Kimyoviy texnologiyalar

2.3.REKTFIKATSIYA KALONNASINING TUZILISHI.

Davriy ishlaydigan rektifikatsiya qurilmalari. Kichik ishlab chiqarishlarda davriy ishlaydigan rektifikatsiya qurilmalari qochllaniladi. Dastlabki aralashma haydash kubiga beriladi (27.9-rasm). Kub ichiga isituvchi zmeevik joylashtirilgan bochlib, aralashma qaynash haroratigacha isitiladi. Hosil bochlgan bug`lar rektifikatsiya kolonnasining oxirgi tarelkasining pastki qismiga ochtadi. Bug` kolonna bochylab kochtarilgan sari yengil uchuvchan komponent bilan tochyinib boradi. Deflegmatordan kolonnaga qaytgan bir qism distillyat flegma deb yuritiladi. Flegma (suyuq faza) kolonnaning eng yuqorigi tarelkasiga beriladi va pastga qarab harakat qiladi. Suyuq faza pastga harakat qilishida ochz tarkibidagi yengil uchuvchan komponentni bug` fazasiga beradi. Bug` va suyuq fazalarning bir necha bor ochzaro kontakti natijasida bug` fazasi yuqoriga harakat qilgani sari yengil uchuvchan komponent bilan tochyinib borsa, suyuqlik esa pastga tomon harakat qilgan sari tarkibida qiyin uchuvchan komponentning miqdori oshib boradi. Kolonnaning yuqorigi qismidan bug`lar deflegmatorga ochtadi va u erda tochla yoki qisman kondensatsiyaga uchraydi. Bug`lar tochla kondensatsiyalanganda hosil bochlgan suyuqlik ajratkich yordamida ikki qism (distillyat va flegma) ga ajratiladi.

27.9-rasm. Davriy ishlaydigan rektifikatsiya qurilma sining sxemasi: 1-haydash kubi; 2-rektifikatsiya kolonnasi; 3-deflegmator;

4-ajratgich; 5—sovitkich; 6, 7-yig`gichlar.

Oxirgi mahsulot (distillyat) sovitkichda sovitilgandan sochng yig`ish idishiga yuboriladi. Kubda qolgan qoldiq suyuqlik kerakli tarkibga erishgandagina jarayon tochxtatiladi, qoldiq tushiriladi va sikl qaytadan boshlanadi. Qoldiqning tegishli tarkibga ega bochlishini

uning qaynash haroratiga qarab aniqlanadi.