Kompyuter savodxonligi

4.1. Disketa bilan ishlash: formatlash, fayl yozish, ochish, o‘chirish, ko‘chirish.
Shaxsiy kompyuter ishlab
chiqarilganidan boshlab to hozirgi
kunga qadar ma’lumotlarni saqlash
va boshqa joyga ko‘chirish yoki olib
borishning eng ommabop vositasi
disketalar edi va ular hozirgi
kunda ma’lumotlarni saqlash va almashishning boshqa vositalariga o‘z o‘rnilarini
bo‘shatib bermoqdalar. Disketaga ma’lumot magnit induksiya asosida yoziladi,
o‘qiladi va o‘chiriladi. Disketa bilan ishlash uchun kompyuterga maxsus qurilma –
diskovod – disk yuritkich o‘rnatilgan bo‘lishi kerak.
Disk yuritkichlarning ikkita asosiy turi mavjud: - 5,25” o‘lchamdagi hajmi
360 Kb, 720 Kb va 1,2 Mb disketalar bilan ishlashga mo‘ljallangan disk yuritkich,
3,5” dyuym o‘lchamdagi hajmi 720 Kb va 1,44 Mb disketalar bilan ishlashga
mo‘ljallangan disk yuritkich.
Yangi disketadan foydalanishdan oldin uni formatlash zarur, ya’ni disketa
sektorlarga bo‘linib, hajmi aniqlanadi va bundan keyin undan foydalanish
mumkin bo‘ladi. Disketani formatlash uchun quyidagilarni bajaring:
1. Disketani disk yuritkichga
kiriting;
2. Moy kompyuter (Mening
kompyuterim)ni oching;
3. Hosil bo‘lgan oynada: Disk 3,5
(A)ni tanlang va sichqonning o‘ng tugmasini
bosing va kontekst
menyudan Formatirovat...
(Formatlash) buyrug‘ini tanlang.
4. Natijada ekranda disketani
formatlash oynasi hosil bo‘ladi:
5. Mazkur oynada Nachat (Boshla)
tugmasini bosib, formatlash jarayonini
boshlash kerak.
6. Bundan keyin operatsion tizim disketadagi ma’lumotlar yo‘q qilinishi to‘g‘risida
ogohlantiradi:
Formatlash
Formatlash

Disketa

3.5” disketa tuzilishi:
1. Himoya qobig‘i
2. Disk yurgizuvchi
3. Himoya kopqog‘i
4. Yozish va o‘chirishni taqiqlovchi
tirqish
5. Disketa borligini aniqlash
tirqishi
35
7. Agarda disketani formatlashga rozi
bo‘lsangiz, OK tugmasini bosish kerak.
8. Formatlash tugaganidan keyin hosil
bo‘lgan oynada OK tugmasini bosish
kerak bo‘ladi.
9. Bundan keyin Zakrыt (Yopish)
tugmasini bosish kerak.
Disketaga ma’lumot yozish uchun quyidagi amallarni bajarish kerak:
• Kerakli fayl yoki katalogni tanlab sichqonchaning o‘ng tugmasini bosing.
• Hosil bo‘lgan kontekst menyudan Otpravit (Jo‘natish) va undan keyin
Disk 3,5 (A:)ni tanlash kerak.
• Natijada ko‘rsatilgan fayl yoki katalog
nusxasi disketaga ko‘chiriladi.
Disketadagi ma’lumotni kompyuterga ko‘chirishning ikki usuli mavjud:
1.1. Kerakli fayl yoki katalogni tanlab sichqonning o‘ng tugmasini bosing.
1.2. Hosil bo‘lgan kontekst menyudan Jo‘natish (Otpravit) va keyinchalik
Mening hujjatlarim (Moi dokumentы)ni tanlang.
2.1. Kerakli fayl yoki katalogni tanlab, sichqonning o‘ng tugmasini bosing.
2.2. Hosil bo‘lgan kontekst menyudan Kopirovat (Nusxa ko‘chirish) buyrug‘ini
tanlang.
2.3. Fayl yoki katalog yozilishi kerak bo‘lgan katalogni ochib sichqonning o‘ng
tugmasini bosib, hosil bo‘lgan kontekst menyudan Vstavit (Joyla) farmoyishini
tanlang.
Natijada ko‘rsatilgan fayl yoki katalog disketadan Moi dokumentы (Mening
hujjatlarim) yoki boshqa katalogga ko‘chiriladi.
Disketadagi fayl yoki katalogni o‘chirish uchun disketani ochib, o‘chirilishi
zarur bo‘lgan fayl tanlanadi va klaviaturadagi Delete tugmasi bosiladi. Shuni
ta’kidlash joizki, disketadan o‘chirilgan ma’lumot Korzina (Savat)ga tushmaydi,
shuning uchun uni qayta tiklash imkoniyati yo‘q.
36