Кириш I. Асосий макроиқтисодий кўрсаткичларнинг 2023 йилдаги кутилаётган ижроси ҳамда

асрашни 
рағбатлантириш йўналишида. 
- 2024 йил 1 январдан фильтрланган ва фильтрсиз сигареталар ҳамда 
бошқа тамаки маҳсулотлари ишлаб чиқариш учун акциз солиғи ставкалари 
12 фоиз миқдорида индексация қилинмоқда, шунингдек, Жаҳон савдо 
ташкилоти талабларига мувофиқ акциз солиғи ставкалари маҳаллий ишлаб 
чиқариладиган ва импорт қилинадиган маҳсулотлар учун бир хил бўлиши 
лозимлигидан келиб чиқиб, сигареталар импортига акциз солиғи ставкалари 
5 фоизга пасайтирилмоқда; 
- Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг тавсияларига кўра, алкоголли 
маҳсулотлар нархида акциз солиғининг улуши 60 фоиздан кам бўлмаслиги 
зарурлигидан келиб чиқиб, 2024 йил 1 январдан спиртга акциз солиғи 
ставкасини икки бараварга, яъни 1 литри учун 7,4 минг сўмдан 14,9 минг 
сўмгача ошириш таклиф этилмоқда. 
Шунингдек, 2024 йил 1 июлдан бошлаб республикада ишлаб чиқарилган 
алкоголли маҳсулотлар учун акциз солиғи ставкаларини 5 фоизга индексация 
қилиш кўзда тутилмоқда. 
Шу билан бирга, Жаҳон савдо ташкилоти талабларига мувофиқ акциз 
солиғи ставкалари маҳаллий ишлаб чиқариладиган ва импорт қилинадиган 
маҳсулотлар учун бир хил бўлиши лозимлигидан келиб чиқиб, 2024 йил 
1 январдан ароқ, коньяк ва бошқа алкоголь маҳсулотлари, вино ва пиво 

---

43 
импортида акциз солиғи ставкаларини 5 фоиз бандга пасайтириш пасайтириш 
кўзда тутилмоқда.
- аҳоли саломатлигига салбий таъсирларни камайтириш ва табиатга 
келтириладиган зарарларни қисқартириш мақсадида таркибида зарарли газ 
моддалари улуши юқори бўлган бензин маҳсулотларига акциз солиғи ставкаси 
индексация қилинмоқда ва Евростандарт талабларига жавоб берадиган 
бензин маҳсулотларига амалдаги ставка сақланиб қолинмоқда. 
Хусусан, 2024 йил 1 апрелдан бошлаб нефть маҳсулотлари учун амалдаги 
акциз ставкалари 12 фоизга индексация қилинмоқда, бунда АИ-91 ва ундан 
юқори октанли бензинга акциз солиғи ставкалари сақланиб қолинмоқда. 
а) Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг таркибида шакар ва бошқа 
турдаги ширинлантирувчи моддалар мавжуд алкоголсиз ичимликлар учун 
қўшимча солиқ киритиш бўйича тавсиясидан келиб чиқиб, 2024 йил 1 апрелдан 
таркибида шакар мавжуд бўлган газланган ичимликларга 1 литр учун 500 сўм 
миқдорида акциз солиғи жорий этилмоқда; 
Ушбу акциз солиғидан келиб тушган маблағларни тўлиғича Тиббиётни 
ривожлантириш жамғармасига йўналтириш таклиф этилмоқда. 
Таркибида шакар ёки бошқа турдаги ширинлаштирувчи моддалар мавжуд бўлган 
ичимликларни солиққа тортиш дастлаб Бельгия, Финляндия, Франция, Венгрия, Ирландия, Латвия, 
Монако, Норвегия, Португалия ва Буюк Британия каби давлатларда жорий этилган ва ушбу 
амалиёт 2016 йилдан кейин бошқа мамлакатларда ҳам кенг тарқалган. 
Бугунги кунда 50 дан ортиқ мамлакатларда мазкур турдаги ичимликлардан акциз солиғи 
ундириб келинмоқда. Бундай солиқ МДҲга аъзо давлатлар – Россия Федерациясида, 
Қирғизистонда, Тожикистонда ва Озарбайжонда ҳам жорий этилган. 
Европа Иттифоқи мамлакатларида солиқ ставкаси ичимликларнинг бир литри учун 
0,07 - 0,2 евро, Россия Федерациясида 7 рубль (ёки 0,07 АҚШ доллари), Украинада 0,1 еврони 
ташкил қилади. 
б) автомобиль шиналарини утилизация қилишда табиатга зарар 
етказилаётганлиги ҳамда ушбу йиғимдан тушган маблағлар ижтимоий аҳамиятга 
эга дастурларни молиялаштиришга йўналтириш мақсадида, 2024 йил 1 июлдан 
бошлаб автомобиль шиналарининг бир донаси вазнидан (кг учун) келиб чиққан 
ҳолда базавий ҳисоблаш миқдорининг 0,3 фоизи миқдорида утилизация