Ko‘nikmalarni mustahkamlash


Download 0.65 Mb.
bet1/2
Sana16.06.2023
Hajmi0.65 Mb.
#1518169
  1   2
Bog'liq
Xonoyim Elektro




Ishning maqsadi: umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC547A bipolyar tranzistorining kuchaytirgich kaskadlarini texnik parametrlarini hisoblash va o‘lchash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni mustahkamlash.

Variantlar va dastlabki maʼlumotlar




  1. BC547A tranzistorining parametrlarini hisoblash




    1. UE sxemasi asosida BC547A tranzistorining kirish va chiqish statik xarakteristikalarining grafigini tuzish.

UE sxemasiga asosida BC547A tranzistorining kirish xarakteristikalari yaʼni Uke = 0 Vva Uke = 10 V bo‘lganida Ib = f(Ube) bog‘liqlik oilasi grafigini tuzish.
Tranzistorning parametrlarini aniqlash uchun sxema yig‘iladi. 1- rasm


1- rasm. Tranzistorning kirish xarakteristikalari oilasini aniqlash




Aniqlangan IB va UBE qiymatlarini 1- jadvalga kiritamiz. Bu qiymatlar asosida BC549BP tranzistorining kirish xarakteristikalari oilasi grafigini tuzamiz.

BC549BP tranzistorning UE sxemasiga mos ravishda Uke = 0 V va Uke


= 10 V bo‘lganda Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi


UKE=0V

UKE=10V

IB, mkA

UBE, mV

IB, mkA

UBE, mV

25

605

25

696

50

626

50

720

75

638

75

735

100

647

100

747

125

654

125

757

150

659

150

766

175

664

175

774

200

668

200

781

250

675

250

793

300

680

300

804

350

684

350

813

400

688

400

823

Berilgan qiymatlar asosida Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi grafigini chizamiz(2-rasm)

BC549BP tranzistorining Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi grafigi

UE sxemasiga asosan BC549BP tranzistorining chiqish xarakteristikalari, yaʼni Ib = const bo‘lganida Ik = f(Uke) bog‘liqlik oilasi grafigini tuzish.


Tranzistor parametrlarini aniqlash uchun 2 sxema yig‘iladi (3- rasm)



Baza tokining Ib = 25 mkA; Ib = 50 mkA; Ib = 75 mkA; Ib = 100 mkA; Ib = 125 mkA; Ib = 150 mkA qiymatlarida tranzistorning kollektor toki Ik va kollektor va emitter orasidagi kuchlanish Uke olingan qiymatlarini 2- jadvalga kiritamiz. Bu qiymatlar asosida BC549BP tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ib = const bo‘lganda Ik = f(Uke) grafigi tuziladi.


BC549BP tranzistorining chiqish xarakteristikalari oilasi Ik = f(Uke)


UKE

IB=25 mkA
bo‘lganda
IK

IB=50mkA
bo‘lganda
IK

IB=75 mkA
bo‘lganda
IK

IB=100mkA
bo‘lganda
IK

IB=125 mkA
bo‘lganda
IK

IB=150mkA
bo‘lganda
IK

0

0,29799

0,74952

1,24598

1,7585

2,27378

2,7842

0,5

7,317

14,441

21,092

27,324

33,198

38,766

1,0

7,363

14,536

21,232

27,506

33,419

39,025

2,0

7,46

14,729

21,513

27,869

33,861

39,541

3,0

7,556

14,92

21,793

28,233

34,304

40,058

4,0

7,653

15,112

22,074

28,597

34,746

40,574

5,0

7,751

15,305

22,354

28,961

35,189

41,091

6,0

7,846

15,496

22,634

29,325

35,632

41,608

7,0

7,945

15,688

22,915

29,687

36,072

42,125

8,0

8,041

15,88

23,197

30,052

36,516

42,641

9,0

8,139

16,071

23,476

30,417

36,955

43,157

10

8,237

16,264

23,759

30,781

37,399

43,675

15

8,721

17,222

25,16

32,598

39,611

46,256

20

9,207

18,186

26,56

34,415

41,823

48,839

Tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ik = f(Uke) grafigini tuzamiz



Ik = f(Uke) grafigi



    1. BC549BP tranzistorining umumiy emitter sxemasi uchun olingan voltamper xarakteristikasidan grafik usulda h– parametrini aniqlash.

BC549BP tranzistorining kirish xarakteristikalari oilasi Ib = f(Ube) dan, h11e ni aniqlaymiz. Tranzistorning statik rejimini aniqlovchi Uke=10 V ga mos keluvchi berilgan baza sokin toki Ibp=50 mkA qiymati yordamida “A” ishchi nuqtani aniqlaymiz.

Ib1=25 mkA, Ib2=75 mkA, Ube1=696 mV, Ube2=735mV qiymatlarni olamiz. U holda h11equyidagicha aniqlaniladi:




h11e parametrini grafik usulda aniqlash
BC549BP tranzistorining emitter va kollektor orasida kuchlanish orttirmasi quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:
ΔUke= Uke2 – Uke1=10V – 0V=10V

ΔUke qiymatiga asosan tranzistorning emitter va bazasi orasidagi kuchlanishi orttirmasini aniqlaymiz:


ΔUbe= Ubep4 – Ube3=720mV – 626mV=94mV
h12e parametrni grafik usulda aniqlash


h12e parametrini quyidagi ifoda yordamida aniqliymiz:

BC549BP tranzsitorining chiqish xarakteristikalari oilasi Ik = f(Uke)(Ib = const) dan h21e parametrini aniqlaymiz. Ibp = 75 mkA uchun VAX ni chiqish shaxobchasi bilan yuklamanng chiziqli kesishmasi (Ek = 15V, Rk = 400 Om) sifatida tarnzistorning chiqish xarakteristikasida “A” ishchi nuqtani aniqlaymiz


Ik toki o‘qi bo‘yicha Ek/ Rk = 37.5 mA qiymatini ajratib olamiz. Uke kuchlanishi o‘qi bo‘yicha Ek = 15V qiymatini ajratib olamiz.







h21e parametrini garfik usulda aniqlash
“A” ishchi nuqtasi uchun quyidagi koordinatalarni olamiz: Ikp =37.5 mA, Uke=1V. Ib1 = 25 mkA va Ib3 = 75 mkA bo‘lganidagi VAX ni shaxobchalari bilan kesishguniga qadar ishchi nuqtadan to‘g‘ri vertkal chiziq o‘tkazamiz.
Berilgan Ibpbaza toki qiymatiga yaqin qiymatda oligan ΔIb baza toki orttirmasini quyidagi ifoda yordamida aniqliymiz:

ΔIb = Ib3 – Ib1=75 mkA – 25 mkA=50mkA


Quyidagi ifoda yordamida aniqlanadigan kollektor tokining orttirmasi, ΔIb baza toki orttirmasiga mos keladi:

ΔIk = Ik2 – Ik1=20,4 mA – 14,4 mA = 6 mA




h21e parametri quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:

BC549BP tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ib = 50 mkA bo‘lganida Ik = f(Uke) bog‘liqlikdan h22e parametrni aniqlaymiz. Buning uchun Ibp = 50 mkA bo‘lganda xarakteristika shaxobchasida “A” ishchi nuqta yaqinida ikkita bir xil masofalardagi yordamchi nuqtalar tanlaymiz va tranzistorning emitter va kollektori orasidagi kuchlanishni orttirmasini aniqlaymiz:

h22e parametrini grafik usulda aniqlash
ΔUke= Uke2 – Uke1= 2,84V – 0,84V = 2 V
Bu Uke esa kollektor tokini orttirmasini keltirib chiqaradi:

ΔIk=Ik4 – Ik3=16mA – 15,9mA = 0,1 mA




U holda h22e parametri quyidagiga teng:

BC549BP tranzistorining kirish va chiqish qarshiligini quyidagi ifoda yordamida aniqlaymiz:

BC549BP tranzistorining tok bo‘yicha uzatish koeffitsiyenti β ni aniqlaymiz:
  h21e 120

UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadini elementlarini parametrlarni xisoblash.




Kaskadning qarshiliklarini xisoblash.
Sokinlik rejimida tok bo‘luvchini aniqlash

𝐼bo‘l = 10 ∙ 𝐼bp = 10 ∙ 75 mkA = 750 mkA


Sokinlik rejimini beruvchi qarshiliklar yig‘indisin aniqlash




Re=968 om

R2=4.85kom



E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda:

𝑅1 = 15.15 kOm


Kaskadning sig‘imli elementlarini xisoblash


O‘zgaruvchi tok bo‘yicha Re qarshilik shuntlovchi kondensator sig‘imini aniqlash.



YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda Se = 8.84 mkF ni olamiz. Ajratuvchi kondensatorlar sig‘imini aniqlash

Cp1=Cp2=107/4π*fh*Rbx=107/4*3.14*300*880=3.01mkφ


YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda Sr1 = Sr2 = 3.01 mkF deb olamiz.


Aniqlangan element parametrlarini qo‘llab, umumiy emitter sxemasi bo‘yicha bajarilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini sxemasini chizamiz.


R1 qarshiligini 2·R1=30.3 kOm ga teng nominal qarshiligi bilan almashtiramiz, YE24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda 2·R1=13 kOm deb olamiz.

R1 o‘zgaruvchi rezistor qarshiligini o‘zgartirib, sokinlik rejimiga erishamiz (𝐼bp, Ubep) va Ukir = 0 o‘rnatamiz (kirish signali mavjud bo‘lmagan sharti).





Sokinlik rejimida umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi sxemasi


Sokinlik rejimda 𝐼bp = 51 mkA va Ubep= 713 mV. Berilgan qiymatiga yaqin qiymatlariga ega bo‘lamiz.


R1=3,445 kOm o‘rnatilgan qiymat.


Kuchaytirgich kaskadini parametrlarini aniqlash.
UE sxemasi asosida yig‘ilgan BC547A bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini o‘lchaymiz. Buning uchun kirishga 5 mV, fo‘r=10 kGs signal beramiz va Ukirva Uchiq kuchlanishlarini qiymatlarini olamiz (4-sxema). Bunda voltmetrlarni o‘zgaruvchi kuchlanishlarni o‘lchash rejimi (AS) ga o‘tkazib olamiz.



Salt yurish rejimida umumiy emitter bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi semasi
Kuchaytirgich kaskadini kirish kuchlanishi:Ukir=2,599 mV Kuchaytirgich kaskadini chiqish kuchlanishi:Uchiq=164 mV Kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini aniqlaymiz.
Buning uchun sxemani kirish zanjiriga (11-rasm) ketma-ket ravishda o‘zgaruvchi rezistor qo‘shamiz va kaskadning kirish zajiriga o‘rnatilgan voltmetrda U=Ukir/2 hosil bo‘lgunicha rezistorni qarshiligini o‘zgartiramiz

Kirish qarshiligini o‘lchash sxemasi

O‘zgaruvchi qarshlikning olingan qiymati kuchaytirgichning kirish qarshiligiga teng: Rkir=230 Om



Download 0.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling