Kirish. Mehnat resurslari statistikasi. Aholining ish bilan bandligi statistikasi. Mehnat bozorini statistik ko‘rsatkichlari tizimi. Foydalanilgan adabiyotlar. Kirish

a) birinchi bosqichda har bir tuman bo‘yicha o‘rganilishi kerak bo‘lgan uy xo‘jaliklari soni quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
,
bunda: - har bir tuman (shahar) da so‘rov o‘tkazilishi kerak bo‘lgan uy xo‘jaliklari soni; - tuman (shahar) dagi uy xo‘jaliklari soni;
b) ikkinchi bosqichda uy xo‘jaliklari o‘rganiladigan aholi punktlari aniqlanadi, bunda:
tanlab olingan aholi punktlari yonma-yon chegaralarga ega bo‘lmasligi kerak;
tuman markazlari va ulardan yiroqda joylashgan aholi punktlari majburiy tartibda o‘rganilishi kerak;
har bir tumanda kamida 5 ta aholi punkti (tuman markazi ham shu jumlaga kiradi) o‘rganilishi kerak;
har bir shaharda yonma-yon chegaralarga ega bo‘lmagan kamida 5 ta mahalla o‘rganilishi kerak.
Aholi punktlarini tanlash tuman (shahar) statistika bo‘limi bilan kelishgan holda Bandlikka ko‘maklashish tuman (shahar) markazlari tomonidan amalga oshiriladi;
v) uchinchi bosqichda har bir aholi punktida o‘rganilishi kerak bo‘lgan uy xo‘jaliklari soni aniqlanadi;
g) to‘rtinchi bosqichda aholi punktlarida (mahallalarda) mavjud bo‘lgan uy xo‘jaliklari ro‘yxatlari asosida o‘rganilishi kerak bo‘lgan uy xo‘jaliklarining aniq ro‘yxati aniqlanadi.
Bunda tanlashning quyidagi tartib-qoidasini nazarda tutadigan "proporsional bosqichma-bosqich tanlash" usulidan foydalaniladi:
- mazkur aholi punktida (mahallada) joylashgan uy xo‘jaliklarining hisoblangan sonini o‘rganilishi kerak bo‘lgan uy xo‘jaliklarining hisoblangan soniga bo‘lish yo‘li bilan "tanlash bosqichi" aniqlanadi. Masalan, tanlab olingan aholi punktida 300 ta uy xo‘jaligi mavjud bo‘lib, o‘rganiladigan uy xo‘jaliklari soni esa 30 tani tashkil etishi kerak bo‘lsa, "tanlash bosqichi" "10" ni (300:10) tashkil etadi;
- har bir uy xo‘jaligiga ranjirlangan tartib raqami berilib, umumiy uy xo‘jaliklarining sonidan "tanlama to‘plam"ga uy xo‘jaliklari tanlab olinadi.
Ro‘yxatdagi aholi soniga qo‘shilmaydilar, korxona va tashkilot ro‘yxatida turmaydiganlar, o‘rindoshlar, ishga jalb qilinganlar.
Ishchilarning ro‘yxatdagi soni har kuniga quyidagicha aniqlanadi: ,
bu erda: - ishga kelganlar; – ishga kelmaganlar.
Statistikada mehnat resurslaridan foydalanish darajasini aniqlash maqsadida quyidagi ko‘rsatkichlar tizimidan foydalaniladi:
1. Iqtisodiy faol aholi darajasi
2. Mehnat resurslarining bandlik koeffitsenti;
3. Iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsenti;
4. Ishsizlik koeffitsenti;
5. Ro‘yxatdan o‘tgan ishsizlar koeffitsenti;
6. Aholi tarkibining samaradorlik koeffitsenti;
1. Iqtisodiy faol aholi koeffitsenti:
,
bunda, – iqtisodiy faol aholi, - aholini o‘rtacha soni.
2. Mehnat resurslarining bandlik koeffitsenti:
,
bunda, - band bo‘lgan aholi soni.
3. Iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsenti:
,
bunda, – iqtisodiy nofaol aholi.
4. Ishsizlik koeffitsenti:
,
bunda, – ishsiz aholi soni.
5. Ro‘yxatdan o‘tgan ishsizlar koeffitsenti:
,
bunda, – ro‘yxatdan o‘tgan ishsizlar.
6. Aholi tarkibining samaradorlik koeffitsenti:
,
bunda, – 16 yoshgacha bo‘lgan aholi.