Kompyuter injiniring” fakulteti 616-21 guruh talabasi maxmudov Ravshanbekning

Protsessorning tuzilishi va asosiy elementlari.
Protsessorlar tuzilishi, xarakteristikasi va ko’rinishidan birbiridan ancha farq qiladi. Quyida biz protsessorlarning tuzilishi va asosiy elementlari bilan tanishamiz.
Registrlar protsessor ichida jismoniy joylashgan maxsus xotira joylari. Ma'lumotlarga manzil shinasi orqali kirish kerak bo'lgan operativ xotiradan farqli o'laroq, registrlarga to'g'ridan-to'g'ri protsessor kirishi mumkin. Bu ma'lumotlar bilan ishlashni sezilarli darajada tezlashtiradi.
Mikroarxitektura darajasi, talqini (proshivka) yoki toʻgʻridan-toʻgʻri bajarish. Elektron sxemalar mashinaga bogʻliq dasturlarni bajaradi. Protsessor registrlari toʻplami mahalliy xotirani tashkil qiladi. Shuningdek, arifmetik mantiq birligi, boshqaruv bloki. Hozirgi vaqtda koʻrsatmalar arxitekturasi darajasida odatda bitta tsiklda bajariladigan oddiy koʻrsatmalar mavjud.
Bugungi kunda ko’pgina hisoblash qurilmalari Intel protsessoriga yoki smartfon va planshetingizdagi protsessor kabi ARM (ing. Advanced RISC Machine) protsessoriga ega. Ikkala chip arxitekturasi ham mobil qurilmalarni uzoq vaqt batareya quvvati bilan ta’minlash maqsadida kam quvvatda ishlash uchun optimallashtirilgan.
Biroq ular texnologik nuqtai nazardan turli xil tushunchani aks ettiradi. ARM arxitekturasi energiya isrofgarchiligini minimallashtirish maqsadida imkon qadar oddiy bo’lishi uchun ishlab chiqilgan, Intel assortimenti esa murakkab dizayndan foydalanadi.
ARM va Intel protsessorlari: Ular nima?
Protsessorlar yoki markaziy protsessorlar – bu kompyuterlar va uyali telefonlarning miyasi bo’lib xizmat qiladigan mikroskopik chiplardir. Hisobkitoblar, tezkor kirish uchun muhim ma’lumotlarni keshlash va boshqa vazifalarCPUtomonidan amalga oshiriladi.
ARM texnologiyasi Apple va Android kompaniyalarining mobil qurilmalarida, Intel esa kompyuterlarda qo’llaniladi. Bundan tashqari, ARM uzoq vaqtdan beri ishlaydigan 9ortative qurilmalarga ega, Intel esa nisbatan yangi kelgan hisoblanadi. ARM – ingliz tilida “Advanced RISC Machines” degan ma’noni bildiradi.