Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Download 184.16 Kb.

bet	2/3
Sana	02.12.2020
Hajmi	184.16 Kb.
	#157022

1 2 3

Bog'liq
Kiberxavfsizlik 2-amaliy ish

T₀₁ = (46 - 19 + 39) modN = 20 У

T₀₂ = (46 - 0 + 18) modN = 18 С

T₀₃ = (46 - 12 + 25) modN = 13 М

T₀₄ = (46 - 0 + 0) modN = 0 А

T₀₅ = (46 - 1 + 15) modN = 14 Н

T₀₆ = (46 - 0 + 1) modN = 1 Б . . . . .

Shu tariqa deshifrlash jarayoni amalga oshiriladi.

TOPSHIRIQ:

T₀₌САГДУЛЛАЕВ ИСЛОМ

G – ЛОКОМОТИВ

T₀ С А Г Д У Л Л А Е В _ И С Л О М

G Л О К О М О Т И В Л О К О М О Т

T_{0 T}18 0 3 4 20 12 12 0 5 2 35 9 18 12 15 13

G_T12 15 11 15 13 15 19 9 2 12 15 11 15 13 15 19

T+ G_modN30 15 14 19 33 27 31 9 7 14 50 20 33 25 30 32

C Я О Н Т Ғ Ь Ӯ И Ж Н Е У Ғ Ш Я Қ

Gamilton marshrutiga asoslangan shifrlash

Gamilton marshrutlariga asoslangan usulda ham o’rin almashtirishlardan foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi.

1-qadam. Dastlabki axborot bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchi axborot uzunligi blok uzunligiga karrali bo’lmasa, oxirgi blokdagi bo’sh o’rinlarga maxsus xizmatchi simvollar - to’ldiruvchilar joylashtiriladi (masalan, *).

2-qadam. Blok simvollari yordamida jadval to’ldiriladi va bu jadvalda simvolning tartib raqami uchun ma'lum joy ajratiladi. (1 - rasm)

3-qadam. Jadvaldagi simvollarni o’qish marshrutlarning biri bo’yicha amalga oshiriladi. Marshrutlar sonining oshishi shifr kriptoturg’unligini oshiradi. Marshrutlar ketma-ket tanlanadi yoki ularning navbatlanishi kalit yordamida beriladi.

4-qadam. Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan L uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. L kattalik 1-qadamda dastlabki axborot bo’linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin.

Deshifrlash teskari tartibda amalga oshiriladi. Kalitga mos qolda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to’ldiriladi.

1-rasm. 8-elementli jadval va Gamilton marshrutlari variantlari

Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi.

Misol: Dastlabki matn T₀ = "USMANBAYEV DONIYORBEK" ni shifrlash talab etilsin. Kalitlar mos holda quyidagilarga teng: K₁=4,8,7,3,1,2,6,5 ; K₂=3,4,2,1,5,6,8,7 ; K₃=2,1,3,4,8,7,5,6 . Shifrlash uchun 1-rasmda keltirilgan jadval va uchta marshrutdan foydalaniladi. Berilgan shartlar uchun matrisalari to’ldirilgan marshrutlar 2-rasmda keltirilgan ko’rinishga ega.

2 - rasm. Gamilton marshruti yordamida shifrlash misoli

1-qadam. Dastlabki matn uchta blokka ajratiladi. B1=, B2=, B3=;

2-qadam. Marshrutli uchta matrisa to’ldiriladi (2 – rasm);

3-qadam. Marshrutlarga binoan simvollarni joy-joyiga qo’yish orqali shifrmatnni qosil qilish.

T1=

4-qadam. Shifrmatnni bloklarga ajratish.

T1=

Deshifrlash jarayonida kalitlar yordamida shifrmatn marshrutga joylashtiriladi va sonlar tartibi bilan o’qib olinadi.

TOPSHIRIQ:

T₀ = "SAGDULLAYEV ISLOM"

qadam. Dastlabki matn uchta blokka ajratiladi. B1=, B2=, B3=;

2-qadam. Marshrutli uchta matrisa to’ldiriladi

3-qadam. Marshrutlarga binoan simvollarni joy-joyiga qo’yish orqali shifrmatnni qosil qilish.

T1=

UITSTONNING IKKILIK KVADRAT SHIFRLASH USULI.

Bu usulda bizga ikkita jadval kerak bo’ladi . Shifrlanadigan ma’lumot ikkita belgilab bo’linib chiqadi. O’sha ikkita belgi olinadi va bu jadvallardagi belgilarni tegishli pozitsiyalari kesishadi va o’sha pozitsiyadagi belgi shifrlanish uchun olinadi. Birinchi bo’lib o’ng jadvaldagi belgi olinadi , keyin chap jadvaldagisi. Deshifrlashda esa birinchi chap , keyin esa o’ng jadvaldagi belgilar olinib ma’lumot tiklanadi.

Ж	Щ	Н	Ю	Р
И	Т	Ь	Ц	Б
Я	М	Е	.	С
В	Ы	П	Ч	_
:	Д	У	О	К
З	Э	Ф	Г	Ш
Х	А	,	Л	Ъ

И	Ч	Г	Я	Т
,	Ж	Ь	М	О
З	Ю	Р	В	Щ
Ц	:	П	Е	Л
Ъ	А	Н	.	Х
Э	К	С	Ш	Д
Б	Ф	У	Ы	_

T₀ = УС/МА/НБ/АЕ/В_/ДО/НИ/ЁР/БЕ/К_/ШУ/ХР/АТ/ОВ/ИЧ

T₁ = НФ/ЮД/И,/ЫЫ/ЛХ/ХБ/ИН/РЕ/М_/ХЪ/СЪ/УЯ/_Щ/../ЖЖ

TOPSHIRIQ:

Ж	Щ	Н	Ю	Р
И	Т	Ь	Ц	Б
Я	М	Е	.	С
В	Ы	П	Ч	_
:	Д	У	О	К
З	Э	Ф	Г	Ш
Х	А	,	Л	Ъ

И	Ч	Г	Я	Т
,	Ж	Ь	М	О
З	Ю	Р	В	Щ
Ц	:	П	Е	Л
Ъ	А	Н	.	Х
Э	К	С	Ш	Д
Б	Ф	У	Ы	_

T₀ = CА / ГД / УЛ / ЛА / ЕВ / _И / СЛ / ОМ /

T₁ = ЩД / ШШ / Н_ / ЫД / Р. / ЛЖ / Щ_ / .Б

Вижинер шифри

Биринчи бўлиб Вижинер тизими 1586-йилда чоп этилган ва у кўп алфавитли тизимга нисбатан юқорироқ ўринда туради. Блеза Вижинера ўзини XVI асрнинг француз дипломати деб ҳисоблайди. У криптография тизимига, яъни унинг ривожланишига ўз ҳиссасини қўшган. Вижинер тизими Цезар шифрлаш тизимига қараганда мукаммалроқ ҳисобланиб, унда калит ҳарфидан ҳарфга алмаштирилади. Бундай кўп алфавитли алмаштириш шифрини шифрлаш жадвали орқали ифодалаш мумкин. Қуйидаги жадвалларда Вижинернинг инглиз алфавити ва кирил алфавитлари учун мос келувчи қийматлар кўрсатилган.

Калит

Кирил алифбосида

Download 184.16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3