Kompyuterni tashkillashtirish fanidan amaliy mashg‘ulot uchun ajratilgan

Amaliy mashg‘ulotni bajarish tartibi. HDDning birinchi modelining 
jargoni nomidan kelib chiqqan boʻlib, u har biri 30 ta sektordan iborat 30 ta yoʻlkaga 

---

ega. Bu maʼlum boʻlgan “Vinchester” ov miltigʻini “30/30” kalibri bilan aynan mos 
keladi. Bu yigʻuvchilarda bitta yoki bir nechta qattiq disklar boʻlib, ular alyuminiy 
yoki kremniy qorishmasidan tayyorlangan va ferrilok bilan qoplangan, germetik 
yopiq korpusga oʻqish-yozish magnit kallagi bloki joylashtirilgan. Bu 
yigʻuvchilarning sigʻimi olinmaydigan konstruksiya hisobiga erishiladigan oʻta 
yuqori yozish zichligi tufayli bir necha ming megabaytgacha yetadi. Disk diametri 
koʻpincha 3,5” (89 mm), 5,25” (133 mm) va 1,8” (45 mm) bo‘ladi. Diskovodning 
eng koʻp tarqalgan korpusining balandligi shaxsiy kompyuterlarda- 25 mm, 
serverlarda - 41 mm, ixcham kompyuterlarda −12 mm va b. Ma’lumotlarni yozishda 
diskning butun yuzasi bir nechta zonalarga boʻlinadi, HDD diskning har ikki 
tomonida ferromagnit materialning yupqa plyonkasini magnitlash orqali 
ma’lumotlarni yozib oladi. Magnitlanishdagi o‘tishlarni aniqlash orqali ma’lumotlar 
diskdan o‘qiladi.
Qattiq disk tuzilishi. 
1-rasm. Qattiq diskning asosiy qismlari 
Platter - Bu alyuminiy yoki shisha kremniy qotishmasi bilan qoplangan metall 

---

disklardir. Bu qattiq disk ma’lumotlarni saqlaydigan joy. Barcha ma’lumotlar 
magnit qutb farqlari yordamida saqlanadi. shimoliy zaryad 1 ni, janubiy zaryad esa 
0 ni bildiradi.
Spindle - Har bir plastina qattiq diskning spindle dvigateli yordamida 
aylanadi, bu esa plitalarni ma’lum bir tezlikda aylantiradi. 
Actuator Arm and Axis – disk aylanayotganda plastinka yuzasi bo‘ylab 
mexanik qo‘llarni harakatlantirish uchun javobgardir. Ma’lum bir yo‘l va sektorni 
aniqlash uchun o‘qish/yozish boshlarini aniq joylashtiradigan daqiqali harakatlarga 
qodir.
Heads – ma’lumotlarni o‘qish va yozish uchun javobgardir. Ular magnit 
zarrachalarni plastinalar yuzasiga joylashtirish orqali ma’lumotlarni yozadilar. Bir 
yo‘nalishda joylashganda zarralar 0 ni, boshqa yo‘nalishda joylashganda esa 1 ni 
ifodalaydi. Plastinkalardan o‘qiyotganda bosh zarrachalarning qutbliligini aniqlaydi 
va uni elektr signallariga aylantiradi va signallarni bortdagi qattiq disk 
boshqaruvchisiga qaytaradi.