klass ushın “Spirtler. Metil hám etil spirtler” teması boyınsha saatlıq sabaq islenbesi

3	Taza temanıń mazmunı
15 minut
4	Bekkemlew	10 minut
5	Bahalaw	2 minut
6	Úyge tapsırma beriw	1 minut

Sabaq barısı:
Shólkemlestiriw: (2 min). Oqıwshılar menen sálemlesip, qatnasın, sabaqqa tayarlıģın tekseriw. Sabaqta oqıwshılar arasında básekelestikti payda etiw ushın olardı 3 toparģa bólip alaman: “1 atomlı spirtler”, “2 atomlı spirtler”, “3 atomlı spirtler”.

1. 
   Ótilgen temanı bekkemlew: (15 min).
   

1. 
   Tábiyiy gaz quramında neshe % metan boladı?
   
2. 
   Tábiyiy gaz quramındaģı metandı jaģıw ushın 2,24 litr kislorod sarplandı. Payda bolģan karbonat angidridtiń kólemin tabıń?
   
3. 
   Tábiyiy gazdıń quramındaģı metandı jaģıw ushın 11,2l (n.j) kislorod sarplanģan bolsa, payda bolģan karbonat angidridiniń massasın (g) anıqlań.
   
4. 
   Tábiyiy gaz quramındaģı metandı jaģıw ushın 22,4l (n.j) kislorod sarplanģan bolsa, payda bolģan suwdıń massasın (g) anıqlań.
   
5. 
   4 mol metannan alıw múmkin bolģan acetikenniń kólemin (l, n.j) anıqlań.
   
6. 
   67,2l (n.j) metannan alıw múmkin bolģan acetilenniń massasın (g) anıqlań.
   
7. 
   Tas kómirdi qurģaq haydawda qanday ónimler alınadı?
   
8. 
   Neftti haydawdan qanday ónimler alınadı?
   
9. 
   Tábiyiy gaz qanday uglevodorodlar quramına kiredi?
   

2. 
   Jana tema: (15 min).
   

Molekulasında radikal hám de gidroksil gruppası (OH) bar uglevodorodlar spirtler dep ataladı. Bir atomlı toyınģan spirtlerdiń ulıwma formulası C_nH_2n+1OH bir-birinen CH₂ metilen gruppasına parq qılıwshı gomologik qatarģa aytıladı. Gomologik qatardıń dáslepki wakilleri metanol, etanol, propanol. Eger bir vodorod gidroksil gruppa menen almassa - “bir atomlı spirt”, eger eki vodorod (OH) gidroksil gruppası menen almassa - “eki atomlı spirt”, eger úsh vodorod (OH) gidroksil gruppası menen almassa - “ush atomlı spirt” dep ataladı.
Atalıwı: Spirtlerdi ataģan waqtımızda (ol) qosımshasın qoyıp ataymız.
CH₃OH C₂H₅OH
Metanol yaki Metil spirti Etanol yaki etil spirti
C₃H₇OH C₄H₉OH
Propanol yaki Propil spirit Butanol yaki butil spirit


Izomeriyası: Spirtlerde shınjır hám gidroksigruppa tutqan halat izomeriyasi bar.

CH₃-CH₂-CH₂-OH CH₃-CH-CH₃

Propanol-1 │
OH
Propanol-2