Kirish Xotirada jarayonlarni joylashtirishning asosiy qoidalari

3-rasm. Overleyli tuzilma.
Xotirani sahifali tashkil etish
Xotirani sahifali tashkil etish (Paging) - bu deyarli barcha operatsion tizimlarda ishlatiladigan eng keng tarqalgan xotirani boshqarish strategiyasidir.
Otkachka va podkachka
Tizim tomonidan qayta ishlash jarayonida foydalanuvchi jarayoni har xil holatlarda bo'lishi mumkin. Xususan, jarayon bir muncha vaqt harakatsiz bo'lishi mumkin, masalan, vaqtni taqsimlash rejimida bajarilsa va terminalda foydalanuvchi keyingi buyruqni o'ylab ko'rsa yoki o'z dasturining manba kodini tahrir qilsa. Bunday hollarda, operatsion tizim xotirani diskka chiqarishi mumkin, chunki uning xotirasi hozirda boshqa faol jarayon uchun kerak bo'ladi.
Kompyuter tizimi bosh asosiy masalasi-dasturni boshqarishdir.Dasturlar va ularning murojaat qiladigan mag`lumotlari,bajarilish jarayonida o`erativ xotirada(xech bo`lmasa qisman) joy1lashgan bo`lishi shart.Operatsion tizimga ,xotirani, foydalanuvchi jarayonlari va OT kom`onentalari orasida taqsimlashga to`g`ri keladi.Operatsion tizimning bu faoliyati xotirani boshqarish deyiladi.Shunday qilib,xotira(storage memory)sinchiklab boshqarishni talab etadigan resursdir.Yaqin kunlargacha xotira eng qimmat resurs xisoblangan.
Operatsion tizimning ,xotirani boshqaradigan qismi ,xotira menejeri deyiladi.
Kompyuter Xotirasini fizik tuzilishi (tashkil etilishi)
Kompyuterning Xotira qurilmasi ikki hil turga: asosiy (bosh Xotira , tezkor Xotira, fizik Xotira) va ikkilamchi (ichki Xotira) Xotiraga bo`linadi.
Asosiy Xotira bir baytli tartiblangan yacheyka massiviga ega bo`lib, har bir yacheyka o`zining adresiga (nomeriga) ega. protsessor buyruqlarni asosiy Xotiradan oladi, qayta ishlaydi va bajaradi. Buyruqlarni bajarishda asosiy Xotiraning bir nechta yacheykalariga murojaat qilishga to`gri keladi. Odatda asosiy Xotira yarimo`tkazgichli texnologoya asosida tayyorlanadi shuning uchun Xotiradagi ma’lumotlar elektr manbasidan uzilgandan so`ng o`chib ketadi.
Ikkilamchi Xotira (bu asosan disklardir) bu chiziqli birlik adresga ega bo`lgan joy va ularni ketma-ket joylashgan baytlar tashkil qiladi. Ikkilamchi Xotiraning tezkor Xotiradan farqi shundaki, u alohida energiyaga, katta hajmga, va samarali foydalanish imkoniyatiga ega.
8.1 rasmdagi ko`rsatilgan sxemaga yana bir nechta oraliq satxlarni qo`shish mumkin. Xar xil ko`rinishdagi Xotiralarga ,murojat vaqti kamayib borishi,narxini oshishi va sigimi oshishi tarzida birlashishi mumkin.

8.1 rasm. Xotira ierarxiyasi.
Ko`p bosqichli sxemalar kuyidagicha ishlatiladi.Ma`lumotlar odatda xotiraning yukori satxlaridan qidiriladi,agar u yerdan topilmasa ,mag`lumotlar katta nomerli satxlarda xam saklanadi.Shuning uchun , u keyingi satxdan qidira boshlaydi. Agar kerakli ma`lumotni topsa, uni yuqoriroq satxga o`tkazadi.