Kirish. Asosiy qism. Innovatsion tizim, uning tuzilishi va funktsiyalari

O’zbekistonda innovatsion iqtisodiyotning rivojlanish yo’nalishlari.

Texnologiyalar tranferi bo’yicha ahvolini yaxshilash uchun bir

qancha chora-tadbirlar ko’rilishi mumkin. Masalan, katta horijiy
kompaniyalar (transmilliy korporatsiyalar) bilan investitsion
shartnomalar tuzishda ularga mahalliy kadrlar tayyorlab berish sharti
bilan O’zbekistonda qo’shma yoki horijiy ilmiy-tekshirish marqazi (yoki bo’limi) tashkil qilish hamda mamlakat korxonalarida ilmiy izlanishlar natijalarini aprobatsiya qilishni ko’zda tutadigan bandlarni kiritish mumkin. Respublika viloyatlarining iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash va u yerlardagi aholining ilmiy-texnik darajasini ko’tarish uchun chekka hududlarda yangi texnologiyalar asosida ish joylari tashkil etgan horijiy firmalarga 3-4 yillk muddatga soliqdan ozod qilsh siyosatini yurgazish mumkin. Patetnlashtirilgan texnologiyalarni transfer qilgan va ishlab chiqarish “nay-xay” lariga ega bo’lgan bevosita horijiy investitsiyalarni amalga oshirgan kompaniyalarni ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish va mahsulot ishlab chiqarishni boshlash sharti bilan 50% li miqdorda soliqdan ozod qilish investitsiyalarga bo’lgan qiziqishni oshirar edi.
Texnologiyalar transferi sohasiga hizmat ko’rsatish bilan
shug’ullanadigan nodavlat va notijorat tashkilotlarining faoliyatidan
olinadigan daromadga ham tegishli normativ-huquqiy baza asosida soliq afzalliklari berish ijobiy natija berar edi. Umuman, yaqin bir necha yillar ichida mamlakat iqtisodiyotida innovatsion jarayonni samarali rivojlantirish uchun imkoniyat darajasida rivojlangan mamlakatlarning ilmiy-texnik va ishlab chiqarish texnologik imkoniyatlaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo’lar edi.
Bu ish yuqori samarali yangi texnologiyalarga litsenziyalar sotib olish va ularni O’zbekistonlik olimlar va injener-texnik xodimlar yordamida ishlab chiqarishga tadbiq qilish va bozorlarga chiqarish orqali ham amalga oshirilishi mumkin.
Halqaro savdo uchun yaxshi sharoitlar yaratilishi nafaqat mamlakatdagi biznes muhitini yaxshilash, balki boshqa mamlakatlardan texnologiyalar transferi va zamonaviy bilimlar tarqalishi uchun ham o’ta muhimdir. Masalan, innovatsiyalarni joriy qilayotgan yoki qilgan davlatga tegishli va hususiy korxonalarni mahsulot eksport qilishdan tushgan valyuta tushumlarining barchasini majburiy tarzda davlatga sotishdan ozod qilish O’zbekiston iqtisodiyotining yuqori texnologiyali sektorlarini rivojlantirishga imkon berar edi. Undan tashqari, eksport va import operatsiyalarini amalga oshirish jarayonini soddalshtirish, uning muddatlarini qisqartirish va bojxona jarayonlarini osonlashtirish tashqi savdo uchun shart-sharoitlarni yaxshilashga hizmat qilgan bo’lar edi.


Xulosa
O‘zbekistonda ilmiy-tadqiqot va innovatsiyalarni tijoratlashtirishni tartibga solish uchun zarur bo‘lgan qonunchilik bazasini tayyorlashga hamda ushbu sohalarda tegishli institutsional islohotlarni o‘tkazishga sarflanadi.
Ayni paytda Jahon banki O‘zbekistonga texnik yordam va umumiy qiymati 4,45 milliard dollardan ziyod 24 ta loyihani moliyalashtirish orqali yordam ko‘rsatmoqda. Bu mablag‘lar muhim iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishga, qishloq xo‘jaligi, sog‘liqni saqlash, ta’lim, suv ta’minoti va kanalizatsiya, energetika, transport, aholini ijtimoiy himoya qilish, shahar va qishloq infratuzilmasini modernizatsiya qilish, shuningdek koronavirusning sog‘liqni saqlash, iqtisodiyot va mamlakat fuqarolariga ta’sirini yumshatishga yo‘naltirilmoqda.
Foydalangan adabiyotlar.

1. 
   Abdullayev Yo. Kichik biznes va tadbirkorlik asoslari. T.: O‘quv
   

Qo‘llanma. “Mehnat”, 2002.

2. 
   Акимов О. Ю. Малый и средний бизнес: Эволюция понятий,
   

Рыночная среда, проблемы развития. Изд: Финансы и статистика, 2011.

3. 
   Vaxobov A.A. Bozor munosabatlari tizimidagi ijtimoiy fondlar. T.: “Sharq”, 2003.