Комплекс бирикмалар эритмасидаги мувозанат. Барқарорлик ва қарорсизлик доимийлари

β=[[Al(OH)₄]^-]/[Al³⁺][OH^-]⁴; lgβ=33 J_k=0
Hg²⁺+4J^-=[HgJ₄]^2- (3)
β=[[HgJ₄]^2-]/[Hg²][J^-]⁴; lgβ=29,83 J_k=0,5
Fe³⁺+6NCS^- = [Fe(NCS)₆]^3- (4)
β=[[Fe(NCS)₆]^3-]/[Fe³⁺][NCS^-]⁶; lgβ=3,23 J_k=0
Таркиби ва тузилиши бир хил ва лигандлари кислород ёки азот доноратоми орқали марказий атомга координатланган турли металл комплексларининг барқарорлик доимийлари қуйидагитартибда ўзгариши
Mn^2+2+2+2+2+>Zn²⁺
тажриба асосида аниқланган. Бу тартиб Ирвинг-Уильямс қатори деб аталади ва унинг назарий асоси ҳам мавжуд.
Фикримиз исботи сифатида 7.1 жадвалда кўрсатилган металлар қаторини [M(NH₃)₂]²⁺ ва [M(NH₃)₄]²⁺ таркибли аммиакли комплексларининг хона хароратидаги, (ион кучи J_к=0, марганец (II) учун J_к=2) баркарорлик доимийлари келтирилган.
7.1 –жадвал
Металлар аммиакли комплекслари
барқарорлик доимийларининг логорифмлари

Комплекс	lgβ
	Mn^2+	Fe^2+	Co^2+	Ni^2+	Cu^2+	Zn^2+
[M(NH3)2]^2+	1,3	2,2	3,5	4,79	7,35	4,43
[M(NH3)4]^2+	-	3,7	5,07	7,47	12,03	9,08

Комплексларнинг барқарорлик доимийлари эритмадаги зарраларнинг мувозанат концентрацияларини ҳисоблаш ва комплексларнинг нисбий барқарорлигини баҳолаш имконини беради. Агар, масалан, организм бирор металл бирикмалари билан ўта тўйинган бўлса, бу одатда турли даражадаги заҳарланишга олиб келади, организмга турли антидот – заҳарсиз лигандлар (баъзи комплексонлар, унитиол ва бошқалар) киритилади. Улар танани заҳарловчи металлар билан барқарор, эрувчан комплекслар ҳосил қилиб, уларни организмдан табиий йўл билан чиқариб юборади. Агар аксинча, организмда қайси бир металл етишмаётган бўлса (масалан, камқонликда темир моддасининг етишмаслиги), унда организмга шу металлнинг ўртача барқарорликдаги комплекс бирикмалари юборилади.