Kompyuter xavfsizlik muammolari

EHM himoyasini ta’minlashning texnik vositalari

Kompyuter orqali sodir etidadigan jinoyatlar okibatida faqatgina AQSH xar yili 100 mlrd. dollar zarar kuradi. Urtacha xar bir jinoyatda 430 ming dol­lar ugirlanadi va jinoyatchini kidirib topish extimoli 0,004% ni tashqil etadi.
Mutaxassislarning fikricha ushbu jinoyatlarni 80%i bevosita korxonada ishlaydigan xodimlar tomonidan amalga oshiriladi.
Sodir etiladigan jinoyatlarning taxlili quyidagi xulosalarni beradi:
• ko’pgina hisoblash tarmoqlarida foydalanuvchi istalgan ishchi urindan tarmoqda ulanib faoliyat ko’rsatishi mumkin. Natijada jinoyatchi bajargan ishlarni kaysi kompyuterdan amalga oshirilganini aniqlash qiyin bo’ladi.
• ugirlash natijasida xech nima yukolmaydi, shu bois kupincha jinoiy ish yuritilmaydi;
• ma’lumotlarga nisbatan mulkchilik xususiyati yukligi;
• ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida yul kuyilgan xatolik uz vaqtida kuzatilmaydi va tuzatilmaydi, natijada kelgusida sodir bo’ladigan xatolarning oldini olib bulmaydi;
• sodir etiladigan kompyuter jinoyatlari uz vaqtida e’lon kilinmaydi, buning sababi hisoblash tarmoqlarida kamchiliklar mavjudligini boshqa xodimlardan yashirish hisoblanadi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf qilishda va kom­pyuter jinoyatlarini kamaytirishda quyidagi chora-tadbirlarni o’tkazish kerak bo’ladi:
• personal masuliyatini oshirish:
• ishga qabul kilinadigan xodimlarni tekshiruvdan o’tkazish;
• muxim vazifani bajaruvchi xodimlarni almashtirib turish;
• parol va foydalanuvchilarni qayd qilishni yaxshi yulga kuyish;
• ma’lumotlarga egalik kiilishni cheklash;
• ma’lumotlarni shifrlash.
Axborot-kommunikasiyalar texnologiyalarining rivojlanishi okibatida ko’pgina axborotni himoyalash instrumental vositalari ishlab chiqilgan. Ular dasturiy, dasturiy-texnik va texnik vositalardir.
Hozirgi kunda tarmoq xavfsizligini ta’minlash maqsadida ishlab chiqilgan texnikaviy vositalarni quyidagicha tasniflash mumkin: