Kolloid zarrachaning tuzilishi

Shultse - Gardi qoidasi: koagulyatsiyalovchi ionning valentligi qancha katta bo'lsa, uning koagulyatsiyalash kuchi ko'p va kolloid zarracha zaryadiga qarama - qarshi zaryadlangani, koagulyatsiya kontsentratsiyasi kam bo'ladi.
Bir valentli ionlar uchun koagulyatsiya chaqirish qobiliyati ion radiusini ortishi bilan kuchayadi: Cs+² >Pb+² > K+ >Na+ > Li+ (gidratlanish qavat kamayishi bilan)
Koagulyatsiya sodir bo'lishining nazariy jihatdan eng sodda jarayoni vutsidagicha tasavvur qilish mumkin: agar ikkita zarracha bir-biri bilan bir marta to'qnashgandayoq o'zaro birikib, yirikrov zarracha hosil qilsa bunday koagulyatsiya tez koagulyatsiya deyiladi. Uning tezligi kolloid zarrachalarning Braun xarakatiga va elektrolit kontsentratsiyasiga bog'liq emas. Tez koagulyatsiyanazariyasini 1916 yilda Smolxovskiy yaratgan. Agar koagulyatsiya tezligi koagulyatsiyalovchi elektrolit kontsentratsiyasiga bog'liq bo'lsa sust koagulyatsiya deyiladi.

1. l zolga qo'shilganda koagulyatsiyani boshlab berish uchun sarflanadigan elektrolitning millimol bilan o'lchanadigan minimal miqdori koagulyatsiya chegarasi deyiladi.

   
   

O'zaro koagulyatsiya ham mavjud (+) Deryagin bo'yicha to'liq o'zaro

koagulyatsiya shu vaqtda ro'y beradiki, unda qarama-qarshi zaryadlangan zarrachalar teng bo'lishi kerak. O'zaro koagulyatsiya hodisasi tuproqda ro'y beradi. Al(OH)₃ yoki Fe(OH)₃ musbat zarracha, kremniy kislotasi va gumin kislotasi esa manfiy zaryadlagan zarracha beradi.

Y = -
N-Ал -1000

+co„„„

Smolxovskiy nazariyasiga mofiq, kolloid zarrachalar o'rtasida o'zaro itarilish kuchi borligidan zarrachalar bir-biri bilan birika olmaydi. Lekin ular bir-biriga juda yaqinlashgan paytda bu zrrachalar o'zaro tortishadi. Elektrolitlar qo'shilmagan zolda kolloi zarrachalar bir-biridan uzoqroq turganligi sababli, kolloid eritma barqaror bo'ladi.
DLFO nazariyasi

Kolloid sistemalarning barqarorligi to'g'risidagi hozirgi zamon fizik nazariyasi 1941 yilda B.V. Deryagin va L.D. Landau, E. Fervey va Ya. Overbeklar tomonidan yaratilib DLFO nazariyasi deb nom berildi.

Bu nazariyaga muvofiq koagulyatsiyaning sodir bo'lishi ikkita kuchga bog'liq: 1) Van-der Vaals molekulalaro tortishish kuchlari;
2) zarrachalar o'rtasidagi o'zaro elektrostatik itarish kuchlari (15.5 -rasm).
Bu ikki kuch kolloid zarrachalar orasidagi suyuqlik qavatida birgalashib ta'sir etib, “yoruvchi bosim”ni vujudga

5. -rasm keltiradi. Agar ularning ta'sirlashuvi natijasida musbat

   
   

. /^3+ 1 . 1 . 1 1 . 1 . 1

2 3⁶

64 729

ёки

yoruvchi bosim paydo bo'lsa, bu bosim zarrachalarning bir-biri bilan birlashib ketishiga yo'l qo'ymaydi. Itarish energiyasi ortiqroq bo'lsa, sistema barqaror bo'ladi. Agar ularning ta'sirlashuvi natijasida manfiy yoruvchi bosim paydo bo'lsa, bu bosim zarrachalar orasidagi suyuqlik qavati torayib, zarrachalar bir - biri bilan birlashib ketadi. Tortishish energiyasi ortiqroq bo'lsa sistemaning baregativ barqarorligi buziladi, ya'ni koagulyatsiya sodir bo'ladi. DLFO nazariyasiga muvofiq Shultse-Gardi qoidasi quydagi nisbiy ko'rinishni oladi:

2. : C:! : C;; =729:64:1

   
   

Ionning koagulyatsiya chaqirish qobiliyati (faolligi) uning valentligiga bog'liq bo'lib, valentlikning 6 chi darajasiga teskari proportsionaldir.

Kolloidlarning qayta zaryadlanishi.
Kolloid eritmalarning elektrolit ta'siridan koagulyatsiyasi o'rganilgan qayta zaryadlanish degan hodisa aniqlandi.
Platina gidrozoli misolida ko'ramiz. Platina gidrozoli manfiy zaryadli.


mPt 3nOH 3 n~x~H⁺ ]зН
Shu zolga FeCl₃ eritmasidan qo'shib boramiz. Elektrolitning
kontsentratsiyasi 0,0833 mmol/l dan kam bo'lsa, koagulyatsiya bo'lmaydi manfiy zaryadliligicha qoladi. Elektrolitning kontsentratsiyasi 0,0833 dan ortiq 0,2222 mmol /l bo'lsa koagulyatsiyalanadi. Elektrolitning kontsentratsiyasi yanada katta bo'lsa 0,3333 mmol /l da koagulyatsiya bo'lmaydi, zol musbat zaryadlanadi.