Компьютер тизимлари ва телекоммуникация фани Маъруза №7

Компьютер тармогининг асосий тушунчалари

Компьютер тизимлари ва телекоммуникация фани Маъруза № 7

Андижон машинасозлик институти

Ахборот технологиялари кафедраси
Tarmoqning aktiv qurilmalari.
KOMPYUTER TARMOG’I HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR
KOMPYUTER TARMOG’I – bu kompyuterlar o’rtasida ma’lumot almashinuvini ta’minlaydigan kompyuter va qurilmalar to’plami.
Kompyuterlarning o’zaro turli ma’lumotlar, programmalar almashish maqsadida biriktirilishi kompyuter tarmoqlari deyiladi.
KOMPYUTER TARMOG’I
LOKAL TARMOQ
GLOBAL TARMOQ
KOMPYUTER TARMOG’I HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR
Tarmoq topologiyasi (grekcha τоπος – o’rin) — tarmoq konfiguratsiyasini tavsiflash usuli, joylashuv va tarmoq qurilmalarining biriktirish sxemasi.
Xalqasimon
Yulduzsimon
Shinasimon
Gibrid
TARMOQ QURILMALARI
Tarmoq qurilmalari — kompyuter tamog’ining ishlashi uchun zarur bo’lgan qurilmalar.
TARMOQ QURILMALARI
AKTIV QURILMALAR
PASSIV QURILMALAR
Aktiv qurilma deganda ba’zi bir «intellektual» xusuiyatga ega bo’lgan qurilma tushuniladi. Ularga marshrutizatorlar (router), kommutatorlar (switch) va boshqalar kiradi.
Passiv qurilma deganda «intellektual» xusuiyati bo’lmagan qurilma tushuniladi. Ularga kontsentratorlar (hub), povtoritellar (repeater), kabel sistemalari, razyomlar, kross-panel va boshqalar kiradi.
Tarmoqning aktiv qurilmalari.
Serverlar, tarmoq adapterlari, repiter, kontsentrator, ko’prik, kommutatorlar, yo’naltirgich, ega bo’lish nuqtasi, modem, antennalar
AKTIV QURILMA
Aktiv qurilma deganda ba’zi bir «intellektual» xususiyatga ega bo’lgan qurilma tushuniladi. Ularga marshrutizatorlar (router), kommutatorlar (switch) va boshqalar kiradi.

Marshrutizator yoki router — tarmoq topologiyasi haqidagi ma’lumot va berilgan qoidalar asosida paketlarni tarmoq segmentlari orasida uzatish haqida qaror qabul qiluvchi qurilma. Router (marshrut ko‘rsatuvchisi) – bu tarmoqlarni bir birovi bilan birlashtiradigan qurilmadir. Routerlar murakkabroq vazifani bajaradi.
Marshrutlovchi (Router)
Shu bilan birga hub to‘g‘ridаn-to‘g‘ri ulangan tarmoqlarning adresli ma’lumotlarini yechadi, routerlar boshqa routerlar bilan ma’lumotlarni almashadi. Shuningdek ular uzoqlashgan tarmoqlardan ma’lumotlarni yig‘ishadi va bir necha ulanish imkoniyatlar bo‘lganda eng qulayini tanlash mumkin. Ustunligi ko‘rinib turibdiki – kompyuterga qaraganda ixcham o‘lchamlari, elektr energiyani kam sarflanishi va shovqinlar yo‘qligidadir. Xabga yoki svitchga “To‘qilgan juft” kabeli yordamida router tarmoqgа ulanadi.
Xablarga qaraganda svitchlar ancha intelektualroq. Agar xabga qaraganda tashqi ko‘ringish farqlari uncha bo‘lmasa ham, ammo svitchlar ichida mutloq boshqa texnika ishlatilgan. Xabda barcha kompyuterlar tarmoq polosasini umumiy enini o‘zaro bo‘lib olishga majburdirlar, svitchga ulangan kompyuter esa polosani hamma enini ishlatishi mumkin. Shuning uchun svitchlarni qo‘llaydigan tarmoqlar ham ancha tezroq ishlaydi.
Svitchlar
Xabga qaraganda Svitch svitch – portga paketlarni jo‘natadi, unda qabul qiluvchi joylashgan. Kompyuter “B” ga adreslangan kompyuter “A” ning paketini barcha portlari jo‘natib, shuning bilan butun tarmoq yuklatish o‘rniga, jo‘natish faqat kompyuter “B” ulangan portda sodir bo‘ladi. Kommunikatsiya bo‘yicha ikki sherik o‘rtasida virtual ulanishga o‘xshash narsa paydo bo‘ladi. Shunday qilib, boshqa segmentlar bilan yuklanish bo‘lmaydi va tezlik oshadi.
TARMOQ QURILMALARI
Tarmoq kommutatori yoki svitch (ingl. switch — o’tkazgich (переключатель)) — bitta segment chegarasida kompyuter tarmog’ining bir nechta tugunini birlashtiruvchi qurilma.
Kontsentrator trafikni bitta qurilmadan boshqa trafikni bitta qurilmadan boshqa barcha qurilmalarga yuborsa, kommutator ma’lumotlarni faqat qabul qiluvchga yuboradi. Bu esa ma’lumotlar almashish tezligini va tarmoq xavfsizligini oshiradi. Tarmoqning boshqa segmentlarini ular uchun mo’ljallanmagan ma’lumotlarni qayta ishlashdan ozod qiladi
http://fayllar.org