Kompyuterda loyihalash usullari

«Massiv» - «Chizmada bir hil elementlarni ko‘plab tasvirlash» 
Mazkur buyruqdan foydalanib chizmaning biror elementi-«Ob’ekt» ni to‘g‘ri to‘rtburchak 
sohaga qatorlar va ustunlar ko‘rinishida, yoki, aylana bo‘ylab berilgan to‘ldirish burchagiga qutb 
soha bo‘yicha uning tasvirini teng burchak ostida ko‘plab yasash mumkin. «Ob’ekt»ni to‘g‘ri 
to‘rtburchak sohaga qatorlar va ustunlar ko‘rinishida ko‘paytirib tasvirlashga «To‘g‘ri to‘rtburchak» 
massivi deb ataladi. 

---

26 
AutoCAD 2006 dasturida «Massiv» buyrug‘i takomillashgan bo‘lib, uning barcha 
ko‘rsatkichlari bevosita «Massiv» darchasidan foydalanib quyidagicha kiritiladi, (2- rasm) 
1. 
«Massiv» buyrug‘i yuklanadi va ekranda «Massiv» darchasi paydo bo‘ladi. Bu 
darchaning yuqori chap burchagida massiv turlari, to‘g‘ri to‘rtburchak soha- «Pryamougolnыy 
massiv» va qutb- «Krugovoy massiv» taklif etiladi. 
To‘g‘ri to‘rtburchak soha-«Pryamougolnыy massiv» quyidagi algoritm asosida bajariladi: 
1. Taklif etilgan massivdan «Pryamougolnыy massiv» ning tugmasi «Sichqon» yordamida 
yuklanadi. «Stroki»-qatorlar va «Kolonki»-ustunlar yacheykalariga qatorlar va ustunlar soni, 
masalan 5 va 10 raqamlari terib kiritiladi; 
2. «Между рядами» va «Между cтолбцами» yacheykalariga qatorlar va ustunlar orasidagi 
masofa qiymatlari ob’ekt o‘lchamlarini hisobga olgan holda mm larda kiritiladi, masalan 400 va 
400 raqamlari. 
1- rasm 2- rasm 
3. «Massiv» darchasining yuqori chap burchagida joylashgan «Vыbor ob’ekta» tugmasi 
yuklanadi. Ekranda paydo bo‘lgan kvadrat nishoncha bilan tasviri ko‘paytiriladigan element, 
masalan diametri 12 mm bo‘lgan aylana ichiga chizilgan beshburchak bog‘lanadi va «Enter» bilan 
qayd etiladi. 
4. Shunda, ekranda dastlabki «Massiv» darchasi paydo bo‘ladi. Uning quyi o‘ng 
burchagidagi «Просмотр»-dastlabki kuzatish tugmasi yuklanadi. Tugma yuklangandan so‘ng 
darcha ekrandan yo‘qolib berilgan beshburchakning ko‘paytirilgan, ya’ni 50 ta tasviri chizilib 
qoladi, (3- rasm). Kuzatish natijasida bajarilgan massiv to‘g‘ri deb topilsa, kichik «Massiv» 
darchasidagi «Prinyat»-qabul qilmoq tugmasi yuklanib, to‘g‘ri to‘rtburchak soha-«Pryamougolnыy 
massiv» ekranda bajariladi, (4-rasm). Shunda, kichik «Massiv» darchasi ham ekrandan yo‘qolib 
qoladi,. 
3- rasm 4- rasm