bu birikmalar va yuqorida aytilgan uglevodorodlar moyli fraksiyalarning surkovchi xossalarini yomonlashtiradi. Shuning uchun moyli distillyatlar va gurdonni yuqorida tilga olingan birikmalardan tozalash tovarli moylarni olish yo’lidagi ikkinchi bosqich bo’lib hisoblanadi. Bu bosqichdan keyin bazali moylarning komponentlari olinadi. Bazali moylarning komponentlarini moyli distillyatlar va gudrondan ularni zararli qo’shimchalardan tozalash yo’li bilan olinadi. II-bobda ko’rsatilganidek tozalashning fizik va fizik-kimyoviy usullari mavjud (sinflanishi ham o’sha erda keltirilgan). Hozirgi vaqtda termogidrokatalitik jarayonlar (gidrotozalash va gidro kreking) moyli distillyatlar va gudronni keraksiz birikmalardan tozalashning asosiy usullaridan bo’lib hisoblanadi va yuqori surkovchi ko’rsatgichlarga ega bo’lgan bazali moylarni olinishiga ko’maklashadi (bu jarayonlar 10 –bobda batafsil ko’rib chiqilgan). Hozirgi vaqtda bu jarayonlar mavjud bo’lgan barcha tozalash usullari o’rnini olishi mumkin. Shu bilan birga deasfaltlash, selektiv tozalash va deparafinlashlar o’z ahamiyatini yoqotmagan, bazi NQIZda hali ham tozalashning adsorbstion, kislotali va ishqorli usullari qo’llanib kelinmoqda. Uglevodlarni eritish qobiliyatiga qarab organik va bazi anorganik erituvchilarni ikki guruhga ajratish mumkin. 1-guruhga kiritilgan erituvchilar odatdagi haroratda xomashyoning suyuq komponentlari bilan deyarli barcha holatlarda aralashadi. Bunday erituvchilarga masalan qutbsiz birikmalar past molekulyar parafin qatoridan suyuq va suyuqlantirilgan uglevodlar hamda dipol momenti uncha katta bo’lmagan birikmalar- uglerod tetraxlorid, etil efiri, xloroform va boshqalar misol bo’la oladi. Deasfaltlashda birinchi guruhga kiruvchi erituvchilar-past molekulali parafinlar (n- propan, n-butan, n-geptan va boshqalar) ni qo’llaydilar. Ikkinchi guruh erituvchilari bu dipol momenti yuqori bo’lgan qutbli organik birikmalardir, ularga fenol, furfurol, krezollar, alifatik ketonlar, dietilenglikol va boshqalar kiradi. Neft xom ashyosi komponentlarining bu erituvchilardagi eruvchanligi, ularning nisbati va haroratiga bog’liq bo’ladi. Neft xomashyosining turli komponentlariga nisbatan turli erish qobiliyatini namoyon qiladigan erituvchilar selektiv (tanlab eritadigan) erituvchilar deb ataladi va ularni selektiv tozalashga hamda deparafinlashda qo’llaydilar. Odatdagi haroratda neft xomashyosida ko’p bo’lmagan miqdordagi erituvchi eriydi. Erituvchining eriganligi oshishi bilan (xomashyo hajmiga nisbatan erituvchi hajmining oshishi bilan) ikki fazali sistema hosil bo’ladi: bir fazada-ko’p bo’lmagan miqdorda erituvchini saqlagan neft mahsuloti, boshqa fazada esa tarkibida xomashyo komponetlarining bir qismini saqlagan erituvchilardir. Keyinchalik erituvchi karraligining oshirilishidagi xomashyo komponentlarining erituvchidagi eruvchanligining oshishiga va natijada uning xomashyo bilan to’liq aralashishiga olib keladi. Erituvchining karraligi o’zgarmas bo’lganda harorat ko’tarilishi bilan erituvchida dastlabki xomashyo erigan komponentlarining miqdori oshadi va nihoyat erishning kritik
harorati (EKH) deb ataladigan malum haroratga etganda xomashyo erituvchi bilan to’liq aralashadi, yani sistema bir fazali bo’ladi. Aromatik uglevodorodlar eng kichik EKH ga egadirlar. Ulardan keyin naftenaromatik va naften uglevodorodlar turadi. Bu ketma-ketlikka binoan, ularning qutbli erituvchilarda erishining kritik harorati molekulalarning tuzulishi bir xil yoki o’xshash bo’lgan sharoitda oshadi. Normal tuzulishli parafin uglevodorodlari eng yuqori EKH ga ega. EKH ning kattaligiga kimyoviy tabiatidan tashqari uglevodorodlar molekulasining tuzulishi ham tasir qiladi. Masalan, uglevodorodlardagi halqalar soni oshishi bilan zanjirlarning uzunligi oshishi bilan oshadi. Aromatik va naften uglevodorodlar molekulasidagi halqalar soniga EKH pasayishining bog’liqligi to’g’ri chiziqlidir. Qutbli erituvchida birinchi navbatda ko’phalqali aromatic uglevodorodlar eriydi. Naften va parafin uglevodorodlar qutbli erituvchilarda sezilarli darajada yomon eriydi. Keton molekulalardagi uglevodorod radikali uzunligi oshishi bilan ularning erituvchilik qobiliyati oshadi. Bunday erituvchilarning erituvchilik qobiliyatini oshirilishida qobiliyatiga qarab uglevodorod radikallarini quyidagi qatorga joylashtirishi mumkin: alifatik radikal →benzol halqasi →tiofen halqasi→furan halqasi. Mazutni vakuum sharotida haydash ikki variant bo’yicha o’tkaziladi: I variant yoqilgi olish, ya’ni katalitik kreking qurilmasi xomashyosi bo’lgan engil va og’ir gazoyllar olish; II variant moy distillyatlarini olishdir. Vakuum sharoitida mazutni ikki bosqichda haydash orqali I bosqichda – vakuum fraksiyalash kolonnasidan solyar distillyati, keng frakstion tarkibli (350 –575 0 S) moy distilyatlari va gudron chiqariladi, II bosqichda olingan moy distillyatlaridan uch distillyat: parafinli (350 – 460 0 S), avtol (460 – 490 0 S) silindr moylariga ajratiladi. Jarayon texnologik sxemasi quyidagi rasmda keltirilgan. Xoma shyo mazut 3- pechga qizdirishga kiritilishga qadar ikki oqimda ishlayotgan issiqlik almashtirgichlar 29,28, va 22 dan birinchi oqim, 25 va 24 dan esa ikkinchi oqim o’tadi, so’ngra 1 va 2- issiqlik almashtirgichlarda qurilmadan chiqarilayotgan gudron issiqligi hisobiga qizdirilib, pechga yuboriladi. Mazut 3-pechda 435 0 S gacha qizdiriladi. Mazutdan solyar, keng frakstion tarkibli moy distillyatlari va gudron ajralishi uchun 6-vakuum kolonna xizmat kiladi. Moyli fraksiya 7-yig’gichga to’planadi, gudron 5-nasos yordamida kolonnadan chiqariladi. Solyar 4-nasos yordamida yarim berk tarelkadan 29-issiqlik almashtirgich va 32-sovutgichda sovutiladi, so’ngra sovutilgan solyar distillyatni bir qismi 6-vakuum kolonnaga qaytariladi. Moy distillyati 7-yig’ichdan 8-nasos yordamida haydalib, 28-issiqlik almashtirgich, 23-qo’shimcha bug’ ishlab chiqaruvchi qozon(kotelutilizator) va 21-suvni qizdirish qurilmasidan o’tib, 6-kolonna o’rta qismiga restirkulyat sifatida qaytariladi. Moy distillyatining balans miqdori 7-yig’gichdan 9-nasos yordamida 10-pechda (385 0 S) qizdirilib, 13-vakuum kolonnaga yuboriladi. Bu kolonna mahsulotlari: yarim berk tarelkada yig’iluvchi parafin distillyati, 14- bug’latuvchi sekstiya orqali chiqariluvchi avtol distillyati va 24-issiqlik almashtirgich, qo’shimcha bug’ ishlab chiqaruvchi qozon(kotelutilizator) 26 va 27 sovutgichdan o’tib chiqariladigan stilindr distillyatlari hisoblanadi. Avtol distillyatining stirkulyastiyalanuvchi qismi 16-nasos yordamida quyilib, 11 va 12-qurilmalarda sovutilgan holda 13-kolonna o’rta qismiga uch oqimda beriladi. Balans miqdori rezervuarga yuboriladi. Parafin distillyati 13-kolonnadan chiqishda 25- issiqlik almashtirgich, 34-suv qizdirish va 35-sovutgichda ketma-ketlikda sovutilib, bir qismi kolonnaga to’yintirish yoki sovuq quyilishga qaytariladi, ortiqchasi rezervuarga yuboriladi. Gudron markazdan qochma tipdagi 19-nasos yordamida qurilmadan chiqarilguncha o’z issiqligini 1 va 2-issiqlik almashtirgichlar orqali xom ashyo mazutga beradi. Qurilmadagi kalonnalar ish rejimi quyida jadvalda keltirilgan: 1.4-jadval
Download 1.97 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling