Kislotalardıń ulıwma formulası HnK menen belgilenedi: bul jerde k- kislota qaldıǵı; n-kislota qaldıǵınıń valentligi. Atalıwı

Nitrat kislotası — HNO3.

Nitrat kislota suwdan 1,5 ese awır, reńsiz suyıqlıq bolıp, xlorid kislota sıyaqlı hawada «túteydi». Koncentraciyası joqarı bolǵan kislota eritpesi ápiwayı jaqtılıqtıń tásirinde nitrat kislotanıń ıdırawınan payda bolǵan NO2 nıń kislota eritpesinde erip, onı qońır reńge boyalǵanlıǵı ushın kóbinese bul kislota reńli degen qáte juwmaqqa alıp keledi. Álbette bul nadurıs. Taza kislota eritpesi reńsiz boladı. Koncentraciyalanǵan salqın nitrat kislota temir, xrom hám alyuminiy metallarınıń ústingi betin passivlestirip qoyǵanlıǵı sebepli bul metallardan tayarlanǵan ıdıslarda saqlanıwı múmkin. Bul kislota altın, platina, tantal, rodiy hám iridiylerden basqa barlıq metallar menen tásirlesedi.

Nitrat kislota xalıq xojalıǵındaǵı júdá kóp tarawlarda keń qollanıladı, bulardan:

• azot tóginler islep shıǵarıwda;

• organkalıq birikpeler islep shıǵarıwda;
• medicinada dári-darmaqlar islep shıǵarıwda;
• boyawlar islep shıǵarıwda;
• nitroza usılında sulfat kislota islep shıǵarıw hám basqalar.

Tábiy hám jasalma kislotalardıń kóp túrleri bar. Túrli tarawlarda isletiletuǵın kislotalar sanaat, medicina hám azıq-túlik sanaatınıń zárúrli bólegi bolıp tabıladı. Keling, bul kislota túrleriniń geyparaları hám olar isletiletuǵın tarawların kórip shıǵamız.

Sirke kislota : sirke kislota bir valentli esaplanadı. Tuzlamalarda isletiledi.


Askorbin kislota : C vitamini óz ishine aladı. Bul citrus miywelerinde ámeldegi bolǵan kislota túri. Ol medicina keń qollanıladı.


Benzo kislotası : bul pısken miywelerde ushraytuǵın kislota. Ol mikroblardan aynıwın aldın aladı. Bul kóplegen azıq-túlik ónimlerinde qosımsha retinde keń qo'laniladi.


Folik kislota : Qulupnay quramında bar. Bunnan tısqarı, bul vitaminning bir túri. Bul insan denesindegi toqımalardıń ajıralmaytuǵın bólegi esaplanadı.