Kompetensiyalarni shakllanishida muammolar va yechimlar

Kompetensiyalarni shakllanishida muammolar va yechimlar.
Ta’limda kompetensiyaviy yondashuv deyilganda,o’quvchilarnining shaxsiy,kasbiy va ijtimoiy hayotlarida uchraydigan vaziyatlarda egal lagagan turli tipdagi malakalarini samarali ravishda qo’llashga o’rgatish tushuniladi.
Ta’lim muassasida umumta’lim fnlari bo’yicha o’quvchilarning bilim,ko’nikma va malakalarga ega bolishlari bilan birgalikda,o’z fikrini bishqalarga tushuntira olish,boshqalarni tinglab ularni tushuna olish,bahsga kirishish,kundalik hayotda muvoffaqiyatlarga erishihs uchun o’quvchi ushbu axborotlarni izlab topishi,tahlil qilish,bilim,ko’nikma va malakalardan kundalik hayotlarida uchraydigan mua mmolarni hal etishda foydalana olishlarini shakllantirish zarur.
Jamiyatning barcha sohalari shiddat bilan yangilanib borayotgan bir davrda,ta’lim sohasida ham yangi-yangi vazifalarni o’zgarishlar yuklaydi.Ayniqsa,davr tildan amaliy foydalanish samaradorligini fanning ham,ta’limning ham asosiy muammosiga aylantirib qo’ydi.
Natijada ona tili ta’limida o’quvchilarning muayin nutqiy vaziyat,sharoit va madaniy muhitda tildan oqilona,samarali foydalanish kompetensiyasini rivojlantirish masalasi bilan shug’ullanishi zarurligi belgilab berildi.
Inson o’z hayotida shaxsiy,ijtimoyi,iqtisodiy va kasbiy munosabatlarga kirishishi,jamiyatda o’z o’rnini egallashi,duch keladigan muammolarning yechimini hal yetishi,eng muhimi o’z sohasi,kasbi bo’yicha raqobatbardosh bo’lishi uchun zarur bo’lgan tayanch kompetensiyalarga ega bo’lishi lozim.
Umumta’lim fanlar bo’yocha o’quvchilarda kompetensiyalarni shakllantirishga yo’naltiriladi.Eksperimentator –o’qituvchilar umumta’lim fanlar bo’yich o’quvchilarda kompetensiyalarni shakllantirishga yo’naltirilgan Davlat ta’lim standartlari va o’quv dasturlari loyihalari o’quvchialar yosh va psixo-fiziologik xususiyatlari,mavzularning ketma-ketligi,fanlararo bog’liqligini aniqlaydilar.Tajriba –sinov o’tkazilayitgan sinf bilan nazorat sinfi o’quvshilarda kompetensiyalarning shakllanganligi va o’quv dasturlaridagi mavzularni o’zlashtirish darajasini qiyosiy taqqoslaydi,xulosalar tayyorlaydi.
Davlat ta’lim standartlari va o’quv dasturlari loyihalari,ular asosida har bir mavzu bo’yicha ishlab chiqrilgan kometensiyalarni shakllantirishda yuzaga kelgan qiyinshiliklarni aniqlandi va ularni bartaraf etish yuzasidan takliflar berildi.
Aniqlangan qiyinchilaklar:
-har bir fan xonalari zamonaviy texnika vositalar bilar jihozlangan bo’lishi;
-axborat bilan ishlash kompetensiyalarining elementlarini shakllantirishda;
-nutqiy kompetensiyani shakllantirishda(o’quvchlar fikrini yozma izchil bayon etishda)
-nutq uslublaridan ,adabiy nutq normalaridan foydalanishda;
-til bo’yich olgan bilimlarini amaliyotga qo’llashda;
- badiiy asarni o’qish va tahlil qilishda;
Muammolarni yechimi:
-har bir o’qituvchi imkon qadar texnika vositalarni topishish(kompyutrlarmi olib kelishi va internet,ziyoNET saydlari bilan dars jarayonida foydalanish)
-ko’proq kichik guruhlar bilan iashlab,kichik matnlar yaratish va matnlar orqali o’quvchilar yozm fikriga e’tibor berish;
-kichik hikoyalar,badiiy kitoblar o’qitish va ularni tinglash,nutq uslublari asosida suhbatlashish;
-o’qilgan asar parchalarini so’zma so’z bergalikda o’quvchilar bilan tahlil qilish,o’quvchi mustaqil og’zaki fikriga e’tabor qaratish;
-har xil lug’atlar bilan ishlash;
-lingvisik kompetensiyani shakllantirishda berilgan topshiriqlarni mustaqil bajarishga va til bolimlari bo’yich olgan bilimlari asosida mavzuni o’rgatilsa;
Қарши шаҳри 7-мактаб