Klassik davrgacha boʻlgan qadimgi iqtisodiy ta’limotlar Reja: Qadimgi Sharqdagi iqtisodiy fikrlar

asoschisi

Qadimgi Yunonistondagi iqtisodiy ta’limotlar
Qadimgi Gretsiya (Yunoniston)da ijtimoiy-iqtisodiy hayotning hamma jabhalarida quldorlik bevosita ishlab chiqaruvchilarni ekspluatatsiya qilishning asosiy shakliga aylangan edi. Yunonistondagi dastlabki iqtisodiy g‘oyalar Gomer va Gesiad asarlarida ilgari surilgan.


Dastlabki iqtisodiy g‘oyalar

(miloddan avvalgi 8-7 asrlar)

namoyondalari

Gomer

Gesiad
Iliada

Odisseya

Mehnat qonunlari
Iqtisodiyotning natural xo‘jalik konsepsiyasi ilgari surilgan.

• 
  Dehqonchilik munosabatlari ulug‘langan;
  
• 
  Qullar mehnatidan foydalanish ko’rsatilgan.
  

Qadimgi Yunonistondagi iqtisodiy g‘oyalarning ijtimoiy-iqtisodiy va huquqiy jihatdan shakllanishiga o‘sha davr namoyondalaridan Ksenofont, Platon, Aristotellarning iqtisodiy qarashlari katta ta’sir ko‘rsatdi.

Xususan, «Ekonomiya» so‘zi («oykonomiya»: «oykos»-uy, xo‘jalik va «nomos» - qonun, qoida) tom ma’noda uy xo‘jaligi to‘g‘risida qoida mazmuniga ega bo‘lib, Ksenofontning maxsus asarinining sarlavhasi bo‘lgan.


Ksenofont

(mil. avv. 430-355 y.)
Iqtisodiyotga oid asosiy asarlari

“Daromadlar to’g‘risida”

“Ekonomiks”

Asosiy iqtisodiy g‘oyalari

• 
  Afinaning iqtisodiy holatini yaxshiliash yo‘llari ko‘rsatib beriladi:
  

- Afinaga keladigan xorijiy kishilardan olinadigan soliqlarni ko‘paytirish va ularning Afinaga kelishini rag‘batlantirish;

- kumush qazib olishni kengaytirish;
- qullar savdosini tashkil etish.

• 
  Iqtisodiy ta’limotlar tarixida birinchilardan bo‘lib mehnat taqsimoti va uning mahsulot sifatini yaxshilashi to‘g‘risida fikr yuritadi;
  
• 
  Natural xo‘jalikning ustunligini qo‘llab-quvvatlaydi, chunki u ancha adolatli hisoblanadi va insonning yashashi uchun zarur sharoitlarni yaratib beradi
  
• 
  Mahsulotlar foydaliligi va almashuv qiymati to‘g‘risidagi tushunchalarni ilgari suradi.
  

farovonlik manbai