Kompyuterni tashkillashtirish fanidan amaliy mashg‘ulot uchun ajratilgan

Table Directory. “Jadval katalogi” qismi ushbu blokdagi qatorlarga ega 
bo‘lgan jadval haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Ushbu blokda satrlari 
saqlanadigan jadvallar haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi va jadval klasterida 
bir nechta jadvallar bitta blokda satrlarni saqlashi mumkin. 
Row Directory. Qator katalogi blokning ma’lumotlar qismidagi satrlarning 

---

joylashishini tavsiflaydi. Qator katalogining yozuvi ma’lumotlar blokidagi satrning 
joylashuviga manzilni (ko‘rsatgichni) o‘z ichiga oladi.
Free space. Bo‘sh joy yangi qatorlarni kiritish va qo‘shimcha joy talab 
qiladigan satrlarni yangilash uchun ajratiladi (masalan, keyingi null bo‘lmagan 
qiymatga yangilanganda). 
Row Data. Blokning qator ma’lumotlari qismi jadval satrlari yoki indeks kaliti 
yozuvlari kabi haqiqiy ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. 
Database block. Asosiy ma’lumotlarni yozish qismi odatda 4 kbayt xajmda 
bo‘ladi. 
HDD turlari va rivojlanishi: 
- 
1976 - IBM 3350 “Madrid” - 317,5 megabayt, sakkizta 14 dyuymli disklar, 
qattiq diskli tashuvchiga ega disk drayverini qayta joriy etish; 
- 
1979 yil - IBM 3370 yupqa plyonkali boshlarni taqdim etdi, 571 MB, 
olinmaydigan; IBM 0680 Piccolo - 64,5 megabayt, oltita 8 dyuymli disk, birinchi 8 
dyuymli HDD; 
- 
1980 yil - IBM 3380 dunyodagi birinchi gigabayt sig‘imli disk qurilmasi edi. 
1,26 GB hajmli ikkita bosh disklar majmuasi (asosan ikkita HDD) muzlatgich 
o‘lchamidagi kabinetga qadoqlangan, og‘irligi 455 kg (1000 funt) va narxi 81 000 
AQSH dollari (Model B4) 266 391 AQSH dollariga teng edi. hozirgi zamon nuqtai 
nazaridan. Seagate birinchi 5,25 dyuymli qattiq diskni, ST-506 ni chiqardi; u 5 
megabayt sig‘imga ega edi, og‘irligi 5 funt (2,3 kilogramm) va 1500 AQSh dollari 
edi; 
- 
1982 yil – HP 7935 404 megabayt, mini-kompyuterlar uchun 7-plastinkali 
qattiq disk, HP-IB avtobusi, 27 000 dollar; 
- 
1983 yil – 10 megabayt sig‘imli RO351/RO352 birinchi 3 1⁄2 dyuymli disk 
chiqarildi; 
- 
1986 yil - SCSI standartlashtirish; 
- 
1988 yil - PrairieTek 220 - 20 megabayt, ikkita 2,5 dyuymli disk, birinchi 2,5 
dyuymli HDD; 

