Rektifikatsiya kolonnasining moddiy balansi. Rektifikatsiyani hisoblash va tahlil qilishda fazalar tarkibi va miqdori mol ulushlarda ifodalanadi. Hisoblash ishlarini osonlashtirish uchun quyidagi shartlar qabul qilinadi:
1) kolonnadan chiqib, deflegmatorga kirayotgan bug`ning tarkibi (yD) va kolonnaga qaytib tushayotgan flegmaning tarkibi (xD) bir xil qiymatga ega, ya`ni
(27.1)
2) qaynatgichdan chiqib, kolonnada kochtarilayotgan bug`ning tarkibi kolonnaning pastki qismi (kub-bug`latgich)dan chiqayotgan suyuqlikning tarkibiga teng, ya`ni (27.2)
27.2-rasm. Rekifikasiya kolonnasining moddiy balansini aniqlashga doir:
1 - kolonna; 2 — kub-bug`latgich; 3 - deflegmator.
27.2-rasmda kochrsatilgan sxemaga kochra rektifikatsiya kolonnasining moddiy balansini tuzamiz:
- oqimlar bochyicha
(27.3)
- engil uchuvchan komponent bochyicha
(27.4)
bu yerda, — dastlabki aralashma, distillyat va qoldiq mahsulotning massaviy yoki mol hisobidagi sarflari;
— yengil uchuvchan komponentning dastlabki aralashma, distillyat va qoldiq mahsulotdagi massaviy yoki mol ulushlari hisobidagi tarkibi. Kolonna yuqorigi qismining moddiy balansi. Tachminlovchi tarelkaning tepa qismi uchun quyidagi moddiy balans tenglamalarni yozish mumkin:
- oqimlar bochyicha
(27.5)
|
Var
|
Xujjat
|
Imzo
|
Sana
|
|
Varaq
|
Bajardi
|
|
|
|
|
Qabul q
|
|
|
- engil uchuvchan komponent bochyicha
(27.6)
bu yerda, — kolonnada kochtarilayotgan bug`, flegma va distillyatning mol hisobidagi sarflari; y va x — kolonnaning berilgan kesimiga tochg`ri kelgan suyuqlik va bug` tarkibidagi yengil uchuvchan komponentning qurilma balandligi bochyicha ochzgaruvchan konsentratsiyasilari (mol ulushlari hisobida); xd— yengil uchuvchan komponentning distillyatdagi tarkibi (mol ulushlari).
Moddiy balans tenglamasini mol hisobidagi nisbiy sarflar bochyicha (1 kmol distillyatga nisbatan) qayta echib, va
deb olamiz. Bunday holatda
Natijada quyidagi ifodalarga erishamiz:
(27.7)
(27.7) tenglik kolonnaning yuqorigi bug` tarkibini oshiruvchi qismi uchun ish chiziq tenglamasi deb ataladi. Bu tenglamada R/(R+1)=tg ish chizig`ining absissa ochqiga og`ish burchagi tangensi; chiziqning y-x diagrammadagi ordinata ochqi bochyicha ajratilgan kesmasi. Demak, oxirgi tenglamani quyidagicha yozish mumkin:
(27.8)
(27.8) ifoda kolonnaning yuqorigi qismi uchun ish chizig`i tenglamasi deb ataladi.
|
