Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari

 
Gavdaning antropometrik chiziqlari 
 
 
Gorizontal konstruktiv chiziq: 
B
n
– bo’yin konstruktiv chizig’i
Ye – yelka konstruktiv chizig’i. 
K – ko’krak konstruktiv chizig’i
B
l
– bel konstruktiv chizig’i
Bk – bo’ksa konstruktiv chizig’i
T – tizza konstruktiv chizig’i
Tq – to’liq konstruktiv
Q – qo’l konstruktiv chizig’i
Vertikal konstruktiv chiziqlar:
1 – orqaning o’rtasidan o’tadigan konstruktiv 
chiziq. 
2 – bo’yin asosi kengligi konstruktiv chizig’i. 
3 – yon konstruktiv chizig’i. 
4 – oldinda o’rta markaziy konstruktiv chiziq
. 
 
 

---

Barcha o’lchovlar vertikal va gorizantal tekisliklarda o’lchanadi. Umurtqa 
pog’anasi orqali o’tib tanani ung va chap qismlarga bo’ladigan vertikal tekislik, 
shuningdek, unga nisbatan parallel joylashgan hamma tekisliklar sagital tekisliklar 
deb ataladi. 
Sagital tekisliklarga nisbatan tik perpendikulyar joylashgan va tananing 
oldingi va orqa qismlarga bo’ladigan vertikal tekisliklarga frontal tekisliklar 
deyiladi. 
Sagital va frontal tekisliklarga nisbatan tik joylashgan hamda tananing 
yuqorigi va pastki qismlariga bo’ladigan gorizontal tekisliklar transversal 
tekislaiklar deyiladi.
O’lchov olish vaqtida gavda muayan vaziyatni egallashi, ya’ni kishi 
zo’riqmasdan to’g’ri to’rishi hamda qomatining odatdagi holatini saqlashi bosh, 
ko’z, quloq gorizantal chizig’idan chetga og’masligi kullar pastga tushirilgan, 
barmoqlar yozilgan tizzalar bukilmagan bo’lishi, tovonlar juftlashtirilgan bo’lishi 
va oyoqlar uchi ikki tomonga kerilishi lozim. 
Antropometrik tekshirishlar vaqtida trusikdan boshqa kiyimlar va poyabzal 
yechiladi. 
Antropometrik tekshirishlar zamonaviy metodikasining o’ziga xosligi 
shundaki, programmalar, o’lchov to’rlari, o’lchash asboblari, o’lchash sharoitlari, 
tartib va usullari maksimal darajada unifikasiya qilingan. 
O’lchov 
belgilari 
bosh harflar bilan o’lchanadi va harflar tagiga indekslar yoziladi. Harflar o’lchov 
to’riga qarab tanlanadi. Masalan, V - balandlik; D – uzunlik, masofa va ko’ndalang 
yoylar; O - to’la aylana; S - yarim aylana; R - rost; Sh - kenglik (eni) , ko’ndalang 
yoylar; S - markazlar o’rtasidagi masofa; d - diametrlar, G- chuqurlik 
Indekslar o’lchangan joyini anglatada. Masalan: V
k 
- ko’krak balandligi; 
D
or,uz
- orqaning belgacha uzunligi; O
k
- ko’krak aylanasi; Sh
k 
– ko’krak kengligi; S
k
– ko’krak bezlarining uchlari orasidagi masofa va hakoza. 
Antropometrik tekshirishlar ommaviy ravishda o’tkaziladigan hollarda 
standartlashtirilgan kontakt o’lchash asboblari qo’llaniladi. 
Martina sistemasidagi ixcham, metall antropometr bilan balandlik 
o’lchanadi. Ko’ndalang va oldingi – ketingi proyeksiya diametrlarini o’lchashda 
juft muftali ustki shtangadan shtangenserkul sifatida foydalaniladi. 
Katta serkul to’g’ri diametrlarni o’lchashga mo’ljallangan. 
Aylanalarni o’lchash va yoysimon ko’ndalang hamda bo’ylama o’lchovlar 
uchun santimetrli tasmalar qo’llaniladi. 
Tananing massasi medesina muassasalari uchun mo’ljallangan ixcham 
torozida tortib aniqlanadi.