---

- 
1989 yil - UCSDdan Jimmi Chju va X. Neal Bertram bugungi kunda ham 
qo‘llanilayotgan nozik plyonkali diskni saqlash muhiti uchun ajratilgan granüler 
mikro tuzilmani almashtirishni taklif qilishdi. 
- 
1990 yil - IBM 0681 “Redwing” - 857 megabayt, o‘n ikkita 5,25 dyuymli 
disklar. PRML texnologiyasiga ega birinchi HDD (“qisman javob maksimal 
ehtimollik” algoritmi bilan raqamli o‘qish kanali); 
- 
1991 yil - IBM 0663 “Corsair” - 1004 megabayt, sakkizta 3,5 dyuymli disklar; 
magnitorezistiv boshlardan foydalangan holda birinchi HDD; 1991 yil - Integral 
periferik qurilmalar 1820 “Mustang” - 21,4 megabayt, bitta 1,8 dyuymli disk, 
birinchi 1,8 dyuymli HDD; 
- 
1992 yil - HP Kittyhawk - 20 MB, birinchi 1,3 dyuymli qattiq disk; Seagate 
birinchi 7200 rpmli qattiq diskni, Barracuda ni yetkazib berdi;
- 
1993 yil - IBM 3390 modeli 9, IBM tomonidan e'lon qilingan oxirgi yagona 
katta qimmat disk; 
- 
1994 yil - IBM lazer teksturali qo‘nish zonalarini (LZT) taqdim etadi; 
- 
1996 yil - Seagate birinchi 10 000 rpmli qattiq diskni, Gepardni yetkazib 
berdi; 
- 
1997 yil - IBM Deskstar 16 GB “Titan” - 16 800 megabayt, beshta 3,5 
dyuymli disklar; birinchi (Giant Magnetoresstance) boshlari; 
- 
1997 yil - Seagate suyuq podshipnikli birinchi qattiq diskni taqdim etdi; 
- 
1998 yil - UltraDMA/33 va ATAPI standartlashtirilgan 
- 
1999 yil - IBM Microdrive’ni 170 MB va 340 MB hajmda chiqardi 
- 
2000 yil - Seagate birinchi 15 000 rpmli qattiq diskni, Cheetah X15 ni yetkazib 
berdi;
- 
2002 yil - (Parallel) ATA 137 GB (128 GiB) manzilli kosmik to‘siqni buzdi; 
Seagate birinchi Serial ATA qattiq disklarini yetkazib berdi; 
- 
2003 yil - IBM Hitachi-ga disklar bo‘linmasini sotdi; 
- 
2004 yil - Toshiba tomonidan 2 gigabayt sig‘imga ega MK2001MTN birinchi 
0,85 dyuymli disk; 

---

- 
2005 yil – Serial ATA 3 Gbit/s standartlashtirilgan; Seagate Tunnel 
MagnetoRezistive Read Sensor (TMR) va termal oraliq nazoratini taqdim etadi; 
- 
2005 yil - Tezroq SAS (Serial Attached SCSI) ning joriy etilishi; Birinchi 
perpendikulyar magnit yozuv (PMR) HDD jo‘natildi: Toshiba 1,8 dyuymli 40/80 
GB; 
- 
2006 yil - Perpendikulyar yozuvdan foydalangan holda birinchi 200 GB 2,5 
dyuymli qattiq disk (Toshiba); 
- 
2009 yil - Western Digital ikki bosqichli piezoelektrik aktuatorli birinchi 
HDD ni yubordi; 
- 
2010 yil - 512 baytlik sektorlar o‘rniga 4096 baytlik sektorlarning 
Kengaytirilgan formatidan foydalangan holda ishlab chiqarilgan birinchi qattiq disk; 
- 
2012 yil - TDK bitta 3,5 dyuymli plastinada 2 TBni namoyish etadi; WDC uni 
to‘liq egalik qiluvchi sho‘ba korxona sifatida boshqaradigan HGSTni sotib oldi. 
Keyin WDC Toshiba ga huquqlar beradi, bu unga 3,5 dyuymli ish stoli qattiq disklari 
bozoriga qaytadan kirish imkonini beradi; 
- 
2013 yil - HGST birinchi zamonaviy geliy bilan to‘ldirilgan qattiq diskni 
yubordi; 7 ta plastinada 6 TB bilan He6 (2012 yilda e’lon qilingan). 2013 yil - 
Seagate birinchi bo‘lib shingil magnitli yozuv (SMR) HDDlarini yetkazib berishni 
da'vo qilmoqda; 
- 
2021 yil – 20 TB HAMR drayverlari 2021 yil yanvar oyida chiqarildi. 
XULOSA 
Ushbu amaliy mashg‘ulot sanoq sistemalarini o‘rganishga qaratilgan amaliy 
masalalar va ularni yechimini topishga qaratilgan bo‘lib, nazriy qism, amaliy qism, 
natijalarni o‘z ichiga oladi. Amaliy mashg‘ulotni tayyorlash mobaynida bir qancha 
adabiyotlar o‘rganildi, masalalar ko‘rildi va maqsaddan kelib chiqib amaliy 
mashg‘ulot xisoboti shakllantirildi va quyidagi natijalar olindi. 
1. Berilgan topshiriq mazmunidan kelib chiqqan holda maqsad va vazifalar 
belgilandi. Ishni bajarish uchun kerakli nazariy ma’lumotlar keltirildi. 

---

2. Amaliy qismi kerakli vositalar ishlab chiqildi. Doimiy hotirada saqlash 
imkoniyatlari, magnitlanish qutblari, hotira xususiyatlari va parametrlari ko‘rilgan. 
3. HDD xotiraning ishlab chiqishga qaratilgan rivojlanish evolyutsiyasi ko‘rildi.