Kommunal va mehnat gigiena kafedrasi O‟quv uslubiy majmua toshkent

 
 
Ў
лчашни ўтказди _________________________________________ 
лавозими, исми-шарифи 
___________________________
имзоси 
ХУЛОСА__________________________________________________________________ 
___________________________________________________________________________ 
 Санитария врачи (мухандис) _______________________________ 
исми шарифи 
__________________________ 
 
 
 
имзоси
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Шовқин (тебраниш) ни 
ўлчаш натижалари 
Тарти
б 
сони
Э
ск
из
б
ўйи
ча ну
қта
лар р
ақ
ами
Ў
лчов
ж
ойи
(
саноат ё
ки 
қишло
қ 
хў
ж
алик о
бъ
ек
тл
ари уч
ун 
ман
ба
ни
нг тури
, марк
ас
и 
ва б
ўл
ак
па
спорт м
аъ
лум
отлари
Қў
шим
ча ма
ълумот
лар (
ўлчов
ў
ткази
ш
ша
рти
, т
аъ
суротн
и 
иш в
ақ
ти
да
қ
анч
а т
аъ
сир 
эти
ш
Шовқин характери 
Тран
спортла
рда
н 
Тебраниш 
турлари 
Спектори 
бўйича 
Вақтинчалик 
характеристи
каси 
Умумий 
Л
ок
ал
ж
ойл
аш
ган
Кенг 
й
ўнали
ш
ли
 
Бир 
м
аро
м
ли
 
Д
оим
и
й
 
Те
бра
н
увчан
 
Ало
ҳида,
 а
ло
ҳида 
тў
л
қ
инли
 
им
п
улсл
и
 
Тран
спорт т
ехн
олог
ия
воситаларид
ан
Техн
олог
ия
у
ск
ун
ала
ри
да
н 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
1
1 
12 
13 
14 
Шовқин босимининг даражаси (тебраниш тезлигида дБ ва ўртача 
геометрик частотали октава майдонида Гц ларда 
Р
Э
Д д
Б
А д
а 
2
4
8
16
31,5
63
125
250
500
1000
2000
4000
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 

---

 
5 - bosqich 
OLINGAN NATIJALARNI SanQ va M №0120-01
“ISH JOYLARIDA SHOVQINNING RUXSAT ETILGAN DARAJADAGI SANITAR 
ME'YORLARI”” BILAN SOLISHTIRIB, XULOSA BERISH 
 
 
Ish joyida 
RED 
Shovqin chastotalari (Gts) 
 
 
31,5 
 
 
63 
 
 
125 
 
 
250 
 
 
500 
 
 
1000 
 
 
2000 
 
 
4000 
 
 
8000 
Ekvi-valent 
darajasi (dBА) 
Sаn Q vа M 
№0120-01 
 
107 
 
96 
 
87 
 
82 
 
76 
 
75 
 
73 
 
71 
 
69 
 
80 
 
 

---

 
6 - bosqich 
SOGLOMLASHTIRISH CHORA TADBIRLARNI ISHLAB 
CHIQISH 
Uchta yo'nalishda olib boriladi:
А) texnik–texnologik: mexanizatsiyalashtirish, avtomatlashtirish, eski texnologik jihozlarni yangilari bilan almashtirish; 
B) sanitar–texnik: shovqin yutuvchi moslamalar (rezina kigiz, bitum va boshqalar), so'ndirgichlarni o'rnatish;
C) tibbiy–profilaktik: tibbiy ko'riklarni vaqtida o'tkazish, mehnat va dam olish tartibini ratsional tashkillashtirish, ishchilarni ShHV 
lar 
bilan 
ta'minlash 
va 
boshqalar.

---

Glossariy 
 
Mehnat gigiyenasi – profilaktik fan bo„lib, ishlovchi organizmga ish 
jarayonini va ishlab chiqarish muhitinvavapvapvi ta'sirini o„rganuvchi va sanitar 
gigiyenik, davolash profilaktik, ishlovchilarning salomatligini saqlashga va ish 
qobiliyatini oshirishga qaratilgan chora tadbirlarni ishlab chiqadi..
Mashq deb - organizmdagi ma'lum bir faoliyatga nisbatan ish 
qobiliyatining ko„tarilishi bilan ifodalanadigan jarayonlarga aytiladi. 
Ritm - bu fiziologik jarayonini tashkillashtirish.
Ergonomika – shunday fanki, inson salomatligiga zarar yetkazmaydigan, ish 
samaradorligini oshiruvchi, insonga psixologik va fiziologik ta'sir etuvchi fan.
Charchash - uzoq davom etuvchi, jadal (notanish) hamda statik ish bajarish 
qobiliyatini pasayishiga olib keluvchi organizmdagi jarayon qaytar jarayondir. 
Shovqin ishlab chiqarishda keng tarqalgan fizik omillar qatoriga kiradi. 
Shovqin ishlab chiqarishda hosil bo„ladigan turli chastotali, turli jadallikdagi, turli 
balandlikdagi, turli kuchga ega bo„lgan vaqt birligida tartibsiz o„zgarib turuvchi, 
organizmga noxush ta'sir ko„rsatadigan tovushlar yigindisidir. 
Vibratsiya-tarang jismlarning bevosita tegishi natijasida organizmga 
beriluvchi tebranma karakatidir. 
Toksikologiya fani zararli moddalarni organizmga va ekosiste'maga ta'sir 
havfi, ta'sir mexanizmi, ta'sir tashxizi, oldini olish va zaharlanishlarni davolash 
masalalari bilan shugullanuvchi fandir.
Uzluksiz ta'sir - modda qonsentratsiyasi butun ta'sir jarayonida 
o„zgarmaydi. 
Uzlukli ta'sir - moddaning ta'siri ma'lum vaqt oraligida ta'sirni bo„lishi va 
bo„lmasligi bilan almashinadi. 
Addektiv ta'sir - bunda birgalikdagi ta'sir samarasi har bir tarkibiy qismi 
mustaqil ta'sir kuchlari yegindisiga teng.
Potensirlanish (sinergizm )-bunda birgalikda ta'sir samarasi alohida ta'sir 
samarasidan kuchli. 
Antagonestik ta'sir - bunda birgalikdagi ta'sir tarkibiy qismlari oddiy 
yegindisidan sust. 
Mustaqil ta'sir - bunda birgalikdagi ta'sir samarasi har bir tarkibiy 
qismini alohida ta'sirdan farq kilmaydi. 
.
Reproduktiv-nasl 
qoldirish 
fa'oliyatiga 
ta'siri. 
Bu 
ta'sir 
mutagen 
xromosomalarni buzilishi. genodotrop jinsiy xujayralarga ta'sir, embriotrop 
xomilani vujudga kelishi va rivojlanishga ta'sir etish, teratogen majruxlikka ta'sir 
etish. 
Kardiotoksik - yurak- qon tomir tizimmga ta'sir
Gepatotrop - jigarga ta'sir 
Neyrotoksik - asab tizimiga ta'sir 
Psixotrop - ruxiyatga ta'sir 
Fibrogen - o„pkada fibro tuqimasini vujudga kelish hususiyati 
Kanserogen - turli usmtalarni vujudga kelishi. 

---