Комбинацион турдаги рақамли схемалар Электроника ва радиотехника кафедраси Режа Комбинацион қурилмалар

Шифратор

• Шифратор m та кириш ва n та чиқишга эга бўлиб, киришлардан бирига берилган сигнални чиқишда n – разрядли парал-лель кодга ўзгартиради. Агар шифратор n та чиқишга эга бўлса, у ҳолда унинг киришлари сони 2nдан кам бўлмаслиги керак. Агар m=2n муносабат бажарилса шифратор тўлиқ, агар m<2n бўлса, у тўлиқ эмас деб аталади.

Дешифратор

• Дешифратор шифраторга тескари бўлган амални бажаради. Агар дешифраторнинг n адрес киришлари унинг m чиқишлари сони билан m=2n муносабат билан боғланган бўлса, бундай дешифратор тўлиқ деб аталади. Агар m<2n бўлса, дешифратор тўлиқ эмас деб аталади.

“10 дан 4 га” шифраторнинг шартли белгиланиши (тўлиқ эмас)

“10 дан 4 га” шифраторининг ҳақиқийлик жадвали ва мантиқий функцияси

10х4 шифраторнинг блок – чизмаси

“3 дан 8 га” дешифраторнинг шартли белгиланиши (тўлиқ)

3х8 дешифраторининг ҳақиқийлик жадвали

Мантиқий амалнинг функцияси

3х8 дешифраторнинг блок – чизмаси

Мультиплексорлар

• Мультиплексор бир неча манбадан берилаётган маълумотларни битта чиқиш каналига узатишни бошқариш учун мўлжалланган.
• Мультиплексорда икки турдаги кириш киришлар мавжуд: маълумотлар ва адрес учун (бошқарувчи). У ёки бу Аi кириш линиясини танлаш берилаётган S0, S1, … адрес коди билан белгиланади. Бошқарув киришлари n – та бўлса, Si бошқарув сигналларининг М=2n та комбинациясини амалга ошириш мумкин.

Демультиплексор бир каналдан қабул қилинган маълумотларни бир неча қабул қилгичларга тақсимлаш вазифасини (яъни мультиплексиялашга тескари бўлган амал) бажариш учун мўлжалланган. Қабул қилгич рақами унинг адрес киришларига берилган код комбинацияси билан аниқланади.

• Демультиплексор бир каналдан қабул қилинган маълумотларни бир неча қабул қилгичларга тақсимлаш вазифасини (яъни мультиплексиялашга тескари бўлган амал) бажариш учун мўлжалланган. Қабул қилгич рақами унинг адрес киришларига берилган код комбинацияси билан аниқланади.
• Демультиплексор битта маълумот кириши, n – та адрес кириши ва М=2n чиқишга эга.