Kirish. Multimediali signallar va tizimlar

1.6. Nazariy qism


Telekommunikatsiya tarmog‘i va uning turlari

Axolining turli sohalardagi talablarini qondirish uchun mamlakatning istalgan punktlari orasida turli xabarlarni uzatish maqsadida yagona avtomatlashtirilgan, o‘zaro bog‘langan aloqa tarmoqlari tashkil qilinadi. Bu tarmoq, simli, radioreleli, fazoviy va boshqa aloqa liniyalari bo‘yicha, barcha elektrik aloqa vositalarining texnik qurilmalarini yig‘indisidan tashkil topadi. Kanal va traktlarning parametrlariga bo‘lgan yagona, mustaxkam, me’yorlar aloqani yuqori sifatliligini va chidamliligini ta’minlaydi.

Birlamchi tarmoq tarmoq tugunlari, tarmoq stansiyalari va ko‘p kanalli uzatish tizimlarining apparaturalari, kanal va traktlarning tarmoqlarini tashkil qiluvchi uzatish liniyalarining yig‘indisidan iborat. Birlamchi tarmoq butun mamlakat xududini o‘z ichiga oladi va magistral, mintaqa va maxalliy birlamchi tarmoqlarni birlashtirgan xolda uch satxli tuzilishga ega. Magistral birlamchi tarmoqlar, mamlakatning butun xududida joylashadi va turli mintaqaviy birlamchi tarmoqlarning asosiy kanal va guruxli traktlarini yagona avtomatik kommutatsiyalovchi tarmoqlarida o‘zaro ulaydi.
Har bir ichki mintaqaviy birlamchi tarmoq, biror mintaqa xududida joylashadi. Mintaqa xududi ma’muriy viloyat yoki respublika chegaralari bilan mos tushadi. Har bir ichki mintaqaviy birlamchi tarmoq, shu mintaqaning turli maxaliy tarmoqlarining asosiy kanal va guruxli traktlarini bir-biri bilan o‘zaro ulanishini ta’minlaydi.
Har bir maxalliy birlamchi tarmoq shaxar yoki qishloq territoriyasida tashkil qilinadi va shunga mos xolda shahar yoki qishloqtelefon tarmog‘i deyiladi.
Ikkilamchi tarmoqlar elektr aloqaning turiga bog‘liq xolda telefon, telegraf, ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i, ovozli eshittirish va televizion tarmoqlari deb nom olgan. Ikkilamchi tarmoqlar asosida umumdavlat aloqa tizimlari tashkil qilinadi (masalan, umumdavlat telefon aloqa tizimlari). Ikkilamchi tarmoqlarning elektr aloqa kanallari, xabar turiga bog‘liq xolda (masalan, liniyaga) telefon aloqa kanali, telegraf aloqa kanali, ma’lumotlarni uzatish kanali deb nomlanadi.