Konferensiyasi

 
Дусназарова Мохигул 
Тошкент давлат юридик унверситети 
Магистранти 
 
Ўзбекистон Республикасининг Конситуциясининг VII боби Фуқароларнинг 
шахсий ҳуқуқ ва эркинликлари белгилаб қўйилган. Мамлакатимизда барча 
фуқаролрнинг шахсий ҳуқуқлари ҳимояланмоқда, ривожланаяпти, кафолатланмоқда 
Инсон ҳуқуқлари умумжахон декларациясининг 16-22-моддаларида шахсий ҳуқуқ ва 
эркинликлар намоѐн бўлган. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси ва бошқа 
қонунларда шахсий ҳуқуқлар ҳимоя қилинган. 
Шу билан бирга, Ўзбекистон республикаси Жиноят Кодекси, Ўзбекистон 
Республикаси Мамурий жавобгарлик тоғрисидаги кодекс шахсий ҳуқуқларни 
қўриқлайди. 
Инсон фаолияти ва машғулот турлари ҳилма хил ва доираси кенгдир. Жисмоний 
шахсларнинг машғулот турини танлаш эркинлиги ҳуқуқи қонунчиликда белгиланган 
спорт билан шуғулланиш, ҳусусан профисионал спорт сохасида фаолият юритиш ҳар 
томонлама чидам матонат ва сабрни талаб этади. Прафесионал спорт сохаси 
кишилардан нафақат жисмоний кўрсаткичларни талаб қилади, балки муаян ҳуқуқ ва 
мажбурятлардан келиб чиқиб ўзига хос ҳуқуқий ҳолатда ва режимда ишлаш ва 
яшашни талаб қилади. Бунда давлат томонидан қабул қилинган норматив ҳуқуқий 
ҳужжатлар талаблари билан бирга нодавлат тузилмалар (ассотсациялар, 
федерациялар, клублар) томонидан ўрнатилган қоидалар ва талаблар ҳам амал 
қилади. Спорт ривожланиш билан бир қаторда Спорт шартномаларида 
спортчиларнинг шахсий ҳуқуқларини амалга оширида бир қанча муамолар юзага 
келмоқда. 
Ривожланаѐтган жамиятимизда инсонларнинг шахсий ҳуқуқларини ҳурмат 
қилиш мухим ахамиятга эга. Бу қоида ва талабларда спортчилар мусобоқаларда 
юқори натижаларга эришиш учун спорт шартномаси амал қилиш мобайнида шахсий 
ҳуқуқларини амалга оширишни, ҳоҳиш ва истакларини чеклаш каби шахсий ҳуқуқлар 
спорт контрактлари асососида чекланишини спортчи ўз зиммасига олади.. Айни 
пайтда бу ҳолатлар қонунларда кўзда тутилмаган. Масалан: Бадиий гимнастикада, 
никоҳга кирмаслик, фарзанд кўришдан тийилиш, фигурали учишда овқатланиш 
режимига қатий амал қилиш, ҳоҳлаган вақтида ва жойида дам олаолмаслиги талаб 
этилади. 
Хозирги кунда Мамлакатимизни модеринизация ва ислоҳ қилиш фуқаролик 
жамияти институтларини шакллантиришга алоҳида эътибор қаратилаѐтган вазиятда 
юртимизда амалга оширилаѐтган кенг кўламли ислохатлар бевосита инсонларнинг 
фаровон яшаши, уларнинг хуқуқ ва қонуний манфаатларини рўѐбга чиқиши 
кафолатланиши билан чамбарчас боғлиқдир. 

---