Kirisiw. Tiykarǵi bólim. T. Qayıpbergenovtıń shıǵarmalarında janapaylar


Download 49.4 Kb.
bet5/13
Sana02.01.2022
Hajmi49.4 Kb.
#185322
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
TÓLEPBERGEN QAYÍPBERGENOV SHÍǴARMALARÍNDA JANAPAYLARDÍŃ QOLLANÍLÍWÍ

Hátteki, tánha, bir sózleri de janapaylıq xızmette kelip, ózleri dizbeklesken sózlerge ajıratıwshı-kúsheytiwshilik máni beredi: Hátteki qawınǵa kelgen padalılardı da atpaytuǵının qáyterseń! («Muǵallimge raxmet»). Jekkelikte tuwılǵan óz oylarına heshkim, tánha óz kózi menen qarap, biypárwa bolmawı tiyis. Bir men emes, birádarlar, hámmemiz órlep júrmiz («Baxıtsızlar»).

Anıqlaw janapayınıń toparın ǵoy, naǵız, dál kómekshi sózleri quraydı. Bul janapaylardan ǵoy sózi ózi qatnaslı sózden (bayanlawıshtan) keyin kelip, pikirdi anıq etip beriw ushın qollanıladı: Bas wázir ólimge buyıra almaydı ǵoy. («Túsiniksizler»). Onda qarın bóle bolıp shıqtıq ǵoy («Sońǵı hújim»).

Kúsheytiw janapaylarınıń toparın da/de, hám, tap, aq, daǵı, dı/di kómekshi sózler quraydı. Bul janapaylar jeke sóz yamasa gáptiń mánisin k’sheytiw ushın qollanıladı.



Da/de janapayı ózi qatnaslı sózlerden keyin keledi. Ol jay gáplerdegi belgili bir sózdiń yamasa birgelkili aǵzalardıń keynine dizbeklesip kelgende, sol sózdiń mánisin basqa sózlerge qaraǵanda kúsheytip kórsetedi: Bárin de esapqa alǵanman.( «Sońǵı hújim»). Sabındı qolıma alsamdaqalay juwınıwdıń esabın tappadım («Muǵallimge raxmet»).


Download 49.4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling