Kiritik nuqtada suyuqlik –gaz fazoviy o’tishni kuzatish. Reja

---

Kiritik nuqtada suyuqlik –gaz fazoviy o’tishni kuzatish 
Kiritik nuqtada suyuqlik –gaz fazoviy o’tishni kuzatish. 
Reja: 

1.Kiritik nuqta

2.Suyuqlik va gaz fazoviy o’tishini kuzatish 

3.Xullosa 
Kiritik nuqta

KRITIK NUQTA — moddaning holat diagrammasipz. kritik holatga mos keluvchi 
nuqta. Ikki fazali sistema (mas, suyuqlik — bugʻ, gaz — gaz) fazalarining oʻzaro 
muvozanatda boʻlishi. U kritik t-ra Gk, krktik bosim rk, kritik hajm K bilan tavsiflanadi. 
Kritik nuqta - modda holati diagrammasida kritik holatga 
mos keluvchi nuqta. Ikki fazali sistema fazalarining o`zaro 
muvozanatda bo`lish nuqtasi. Masalan, suv uchun xarorat 
T=647 K, bosim R=218,3 atm, xajm V=56•106 m3/mol 
bo`lganda suv bilan uning bug`i o`zaro muvozanatda 
bo`ladi. 
Suyuqlik –gaz fazoviy o’tishini kuzatish. 

Moddalar asosan uch xil holatda mavjud bo‘ladi (moddaning agregat holatlari): qattiq, 
suyuq va gazsimon. Moddaga berilgan energiya miqdorini orttirish yoki kamaytirish 
orqali, uning o‘z holatini o‘zgartirishga "majbur qilish" mumkin. Odatda bu issiqlik 
energiyasi ko‘rinishidagi kinetik energiya orqali amalga oshiriladi. 

Faza o‘tishlari - moddaning bir holatdan boshqa holatga, masalan qattiqdan suyuqqa 
o‘tishi jarayonida yuzaga keladi. o‘tish fazasi bu - modda zarrachalarining birlashishi 
yoki ajralib, uzoqlashishi bo‘lib, odatda barcha faza o‘zgarishlari, mazkur moddaga 
berilgan energiya miqdorining o‘zgarishi natijasida sodir bo'ladi. 

Modda qattiqdan suyuqqa yoki, suyuqdan gazsimon holatga o‘tayotganda, uning 
zarrachalari molekulalar o‘rtasidagi bog‘lanish kuchlarini yengib o‘tishi kerak bo'ladi. 
Molekulalararo kuchni yengib o‘tish uchun zarur bo'lgan energiya bu - issiqlik 
ko‘rinishidagi kinetik energiyadir. Issiqlik ta'sirida, moddaning zarrachalari issiqlik 
energiyasini yutadi va uning hisobiga o‘zining kinetik energiyasini orttirib boradi. Bu 
esa, energiya miqdori ortishi bilan, moddaning harorati ko‘tarilib borishini anglatadi. 

---

Modda gazsimon holatdan suyuqlikka, yoki, suyuq holatdan qattiq holatga o‘tayotganida, uning 
zarrachalari kinetik energiyasini yo‘qota boshlaydi. Bu jarayonda energiya berilayotganligi 
(ya'ni, zarrachalarning kinetik energiyasi boshqa bir jarayonga berilayotganligi) sababli, u 
endotermik jarayon deb yuritiladi.
Moddaning suyuq holatdan gazsimon holatga o‘tishi jarayoni, o‘sha moddaning qattiq holatdan 
suyuq holatga o‘tishi jarayonidagidan ko‘ra ko‘proq energiya talab qiladi. Moddaning har uchala 
holatlari orasida eng ko‘p energiya gazsimon moddalarda bo'ladi. Moddaning zarrachalari, 
molekulyar aloqa kuchlarini yengib o‘ta olishi uchun yetarlicha energiya berilishi kerak bo'ladi. 
Molekulalar orasidagi bog‘lanish kuchlari qancha katta bo‘lsa, uning qaynash harorati 
shunchalik yuqori bo'ladi, sababi, suyuqlik zarrachalarning gaz holatiga aylanishi uchun katta 
miqdordagi energiya zarur. 
Qattiq moddaning suyuq holatga o‘tishi uchun zarur bo'lgan energiya miqdori "erish harorati" 
deb yuritiladi.Suyuqlikning gazsimon holatga o‘tishi uchun zarur bo‘ladigan energiya miqdori 
esa "bug‘lanish harorati" deyiladi.
Erish harorati 

Erish harorati bu qattiq jismning molekulalar orasidagi bog‘lanish kuchlarini yengib, 
uning suyuqlikka aylanishi uchun yetarli bo‘ladigan miqdordagi energiya miqdoridir. 
Qattiq moddaning suyuqlikka aylanishidagi faza o‘tishi jarayoni harorat o‘zgarishlariga 
bog‘liq bo‘lmaydi. Modda eriyotgan vaqtda, uning harorat o‘zgarishsiz qoladi. Bundan 
kelib chiqadiki, erish jarayonida moddaning zarrachalari amalda kinetik energiyasini 
o‘zgartirmaydi. Moddada yig‘ilgan kinetik energiya miqdori, faza o‘tishi to‘la 
yakunlanmagunicha o‘zgarishsiz qolaveradi. 
Suyuqlik-gaz fazoviy o’tishini kuzatish 
Fazoviy o’tish 
Fazoviy o’tish. 
Etiboriz uchun raxmat 
http://fayllar.org