Kolloid sistemalarning rangi. Kolloid eritmalarda yorug‘lik nurining yoyilishi. Tindal-faradey effekti

Rentgenografiya va elektronografiya

KOLLOID ZARRACHALARINING ICHKI STRUKTURASI VA UNING TURLI

JARAYONLAR VAQTIDA O‘ZGARISHI RENTGENOGRAFIYA VA
ELEKTRONOGRAFIYA USULLARI YORDAMIDA ANIQLANADI. KOLLOID SISTEMALARNI TEKSHIRISHDA BU USULLARNING BIRI RENTGEN NURLARINING, IKKINCHISI ESA ELEKTRONLAR OQIMINING QO‘LLANILISHIGA ASOSLANGAN. RENTGENOGRAFIYA USULIDAN
FOYDALANIB, KOLLOID ZARRACHALARNING ICHKI TUZILISHI HAQIDA
MA’LUMOT OLISH MUMKIN.
18

KOLLOID ZARRACHA O’LCHAMLARI NIHOYATDA KICHIK BO‘LGANLIGI UCHUN KOLLOID

SISTEMALARNING RENTGENOGRAFIYA YORDAMIDA OLINGAN MONOKRISTALLAR

QO‘LLANISHIGA ASOSLANGAN LAUE DIAGRAMMALARI U QADAR ANIQ CHIQMAYDI; KO‘PINCHA BU SOHADA DEBAY - SHERRER DIAGRAMMALARINI HOSIL QILISH BILAN CHEGARALANADI. DEBAY - SHERRER DIAGRAMMALARINI TEKSHIRISH YO‘LI BILAN
XILMA-XIL KOLLOIDLARNING KO‘PCHILIGI KRISTALL TUZILISHIGA EGA EK ANLIGINI
ANIQLASH MUMKIN BO‘LDI.
NEFELOMETRIYA. «OPALESSENSIYA» HODISASIGA ASOSLANIB, KOLLOID
ERITMALARNING KONSENTRATSIYASINI VA KOLLOID ZARRACHANING O‘RTACHA
KATTA-KICHIKLIGINI ANIQLAYDIGAN ASBOB-NEFELOMETR DEB ATALADI. AGAR
MA’LUM NUR MANBAIDAN FOYDALANILSA, ANIQ DISPERS FAZA VA ANIQ DISPERSIO
MUHITLAR UCHUN RELEY TENGLAMASIGA KIRADIGAN BA’ZI KATTALIKLAR (N1, N2,
Λ, P) O‘ZGARMAY QOLADI. SHUNDAN RELEY TENGLAMASI QUYIDAGI QISQA SHAKLN
OLADI:
19

NEFELOMETRIK TEKSHIRISH UCHUN IKKITA BIR XIL SILINDRIK IDISH OLIB, ULARNING BIRIGA KONSENTRATSIYASI MA’LUM (STANDART) KOLLOID ERITMA,

IKKINCHISIGA TEKSHIRISH UCHUN BERILGAN KOLLOID ERITMA SOLINADI. IKKALA

IDISH BITTA YORUG‘LIK MANBAIDAN YORITILADI. BU VAQTDA IKKALA IDISHDA HAM TINDAL EFFEKTI VUJUDGA KELADI. KOLLOID ERITMALARDAN TARQALGAN NUR ASBOBNING TEPA QISMIDAGI OKULYARGA TUSHADI.
TEKSHIRILADIGAN KOLLOID ERITMANING KONSENTRATSIYASI STANDART KOLLOID ERITMA KONSENTRATSIYASIGA TENG BO‘LMASA, IKKALA KOLLOID ERITMALARDAN TARQALGAN YORUG‘LIKNING INTENSIVLIGI BOSHQA-BOSHQA BO‘LADI;
OKULYARDAN KO‘RINADIGAN IKKITA YARIM DOIRANING BIRI YORUG‘ROQ VA
IKKINCHISI QORONG‘IROQ BO‘LADI. KOLLOID ERITMALARDAN TARQALGAN
YORUG‘LIKNING INTENSIVLIGI ZOLNING KONSENTRATSIYASIGA PROPORSIONAL BO‘LGANI UCHUN TEKSHIRILADIGAN KOLLOID ERITMAGA VA STANDART KOLLOID ERITMAGA TUSHGAN NURLAR BIR XIL SON ZARRACHALARDAN
TARQALGANDAGINA OKULYARDAGI IKKALA YARIM DOIRA BIR XILDA YORITILADI.
20